|
Wystawa spychaczowaWystawa spychaczowa (ros. Бульдозерная выставка) – jedna z najbardziej znanych publicznych akcji nieoficjalnej sztuki w ZSRR. Zorganizowana przez moskiewskich malarzy awangardowych 15 września 1974 na peryferiach Moskwy w Bielajewie, przy skrzyżowaniu ulic Profsojuznej i Ostrowitianowa. Wystawa obejmowała dzieła malarzy, którzy nie uznawali oficjalnie obowiązującej doktryny socrealizmu. Inicjatorami wystawy byli kolekcjoner sztuki Aleksander Glezer oraz trzynastu malarzy: Oskar Rabin i jego syn Aleksander, Walentin Worobjow, Jurij Żarkich, Witalij Komar, Aleksander Melamid, Lidia Mastierkowa, Władimir Niemuchin, Jewgienij Ruchin, Wasilij Sitnikow, Igor Cholin, Boruch Sztejnberg i Nadieżda Elskaja. Do grupy inicjatorów dołączyli inni malarze. Obrazy ustawiono na prowizorycznych stelażach zbitych z odpadów drewna. Oprócz mieszkańców Moskwy w otwarciu wystawy uczestniczyli dziennikarze zagranicznych agencji. Władze zareagowały gwałtownie na nieprawomyślną wystawę. W pół godziny po rozpoczęciu pojawiły się trzy spychacze, miotacze wody i około stu milicjantów w cywilu. Zainscenizowano rzekomą akcję protestu grupy robotników sprzeciwiających się nielegalnej wystawie. Napastnicy niszczyli obrazy, bili uczestników i widzów wystawy, a nawet przyglądających się temu dziennikarzy. Zaaresztowanych zawieziono na komisariat, gdzie oświadczono im: „Trzeba by was zastrzelić, tylko szkoda naboi”. Gdy o rozgromieniu wystawy doniosła prasa światowa, władze zmuszone były do ustępstw i zezwoliły na zorganizowanie podobnej wystawy na otwartej przestrzeni w Izmajłowie. Wystawa odbyła się 29 września 1974, trwała 4 godziny i zwiedziło ją około półtora tysiąca widzów. W zagranicznych mediach wystawę w Izmajłowie określono jako „pół dnia wolności”. Spychaczowa wystawa uważana jest za najważniejszy pokaz rosyjskiej sztuki awangardowej od czasu rozpędzonej przez Nikitę Chruszczowa wystawy „Nowa Rzeczywistość" w moskiewskim Maneżu w roku 1962. Realizm socjalistyczny przetrwał jako oficjalna doktryna artystyczna do lat 80. XX wieku.
Bibliografia |
