|
Zabrost Wielki
  Zabrost Wielki (niem. Gross Sobrost) – wieś w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Budry. Częścią wsi Zabrost Wielki są Budy, a osadą wsi Sąkieły Wielkie[4]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Miejscowość położona przy granicy z obwodem królewieckim, 24 km na północny wschód od Węgorzewa. W skład sołectwa Zabrost Wielki wchodzą następujące miejscowości: Zabrost Wielki, Skalisze i Dąbrówka. W miejscowości działa Polsko-Ukraińskie Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Zabrost Wielki oraz funkcjonuje "Ekomuzeum Zabrost Wielki"[5]. Przy moście na Węgorapie, między Zabrostem Wielkim a Sąkiełami Wielkimi, w pobliżu cmentarza, znajduje się pagórek (95 m wysokości) o nazwie Zamkowa Góra. Prawdopodobnie znajdowało się tam grodzisko staropruskie. HistoriaNajprawdopodobniej około przełomu X i XI w. oraz w XII–XIII w. funkcjonowały tutaj ufortyfikowane grodzisko plemienia Nadrowów, którego głównym celem było strzeżenie pobliskiego brodu[6]. Istnienie tu dawniej brodu potwierdza nazwa wsi Zabrost (Sobrost), którą należy najpewniej wywodzić ze złożenia dwóch słów z języka pruskiego: subs – sam i brastan – bród[6]. W końcu XIV w. była to strażnica krzyżacka, zbudowana w puszczy. Zabrost Wielki jako część dóbr von Schliebenów w obrębie starostwa darkiejmskiego, wzmiankowany był w 1523 r.[6] Wieś założona w XVI w. W tym czasie była to wieś szlachecka z dworem. W XVIII w. wybudowano we wsi szkołę. W 1914 roku w czasie I wojny światowej wieś została zniszczona przez Rosjan, później w latach 1916-1917 odbudowana wg całościowego planu przez berlińskiego architekta Carla Kujatha[6] (do dzisiaj przetrwała w niezmienionym kształcie). We wsi istniała kuźnia, powstała prawdopodobnie na przełomie XIX i XX w. lub w czasie odbudowy wsi po zniszczeniach z okresu I wojny światowej. W 1935 r. w tutejszej szkole pracowało dwóch nauczycieli a uczyło się 100 uczniów. W 1939 r. we wsi mieszkało 221 osób. Do 1945 r. należała do powiatu darkiejmskiego. W czasie II wojny częściowo zniszczona została kuźnia. W 1947 roku wieś zasiedlono Ukraińcami w ramach Akcji „Wisła”. W 2003 Zabrost Wielki zdobył I miejsce w konkursie na najlepiej zachowaną, zabytkową wieś Warmii i Mazur. W roku 2010 we wsi mieszkało 113 osób. Zabytki
Bibliografia
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
