กรมการปกครอง (อังกฤษ: Department of Provincial Administration) เป็นหน่วยงานสังกัดกระทรวงมหาดไทย ดำเนินงานเกี่ยวกับการรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงภายใน การบริหารการปกครองท้องที่ในระดับอำเภอ ตำบล และหมู่บ้าน การดำเนินการและพัฒนาระบบงานทะเบียนราษฎร และการขออนุญาตต่าง ๆ กฎหมาย
ประวัติ
กรมการปกครองเป็นหน่วยงานในสังกัดของกระทรวงมหาดไทย ที่ก่อตั้งมาพร้อมกับกระทรวงมหาดไทยในวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2435 โดยกรมการปกครองในสมัยนั้นมีชื่อว่า "กรมพลำภัง"
หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตยแล้วในปี พ.ศ. 2476 กรมพลำภังได้เปลี่ยนชื่อเป็น กรมมหาดไทย[3] ต่อมาในปี พ.ศ. 2505 จึงเปลี่ยนมาใช้ชื่อ "กรมการปกครอง"[4] จนถึงปัจจุบัน
กรมการปกครองตั้งอยู่ที่ ถนนอัษฎางค์ แขวงวัดราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
อำนาจและหน้าที่
- เสนอแนะนโยบายและจัดทำแผน มาตรการ ติดตาม และประเมินผลด้านการรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงภายใน
- ดำเนินการเกี่ยวกับการรักษาความสงบเรียบร้อย สืบสวนสอบสวนคดีอาญาในหน้าที่พนักงานฝ่ายปกครอง และอำนวยความเป็นธรรมให้แก่ประชาชน
- ดำเนินการเกี่ยวกับการรักษาความมั่นคงภายใน งานการข่าว งานกิจการชายแดน งานควบคุมดูแลชาวเขาและชนกลุ่มน้อย ผู้อพยพและผู้หลบหนีเข้าเมือง งานสัญชาติ และงานกิจการมวลชน
- สนับสนุน ส่งเสริมการปกครองในระบอบประชาธิปไตย และการเลือกตั้งทุกระดับ
- ดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยกองอาสารักษาดินแดน
- ดำเนินการพัฒนาและบริหารการปกครองท้องที่ในระดับอำเภอ กิ่งอำเภอ ตำบล และหมู่บ้าน ตามกฎหมาย ว่าด้วยลักษณะปกครองท้องที่
- ดำเนินการและพัฒนาระบบงานทะเบียนราษฎร งานบัตรประจำตัวประชาชน และงานทะเบียนอื่น รวมทั้ง การบริหารจัดการฐานข้อมูลกลางเพื่อการใช้ประโยชน์ร่วมกันทั้งภาครัฐและภาคเอกชน
- ดำเนินการพัฒนาบุคลากรในด้านการรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงภายใน
- ดำเนินการสื่อสารเพื่อการบริหารงาน การรักษาความสงบเรียบร้อย และความมั่นคงภายในประเทศ
- อำนวยการและสนับสนุนการปฏิบัติงานตามอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบของนายอำเภอ
- ปฏิบัติการอื่นใดตามที่กฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ของกรมหรือตามที่กระทรวงหรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย
หน่วยงานภายใน
ราชการบริหารส่วนกลาง
- กลุ่มตรวจสอบภายใน (กตภ.)
- กลุ่มพัฒนาระบบบริหาร (กพร.ปค.)
- กองการสื่อสาร (สส.)
- กองการเจ้าหน้าที่ (กจ.)
- กองคลัง (กค.)
- กองตรวจราชการ (กตร.)
- กองวิชาการและแผนงาน (วช.)
- วิทยาลัยการปกครอง (วปค.)
- ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศ.อบต.)
- ศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารงานปกครอง (ศสป.)
- ศูนย์ปฏิบัติการต่อต้านการทุจริต กรมการปกครอง (ศปท.ปค.)
|
- สำนักการสอบสวนและนิติการ (สน.สก.)
- สำนักกิจการความมั่นคงภายใน (สน.มน.)
- สำนักผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านกฎหมาย (ผชช.กม.)
- สำนักผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านความมั่นคงภายใน (ผชช.คม.)
- สำนักงานเลขานุการกรมการปกครอง (สล.ปค.)
- สำนักบริหารการทะเบียน (สน.บท.)
- สำนักบริหารการปกครองท้องที่ (สน.ปท.)
