|
Mušutište
Mušutište (Muštište, алб. Mushtisht, Mushtishti) je naseljeno mesto u Srbiji u opštini Suva Reka. Administrativno pripada Kosovu i Metohiji, odnosno Prizrenskom upravnom okrugu. Prema popisu iz 2011. godine bilo je 3.394 stanovnika.[а] Nalazi se pod obroncima Šar planine, severoistočno od Prizrenske ravnice. Važilo je za jedno od najvećih sela u Metohiji. IstorijaPrvi pomen o njemu datira još iz 1315. godine. Car Dušan ga je 1348. zajedno sa crkvama Sv. Bogorodice Odigitrije i crkvom Sv. Simeona priložio manastiru Svetog Arhangela kod Prizrena. Propašću srpske carevine u 14. veku, Mušutište je, kao i ostali srpski krajevi, palo pod Osmanlijsku vlast. Njegovo stanovništvo našlo se u ropstvu koga je pratilo kulučenje, danak u krvi, islamizacija i sve ono što je karakteristično za vreme vladavine Osmanlijskog carstva. Gilhanski hatišerif iz 1839. godine, kojim su svi narodi nemuslimanske narodnosti u Osmanskom carstvu dobili podjednaka prava sa ostalima, je učinio da su i Srbi u ovom kraju počeli živeti lakše. Naravno, Osmansko carstvo i njeni predstavnici, age i begovi, su se prilagođavali trenutnom odnosu koji je evropska diplomatija imala prema njima, ali nisu bili spremni da albanske silnike zaustave u njihovim zulumima i progonima srpskog življa. I drugi istorijski događaji, poput oslobodilačkih ratova Srbije i Crne Gore protiv Turske 1876-1878, Prizrenske lige 1878, revolucije Mladih Turaka 1908, uticale su na odnose prema srpskom življu u ovom mestu. Srpski narod je opstajao jer su ga hrabrile mnoge zadužbine iz najstarijeg nemanjićkog perioda. Novine su u avgustu 1923. javile da je "arnautska razbojnička banda" blizu "Musutišta" opljačkala i ubila četvoricu meštana.[1] Mesna zajednicaMesnu zajednicu Mušutište činili su selo Mušutište,Dvorane, Delovce, Selogražde, Baćevac i zaseoci Kovače, Dragiće, Bitiće i Crkvena Mahala. Na njihovoj teritoriji nalazilo se preko 16 pravoslavnih crkava, jedan manastir i dve isposnice. Od toga je 14 crkava bilo aktivno i u njima se obavljala služba. StanovništvoPrema popisu iz 1981. godine Mušutište je bilo većinski naseljeno Albancima, uz značajan procenat Srba. Nakon rata 1999. godine svi su Srbi raseljeni. I ako bi mnogi želeli da se vrate, nemaju gde, pošto su im kuće, isto kao i crkve potpuno razrušene posle rata.[2] Raseljeni, obično za praznike dolaze organizovano, u pratnji specijalne policije i/ili KFOR-a, da obiđu svoje razrušene crkve i domove.[3] Broj stanovnika na popisima:
Crkve u MušutištuSveta Trojica RusenicaManastir Sveta Trojica Rusenica nalazi se na brdu iznad Mušutišta u podnozju planine Rusenica, 2 km južno od sela. Mada nema tačnih podataka o njegovom osnivanju[8], zna se da je postojao još 1433. godine, otkad se počeo voditi njegov Pomenik — katastih. Crkva je jednobrodna, zidana pritesanim kamenom, a fasade su delimično ukrašene keramoplastičnom dekoracijom.[8] U blizini manastira nalazi se isposnica Rusenica u prirodnoj pećini. Rušen i obnavljan u više navrata. Registrovan je na listi spomenika kulture.[8] Trenutno potpuno uništen eksplozivom od strane Šiptara u drugoj polovini juna 1999. po dolasku nemačkih snaga KFOR-a, a prethodno opljačkan i spaljen.[9] Crkva Bogorodice OdigitijeCrkva Bogorodice Odigitije potiče iz 1315. Nalazi se u Crkvenoj Mahali, a kao zadužbinu je sagradio veliki kaznac Jovan Dragoslav[10], vrhovni dvorski upravnik državnih dobara, sa ženom Jelenom, sinom Stanišom i ćerkom Anom. Natpis iznad vrata spada u red najlepših i najstarijih srpskih epigrafskih spomenika. Crkva se nalazi u južnom delu sela na obodu planine a pored nje protiče Bela reka. Južno od crkve nekih 500 metara dublje u planini nalaze se matoske isposnice. Nažalost crkva je doživela istu sudbinu kao i manastir, potpuno je porušena 1999[10], a posečeni su i stoletni borovi u dvorištu crkve. Crkva Svetog SimeonaCrkva Svetog Simeona se pominje 1307. godine. Nju je kralj Stefan Dečanski zajedno sa ljudima, vinogradima, mlinovima i drugim dobrima darovao crkvi Prizrenske episkopije, Bogorodici Ljeviškoj. Od nje više nema ostatke, a nalazila se u Gornjoj Mahali između Crne reke i Delovačke reke s leve strane puta za Delovče. Ostale svetinje
Vidi jošNapomene
Reference
Spoljašnje veze |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
