|
Łuk Cezara w Toruniu
Łuk Cezara w Toruniu – kamienica w stylu barokowym w Toruniu. Znajduje się na Starym Mieście, przy ul. Piekary 37. HistoriaBarokowa kamienica powstała w XVIII wieku. Kamienica sąsiadowała z zakładem produkującą maszyny do szycia marki Singer a miejską drukarnią. Od chwili powstania budynek tarasował drogę ze Starego Miasta do Bydgoskiego Przedmieścia[1]. Idea wytyczenia nowej drogi między Starym Miastem a przedmieściem pojawiła się w 1900 roku. Najstarsze odnalezione dokumenty o planie przebicia kamienicy pochodzą z września 1913 roku[2]. W 1915 roku wykonano przebicie. Za przebieg prac był odpowiedzialny niemiecki architekt Karl Cäsar[3]. Jego projekt przebicia kamienicy pochodzi z 5 listopada 1914 roku[2]. Na cześć architekta przejście (a następnie całą kamienicę) nazwano Łukiem Cezara (Cesarbogen, Łuk Caesara)[3][2]. Ze względu na rosnący ruch pieszy i drogowy powstały pasaż szybko przestał wystarczyć[2]. W okresie międzywojennym podjęto decyzję o poszerzeniu Łuku i wyburzeniu domów od strony ul Fosa Staromiejska, dzielące ul. Różaną z placem przed bankiem[2][1]. Pomysł poszerzenia łuku spotkał się z krytyką ze strony miłośników zabytków[2]. Projekt nowego Łuku Cezara przygotował w 1926 roku Kazimierz Ulatowski. Swój projekt (zakładający przejazd w dwóch domach) zaprezentował również Leopold Jarosławski. Istnieje również niepodpisany rysunek z pasażem 5-osiowym, pochodzący z 1927 roku. W 1929 roku władze miasta ogłosiły konkurs na przebudowę Łuku Cezara. W 1932 roku Ulatowski przedstawił projekt 7-piętowego wieżowca z 2-osiowym przejazdem przyziemiu. Projekt ten został zmodyfikowany dwa lata później. Wieżowiec miał stanowić rodzaj „nowoczesnej bramy”, usprawniającego komunikację i wskazującego nowy kierunek rozwoju Torunia. Projekt Ulatowskiego był krytykowany, głównie za sprawą wprowadzenia nowoczesnej i wielkogabarytowej architektury w średniowiecznej zabudowie. Ostatecznie Ulatowski przedstawił nową koncepcję, która została zaakceptowana[4]. Przejście poszerzono w 1936 roku, poprowadzono w nim tory tramwajowe[1]. 23 października 1936 roku odbył się pierwszy próbny przejazd tramwaju. Okazało się jednak, że ruch tramwajowy negatywnie wpływa na zabytkową architekturę miasta (między innymi zauważono pęknięcia ścian Ratusza Staromiejskiego), w związku z czym w 1971 roku, wraz z otwarciem nowego połączenia tramwajowego wokół Starego i Nowego Miasta, zaprzestano ruchu tramwajowego. Pod Łukiem Cezara odtworzono pamiątkowy fragment torów, podczas gdy pozostałą infrastrukturę tramwajową w Zespole Staromiejskim zdemontowano[5]. Podczas II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne planowały poszerzyć Łuk Cezara. Zdaniem historyk sztuki Katarzyny Kluczwajd poszerzenie Łuku mogło wiązać się z planem przebudowy Horst-Wessel-Platz (placu Rapackiego)[6]. ArchitekturaBarokowa kamienica wyróżniała się na tle innych budynków na Starym Mieście bogatym zdobieniem. Stiukowe ornamenty roślinne zachowane na fasadzie kamienicy stanowią jeden z nielicznych przykładów charakterystycznego dla Torunia stylu zdobnictwa barokowego. Na szczycie budynku od ulicy Różanej znajduje się figura archanioła Michała z trąbką, natomiast po jego bokach znajdują się puchary oraz metalowe chorągiewki[7]. Od figury pochodzi jedna ze zwyczajowych nazw kamienicy – Kamienica pod Aniołem. Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||||
.JPG)