- สำนักอำนวยการกองอาสารักษาดินแดน (สน.อส.)
|
ราชการบริหารส่วนภูมิภาค
- ที่ทำการปกครองจังหวัด มีปลัดจังหวัด (ผู้อำนวยการ ระดับสูง) เป็นหัวหน้าส่วนราชการ มีสำนักงานตั้งอยู่ภายในศาลากลางจังหวัด โดยแบ่งส่วนราชการออกเป็น 3 กลุ่มงาน ได้แก่
- กลุ่มงานบริหารงานปกครอง มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการพิเศษ (จ่าจังหวัด) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
- กลุ่มงานความมั่นคง มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการพิเศษ (ป้องกันจังหวัด) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
- กลุ่มงานการเงินและบัญชี มีนักวิชาการเงินและบัญชีชำนาญการพิเศษ (เสมียนตราจังหวัด) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
- ที่ทำการปกครองอำเภอ มีนายอำเภอ (ผู้อำนวยการ ระดับสูง) เป็นหัวหน้าส่วนราชการ มีสำนักงานตั้งอยู่ภายในที่ว่าการอำเภอ โดยแบ่งงานออกเป็น 3 กลุ่มงาน/ฝ่าย ได้แก่
- กลุ่มงานบริหารงานปกครอง มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการพิเศษ (ปลัดอาวุโส) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
- กลุ่มงานทะเบียนและบัตร มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการพิเศษ (ปลัดอำเภอ) เป็นหัวหน้ากลุ่มงาน
- งานความมั่นคง มีเจ้าพนักงานปกครองชำนาญการ (ป้องกันอำเภอ) เป็นหัวหน้างาน
ชุดปฏิบัติการพิเศษ
เนื่องจากกรมการปกครองเป็นอีกหน่วยงานหนึ่งที่มีหน้าที่บังคับใช้กฎหมายในฐานะพนักงานเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง[5] ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรักษาความสงบเรียบร้อย ปราบปรามอาชญากรรมในพื้นที่ที่อยู่ในความรับผิดชอบของกรมการปกครอง[6] และกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง[6] จึงได้มีการจัดตั้งชุดปฏิบัติการพิเศษ กรมการปกครองขึ้นมา เพื่อปฏิบัติหน้าที่ตามความจำเป็นดังกล่าว สังกัด ศูนย์ปฏิบัติการบังคับใช้กฎหมายพนักงานฝ่ายปกครอง สำนักการสอบสวนและนิติการ กรมการปกครอง[7]
สำหรับภารกิจหลักของศูนย์ปฏิบัติการบังคับใช้กฎหมายพนักงานฝ่ายปกครอง ประกอบไปด้วยงานที่ได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติงานร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ ปราบปรามการค้ามนุษย์[8] ปราบปรามผู้มีอิทธิพล การจัดระเบียบและควบคุมสถานบริการ[7] การปราบปรามยาเสพติด เป็นต้น
ชุดปฏิบัติการพิเศษ กรมการปกครอง มีอักษรย่อภาษาอังกฤษว่า DOPA S.W.A.T. ซึ่งปรากฏบนเครื่องแบบและเสื้อเกราะกันกระสุนในการปฏิบัติการ[9] โดย DOPA ย่อมากจาก Department Of Provincial Administration คือชื่อหน่วยงานในภาษาอังกฤษ และ S.W.A.T. ย่อมากจาก Special Wisdom And Tactics[10][11] ซึ่งแตกต่างจากความหมายปกติที่ย่อมาจาก Special Weapon And Tactics ที่แปลว่าหน่วยอาวุธและยุทธวิธีพิเศษในหน่วยตำรวจและทหาร เนื่องจากหน่วยงานให้ความสำคัญของไหวพริบความรู้มากกว่าการใช้อาวุธ นอกจากนี้ยังนิยามคำว่า S.W.A.T. ในอีกความหมายหนึ่งด้วยคือ Spirit Wisdom Ability Team[11]
เครื่องหมายวิทยฐานะ
ชุดปฏิบัติการพิเศษ กรมการปกครอง จะมีเครื่องหมายวิทยฐานะเช่นเดียวกับเครื่องหมายความสามารถของทหารและตำรวจ โดยเป็นเข็มพื้นหลังสีน้ำเงิน มีอักษรสีทองเขียนว่า DOPA S.W.A.T.[12] ซึ่งผู้มีสิทธิประดับได้นั้นจะต้องผ่านการฝึกหลักสูตรชุดปฏิบัติการพิเศษฝ่ายปกครองฯ ตามระเบียบกรมการปกครองว่าด้วยเครื่องหมายวิทยฐานะหลักสูตรชุดปฏิบัติการพิเศษฝ่ายปกครอง ศูนย์ปฏิบัติการบังคับใช้กฎหมายพนักงานฝ่ายปกครอง สำนักการสอบสวนและนิติการ กรมการปกครอง พ.ศ. 2564[12]
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
