ไก่เถื่อน

ไก่เถื่อน ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: Late Miocene – recent PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N
ไก่ป่าอินเดีย (G. sonneratii) เพศเมีย
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอตา Eukaryota
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น:	สัตว์ปีก
อันดับ:	อันดับไก่
วงศ์:	วงศ์ไก่ฟ้าและนกกระทา
เผ่า:	Gallini
สกุล:	Gallus Brisson, 1760
ชนิดต้นแบบ
Gallus gallus Linnaeus, 1758
ชนิด
4 ชนิด:
Gallus gallus   Gallus lafayettii   Gallus sonneratii   Gallus varius

ไก่เถื่อน หรือ ไก่ป่า เป็นสกุลของสัตว์ปีกที่บินไม่ได้ ในวงศ์ไก่ฟ้าและนกกระทา (Phasianidae) สกุลหนึ่ง ใช้ชื่อสกุลว่า Gallus ซึ่งเป็นภาษาละตินที่หมายถึง "ไก่ตัวผู้"^[1] พวกมันเริ่มแยกจากบรรพบุรุษประมาณ 4–6 ล้านปีก่อน^[2]

ไก่เถื่อน มีลักษณะสำคัญแตกต่างจากไก่สกุลอื่น ๆ ในวงศ์เดียวกัน คือ บนหัวมีหงอนที่เป็นเนื้อไม่ใช่ขน มีเหนียงทั้ง 2 ข้างห้อยลงมาที่โคนปากและคาง ที่บริเวณใบหน้าและคอเป็นหนังเกลี้ยงไม่มีขน ขนตามลำตัวมีสีสันสวยงาม ขนหางตั้งเรียงกันเป็นสันสูงตรงกลาง มีขนหาง 14-16 เส้น เส้นกลางยาวปลายแหลมและอ่อนโค้ง ที่แข้งมีเดือยแหลมข้างละอันเป็นอาวุธที่ใช้ในการป้องกันตัว มีความแตกต่างระหว่างเพศชัดเจน โดยตัวเมียมีขนาดเล็กกว่าตัวผู้และขนมีสีไม่ฉูดฉาดเท่าตัวผู้ แข้งไม่มีเดือย หงอนและเหนียงมีขนาดเล็กเห็นชัดเจน

พบกระจายพันธุ์ในทวีปเอเชีย ตั้งแต่ทวีปยูเรเชีย จนถึงอนุทวีปอินเดีย, เอเชียอาคเนย์ และภาคใต้ของจีน เช่น มณฑลยูนนาน โดยพบทั้งผืนแผ่นดินใหญ่และส่วนที่เป็นเกาะหรือหมู่เกาะ ถึงแม้ว่าไก่เหล่านี้มีต้นกำเนิดอยู่ในเอเชีย แต่มีผู้พบซากไก่เถื่อนในภูมิภาคของชิลี ซึ่งสืบอายุถึง ค.ศ. 1321–1407 เป็นหลักฐานถึงความเป็นไปได้ในการอพยพของชาวโพลีนีเชียยผ่านมหาสมุทรแปซิฟิก^[3]

ไก่ในสกุลนี้ ถือได้ว่าเป็นไก่ที่ผูกพันกับมนุษย์มาอย่างยาวนาน โดยมีหลักฐานว่ามนุษย์ได้นำไก่ในสกุลนี้มาเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงในครัวเรือน เพื่อการบริโภคเป็นเวลานานกว่า 4,000 ปีมาแล้วในยุคเมโสโปเตเมีย หรือในสมัยสุโขทัย ในประวัติศาสตร์ไทย การล่าไก่ป่าถือเป็นวิถีการดำรงชีวิตอย่างหนึ่งของผู้คนในสมัยนั้น ก่อนที่จะมีการพัฒนาสายพันธุ์จนมาเป็นไก่บ้านอย่างในปัจจุบัน และในส่วนการเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงสวยงามและความเพลินเพลินก็พัฒนามาเป็นไก่แจ้หรือไก่ชน ที่มีการจิกตีกันเป็นการละเล่นในหลายวัฒนธรรม^[4]

ไก่สกุลนี้มี 4 ชนิด^[5]

เพศผู้	เพศเมีย	ชื่อวิทยาศาสตร์	ชื่อทั่วไป	ที่อยู่อาศัย
		Gallus gallus	ไก่ป่า	อินเดีย, ปากีสถาน, ฝั่งตะวันออกไปไกลถึงอินโดจีนและจีนตอนใต้ และขยายลงไปถึงมาเลเซีย สิงคโปร์ ฟิลิปปินส์ และอินโดนีเซีย
		Gallus lafayettii	ไก่ป่าลังกา	ศรีลังกา
		Gallus sonneratii	ไก่ป่าอินเดียหรือไก่ป่าเทา	อนุทวีปอินเดีย แต่สามารถขยายไปถึงรัฐคุชราต รัฐมัธยประเทศ รัฐราชสถานใต้ และแคว้นปัญจาบของปากีสถาน
		Gallus varius	ไก่ป่าชวาหรือไก่ป่าเขียว	เกาะชวา เกาะบาหลี เกาะลมบก เกาะโกโมโด เกาะโฟลเร็ซ เกาะรินจา และหมู่เกาะขนาดเล็กที่เชื่อระหว่างเกาะชวาและโฟลเร็ซ ประเทศอินโดนีเซีย

• Steve Madge; Philip J. K. McGowan; Guy M. Kirwan (2002). Pheasants, Partidges and Grouse: A Guide to the Pheasants, Partridges, Quails, Grouse, Guineafowl, Payton Moore, Buttonquails and Sandgrouse of the World. A&C Black. ISBN 978-0-7136-3966-7.

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Gallus