สวนสัตว์สวนสัตว์ (อังกฤษ: Zoo, Zoological park) คือ สถานที่จัดแสดงสัตว์ป่านอกถิ่นอาศัย โดยมีวัตถุประสงค์ในการรวบรวมสัตว์นานาชนิดไว้เพื่อประโยชน์ในการศึกษา และอำนวยบริการแก่ประชาชน รวมทั้งสองเสริมและจัดให้มีการบำรุงและผสมพันธุ์สัตว์ต่างๆ ไว้เพื่อมิให้สูญพันธุ์ โดยมีหน้าที่สำคัญคือ 1. การอนุรักษ์ 2. การวิจัย 3. การให้การศึกษา 4. การเป็นสถานที่สำหรับการพักผ่อนหย่อนใจแก่ประชาชน โดยมุ่งหวังให้ผู้เที่ยวชมเข้ามาเรียนรู้ชีวิตของสัตว์ป่าทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม สัตว์ปีก สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก และสัตว์น้ำ โดยเน้นให้เห็นสภาพความเป็นอยู่ตามถิ่นกำเนิด (Zoogeographic Theme), ตามสภาพแวดล้อมของ กลุ่มสัตว์ (Ecological Theme), ตามพฤติกรรม (Behavioral Theme) [1] [2] [3] พัฒนาการของสวนสัตว์ในอดีตสวนสัตว์จะเป็นส่วนหนึ่งของสวนของคหบดีหรือคนชั้นสูง ในการสะสมหรือรวบรวมสัตว์ที่หายากเพื่ออวดโชว์กันในแวดวงสังคมชั้นสูง ในยุโรปสวนสัตว์มักเป็นส่วนหนึ่งของพระราชอุทยานและตั้งอยู่ในเขตพระราชวัง เช่น พระราชวังเชินบรุนน์ ในออสเตรีย เดิมสวนสัตว์ในยุคแรกๆนี้ เป็นเพียงกรงหรือคอกกักขังสัตว์ ต่อมามีการรวมเข้ากับสวนหรืออุทยาน มีการปลูกต้นไม้ น้ำพุประดับตกแต่ง จนปัจจุบันในหลายๆประเทศ ได้ปรับปรุงสวนสัตว์ที่มีอยู่เดิมให้มีสภาพแวดล้อมเหมาะกับสัตว์มากขึ้น ได้แก่ การสร้างคูน้ำ หรือรั้วที่กลมกลืนกับธรรมชาติ และเปิดให้ดูเป็นแหล่งศึกษาหาความรู้ เช่นเดียวกับ พิพิธภัณฑ์ นอกจากนี้ยังพัฒนาจนเป็นธุรกิจของสวนสัตว์ ในภาคเอกชนอาจจัดสร้างสวนสัตว์ที่มีการผสมผสานสวนสนุกหรือสวนที่มีการจัดแสดงอื่นๆเข้าด้วยกัน หรือแบ่งเป็นประเภทย่อยๆของสวนสัตว์ออกไป เช่น พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ สวนสัตว์กลางคืน สวนนก เป็นต้น สวนสัตว์ในประเทศไทย มีหน่วยงานราชการ ชื่อ องค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (อสส.) ดูแล โดยมีสวนสัตว์อยู่ภายใต้ความรับผิดชอบทั้งสิ้น 6 แห่ง คือ สวนสัตว์เปิดเขาเขียว สวนสัตว์เชียงใหม่ สวนสัตว์นครราชสีมา สวนสัตว์สงขลา สวนสัตว์อุบลราชธานี และสวนสัตว์ขอนแก่น สวนสัตว์ในประเทศไทยสวนสัตว์เปิดกิจการอยู่กรุงเทพมหานคร
ปทุมธานี
กาญจนบุรี
ขอนแก่น
จันทบุรีชลบุรี
เชียงใหม่นครปฐมนครราชสีมา
ภูเก็ต
ราชบุรีลพบุรีศรีสะเกษ
สงขลาสมุทรปราการสมุทรสงคราม
สระแก้ว
สุพรรณบุรีอุบลราชธานี
นครศรีธรรมราช
ตรัง
ระยอง
สวนสัตว์ในอดีต
สวนสัตว์ในประเทศต่างๆอ้างอิง
ดูเพิ่มแหล่งข้อมูลอื่นวิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ สวนสัตว์ |