ทรงคล้ายทรงกลม

ทรงคล้ายทรงกลม หรือ สเฟียรอยด์ (อังกฤษ: spheroid) ในทางคณิตศาสตร์ หมายถึง ผิวกำลังสอง ใน 3 มิติ ที่ได้จากการหมุนวงรีรอบแกนมุขสำคัญ หากรูปวงรีนั้นหมุนรอบแกนเอก ผิวที่ได้เรียกว่า ทรงคล้ายทรงกลมแบนข้าง (prolate spheroid) ซึ่งมีรูปคล้ายลูกรักบี้ หรือ เมล็ดข้าว หากรูปวงรีนั้นหมุนรอบแกนโท ผิวที่ได้เรียกว่า ทรงคล้ายทรงกลมแบนขั้ว (oblate spheroid) ซึ่งมีรูปเหมือนลูกโลก

ทรงคล้ายทรงกลม คือ ทรงรีที่มีแกน (ในภาษาอังกฤษเรียก semi-axis เพื่อแสดงความแตกต่างจาก axis ซึ่งหมายถึงแกน) ของรูปสองแกนยาวเท่ากัน ดังแสดงในสมการ

${\displaystyle {\frac {x^{2}}{a^{2}}}+{\frac {y^{2}}{a^{2}}}+{\frac {z^{2}}{b^{2}}}=1}$

ทรงคล้ายทรงกลมแบนข้าง มี แกนโทสองแกน สั้นกว่า แกนเอกหนึ่งแกน (b = a < c)

ทรงคล้ายทรงกลมแบนขั้ว มี แกนโทสองแกน ยาวกว่า แกนเอกหนึ่งแกน (b = a > c)

ทรงคล้ายทรงกลมแบนข้าง

ทรงคล้ายทรงกลมแบนขั้ว

ทรงกลม เป็นชนิดพิเศษของ ทรงคล้ายทรงกลม โดยวงรีที่ใช้กำเนิดทรงรีนั้นเป็นวงกลม

ทรงคล้ายทรงกลมแบนข้าง:

• มีปริมาตร ${\displaystyle {\frac {4}{3}}\pi ab^{2}}$

ทรงคล้ายทรงกลมแบนขั้ว:

• มีปริมาตร ${\displaystyle {\frac {4}{3}}\pi a^{2}b}$

โดยที่

• a คือ ความยาวแกนเอก
• b คือ ความยาวของแกนโท

ทรงคล้ายทรงกลมแบนขั้ว มีพื้นที่ผิว

${\displaystyle \pi \left(2a^{2}+{\frac {b^{2}}{e}}\log \left({\frac {1+e}{1-e}}\right)\right)}$

ทรงคล้ายทรงกลมแบนข้าง มีพื้นที่ผิว

${\displaystyle 2\pi b\left(b+a{\frac {\arcsin {e}}{e}}\right)}$

โดย e คือ ค่าความเบี้ยว (eccentricity) ของวงรี และมีค่า

${\displaystyle {\sqrt {1-{\frac {b^{2}}{a^{2}}}}}}$