|
మహూర్ (మహారాష్ట్ర)
మహూర్, భారతదేశం, మహారాష్ట్ర, నాందేడ్ జిల్లాలో ఉన్న ఒక పట్టణం.ఇది మతపరమైన ప్రదేశం.[1] మహూర్ హిందూ దేవుడు దత్తాత్రేయుడు జన్మస్థలం. [2] దత్తాత్రేయ తల్లిదండ్రులు అత్రి ఋషి, సతీ అనసూయ మాత ఇక్కడ నివసించారు.బ్రహ్మదేవుడు,విష్ణువు,శివుడు ఒకసారి అనుసూయ మాత భక్తిని భక్తిని పరీక్షించడానికి వారు భిక్ష (భిక్ష) అడిగే వేషంలో ఈ ప్రాంతానికి వచ్చినట్లు పురాణ కథనం.మహుర్ సమీపంలో హివార సంగం గ్రామం,తాల్ వద్ద పెంగంగా నది, పుస్ నది పవిత్ర సంగమం ఉంది.మహాగావ్ విదర్భ నది నుండి ఉత్తరం వైపు ప్రవహిస్తుంది.పెంగంగ నది విదర్భ,మరఠ్వాడా మధ్య సరిహద్దుగా ఉంది. మాహుర్ నది ఒడ్డు కారణంగా మరాఠ్వాడా లోపల కేవలం 3 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉంది. మహూర్‌లో మూడు పర్వతాలు ఉన్నాయి.మొదటిది పరశురాముని తల్లి రేణుకా మహర్ దేవి మాత ఆలయం.మిగిలిన రెండింటిని దత్త శిఖర్, అత్రి అనసూయ షికార్ దేవాలయాలు అంటారు.దత్త శిఖరం అన్నిటికి కంటే ఉన్నతమైంది.మహూర్‌లో రేణుకా మాతకు పవిత్రమైన ఆలయం ఉంది. ఇది రాష్ట్రంలోని మూడున్నర శక్తి పీఠాలలో (ఆలయాలు) ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.ప్రతి సంవత్సరం విజయదశమి సందర్భంగా ఇక్కడ పెద్ద జాతర జరుగుతుంది. శక్తి పీఠంగా రేణుకా దేవి ఆలయంపవిత్రమైన కామధేను ఆవు నేటి తెలంగాణ ప్రాంతంలో ఎక్కడో సంచరిస్తున్న సమయంలో సహస్రార్జునుడు ఆ ఆవును బందించాలని అనుకున్నాడు. ఎందుకంటే ఆ కామధేను ఆవుకు కోరికలను తీర్చగల దైవిక శక్తి.కలిగిఉంది.దానికి రేణుకా మహర్ దేవిపై తిరస్కరించింది. అతిథి సందర్శకుడు వచ్చినప్పుడు నీకు అవసరమైన, నచ్చిన బహుమతిని అడగడం లేదా పిలవబడడం జరగదని ఆదేశించింది.దానికి సహస్రార్జునుడు దానికి రేణుకా మహర్ దేవిపై దాడి చేశాడు.ఆ దాడిలో ఆమె మరణిస్తుంది. ఈ విషయం భగవంతుడు పరశురాముడు తెలుసుకుని ఉలిక్కిపడతాడు. అప్పుడు అతనికి సన్నహితులైన వృద్ధులు అతనిని శాంతింపజేసి, దత్తాత్రేయ మార్గదర్శకత్వంలో మహూర్‌లో అంత్యక్రియలు చేయమని చెపుతారు. అప్పుడు భక్తులు పూజించడానికి మహర్ దేవి రేణుకా మాత మొదటి పర్వతం మీద దర్శనమిస్తుంది అని అతనికి చెపుతారు. ఆవిధంగా ఇది ప్రసిద్ధ మహర్ దేవి రేణుకా మాత ఆలయంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. శక్తి పీఠంగా ప్రసిద్ధిమరొక పురాణ కథనం ప్రకారం అష్టాదశ శక్తిపీఠాలలో ఒకటైన ఏక వీరికా దేవి 8 వ శక్తిపీఠంగా భావిస్తారు. స్థానిక ప్రజలు ఏకవీరిగా దేవిని రేణుకదేవి మాత అవతారంగా భావిస్తారు. ఈ ఆలయం ఒక శక్తి పీఠ పుణ్యక్షేత్రం అయినందున శక్తిమత శాఖకు గౌరవ పుణ్యక్షేత్రంగా పరిగణిస్తారు.రేణుకా మాత, (జమదగ్ని మహర్షి భార్య) తన సొంత కొడుకు పరశురాముడిచే శిరచ్ఛేదం చేయబడిందని, ఆమె తల ఇక్కడ పడిందని నమ్ముతారు. రేణుకకు తర్వాత జమదగ్ని మహర్షి తన కుమారుడైన పరశురాముడికి వరంగా పునర్జన్మ ఇచ్చాడు. దక్ష యాగం, సతీదేవి పురాణాల కారణంగా ఈ ఆలయాన్ని శక్తి పీఠంగా పరిగణిస్తారు. [3] శక్తి పీఠాలు దుర్గ లేదా ఆదిపరాశక్తి పుణ్యక్షేత్రాలు, శివుడు సతీదేవిని మోసుకుని సంచరించినప్పుడు సతీదేవి మృతదేహ శరీర భాగాలు పడిపోవడం వల్ల శక్తి ఉనికితో ప్రతిష్టించబడిందని నమ్ముతారు. సంస్కృతంలోని 51 వర్ణమాలలకు 51 శక్తి పీఠాలు అనుసంధానించబడి ఉన్నాయి.మహూర్ శక్తి రేణుకాదేవి అని సంబోధించబడింది.శక్తి పీఠంలో ఎక్కువ భాగం కాలభైరవ క్షేత్రంతో ముడిపడి ఉంటాయి. భౌగోళికంమూడు ముఖ్యమైన ఆలయాలు — రేణుకా మాత ఆలయం, లార్డ్ దత్తాత్రేయ ఆలయం, అనుసూయ మాత ఆలయం — మూడు పర్వత శ్రేణులపై నిర్మించబడ్డాయి. మహూర్ చుట్టూ చెట్లు, వన్యప్రాణులతో సమృద్ధిగా ఉన్న అరణ్యాలు ఉన్నాయి.ఎక్కడ చూసినా టేకు చెట్లు ఉంటాయి. నెమలి, జింక, నల్ల ఎలుగుబంట్లు, పాంథర్‌లు అడవిలో చాలా ఉండే సాధారణ జంతువులు. పర్వతాలలో ఒకదానిపై 12వ శతాబ్దంలో నిర్మించిన పురాతన మహర్‌గడ్ కోట ఉంది.పురాతన బేరార్ చరిత్రలో మహూర్ ఒక ముఖ్యమైన కోటగా గుర్తించబడింది.సా.శ. 1478లో బహమనీ సుల్తానేట్ కాలంలో ఇది ప్రత్యేక రాజ్యంగా మారింది.అక్బర్ పాలనలో బేరార్ సుబా (రాష్ట్రం)లో 20 పరగణాలు (పట్టణాలు) కలిగిన పరిపాలనా విభాగాలలో (అప్పటి జిల్లా) ఇది ఒకటి. చిత్రమాలిక
మూలాలు
వెలుపలి లంకెలు |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
