จอนหู

จอนหู, จรหู (เทียบคำไทใหญ่ จอน แปลว่า เสียบ) หรือ กรรเจียกจอน, กรรเจียกจร (มาจากคำเขมรว่า ត្រចៀក ตฺรเจียก แปลว่า หู) เป็นเครื่องประดับหู มีรูปเป็นกระหนก ใช้ตกแต่งร่วมกับศิราภรณ์อย่างมงกุฎ ชฎา หรือรัดเกล้า

การไว้ผมปีกของสตรีไทยในอดีต จะมีการไว้จอนผมที่ข้างหู ยาวออกมาแล้วทัดไว้ที่หู เรียกว่า "จอนหู" หรือ "จอนผม" ถือว่าเป็นความสวยงามรูปแบบหนึ่ง^[1] แล้วคลี่คลายมาด้วยการตกแต่งจอนผมด้วยดอกไม้ แต่เดิมกรรเจียกจรทำจากดอกไม้สด ร้อยเป็นพวงหรือช่อพริ้วไสวอยู่ข้างหู ตามอย่างภาพเทพยดาในจิตรกรรมสมัยอยุธยา ครั้นในสมัยรัตนโกสินทร์ มีการเขียนกรรเจียกจรเป็นลายกระหนก ด้านบนคล้ายดอกไม้ทัด ด้านล่างเหมือนปลายอุบะ มีลวดลายต่าง ๆ เช่น กระหนกใบเทศ กระหนกหางโต ทำจากวัสดุอื่น ๆ เช่นเครื่องทองหรือเครื่องเงิน ประดับตกแต่งด้วยอัญมณีมีค่า สวยงามคงทนกว่าดอกไม้สด^[2] โดยจอนหูแบ่งออกเป็นสองส่วน คือ ส่วนบนทำหน้าที่เป็นดอกไม้ทัด และส่วนล่างทำหน้าที่แทนอุบะ^[3]

ทั้งนี้จอนหูในการแสดงรามเกียรติ์ แบ่งออกเป็นสองรูปแบบ คือ จอนหูแบบมนุษย์ กับจอนหูแบบยักษ์^[4] โดยจอนหูแบบมนุษย์จะเผยให้เป็นใบหู ขณะที่จอนหูแบบยักษ์จะมีลักษณะปิดหรือครอบใบหู^[5] ซึ่งจอนหูแบบมนุษย์มีสองแบบ อย่างแรกคือจอนหูแบบธรรมดา กับอย่างที่สองคือจอนหูแบบครีบหางปลา ซึ่งจอนหูอย่างหลังนี้พบได้ในหัวโขนของพระภรตมุนี หรือพ่อแก่^[6]

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ จอนหู

บทความนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล หมายเหตุ: ขอแนะนำให้จัดหมวดหมู่โครงให้เข้ากับเนื้อหาของบทความ (ดูเพิ่มที่ วิกิพีเดีย:โครงการจัดหมวดหมู่โครงที่ยังไม่สมบูรณ์)

• ด
• ค
• ก