Anavatan Çağırıyor, elinde kılıçla arkasındakileri düşmana karşı savaşmaya çağıran bir kadın figürüdür. Yapımında 5.500 ton beton ve 2.400 ton metal kullanılan heykelin ana yüksekliği 85 metre, ağırlığı yaklaşık 8.000 tondur. 1949 yılında Berlin'de inşa edilen Sovyet Savaş Anıtı ve 1979 yılında Magnitogorsk'ta inşa edilen Geri Cephe Anıtı ile birlikte triptik üçlemesinin bir parçasıdır. Bu üç heykel de savaş kılıcı taşıyan insan tasviridir.
Kızıl Ordu mensubu yaklaşık 35 bin asker, heykelin yer aldığı Mamayev Kurgan tepesinde gömülüdür. Heykel günümüzde Rusya'nın ulusal sembolleri arasında sayılır ve Volgograd Oblastı'nın resmî arması ile bayrağında yer alır.
Geçmişi
Arka plan ve inşa fikri
Paris'teki Zafer Takı'nın üzerinde yer alan La Marseillaise heykeli. Anavatan Çağırıyor heykelinin tasarımında bu figürden ilham alındığına dair yorumlar bulunmaktadır.
1958 yılında Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Stalingrad Muharebesi'ni ölümsüzleştirmek amacıyla bir anıt projesi başlatmaya karar verdi. Akabinde kapsamlı bir kampanya başlatılarak bölgedeki mayın ve bombaların temizlenmesi sonrasında heykelin temeli atıldı.[1][2] Yapılacak heykele dair başlangıçta Sovyet tasarımcı Ernst Neizvestnıy tarafından katlanmış kızıl bir bayrak taşıyan kadın ile yanında diz çöken asker figür fikri ortaya atılsa da daha sonra bu fikirden vazgeçildi.[2][3][4]Yevgeni Vuçetiç ve Nikolay Nikitin tarafından tasarımı yapılan anıt, işgalcilere karşı oğullarını çağıran ve elinde öne doğru kılıç doğrultan bir kadın figürü fikriyle inşa edilmeye başlandı.
Heykelin yapımı, tasarım, konsept ve altyapı hazırlıkları ve son 8 yılı inşa çalışmaları olmak üzere toplam 15 yıl sürdü.[13] Anıtın yapımına Stalingrad'da (şimdiki Volgograd) Mayıs 1959'da başlandı.[14][15] 15 Ekim 1967 tarihinde ise resmî açılışı gerçekleştirildi.[14] Törene, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel SekreteriLeonid Brejnev, Savunma Bakanı Andrey Greçko ve Sovyetler Birliği MareşallerindenAndrey Yeryomenko ile Vasili Çuykov'un aralarında bulunduğu isimlerin yanı sıra on binlerce Sovyet vatandaşı katıldı.[13] Heykel, açıldığı gün itibarıyla dünyanın en büyük heykeli unvanının sahibi oldu.[11][16] Ardından geçen sürede daha yüksek heykeller inşa edilmesine karşın günümüzde, dünyanın en büyük kadın heykeli ve en büyük din dışı konuyu kapsayan heykeli konumundadır.[17][18][19]
Mimarisi
Rusya'da günümüzde yer alan bazı yüksek heykellerin kıyaslanmasıHeykel inşaat halinde
Anavatan Çağırıyor, diğer yüksek heykeller ile karşılaştırıldığında, sağ elinde bir kılıç tutması ve sol eliyle çağırma hareketi yapması nedeniyle, diğer heykellere göre daha karmaşık mühendislik ögelerine sahiptir.[20][21] İçi boş olan heykelin yapımında beton ve tel halatlarla yapılan kombinasyon önem taşır.[20][21] Nikolai Nikitin daha önce bu teknolojiyi, yine kendi eseri olan 540,1 metre uzunluğundaki Ostankino Kulesi'nin tasarımında kullanmıştı.[10]
Heykel alanı etrafındaki yapılarla birlikte toplam 26 hektarlık bir bölgeyi kapsar.[1] Yapımında, durduğu kaide hariç 5.500 ton beton ve 2.400 ton metal kullanılmıştır.[22] İlk giriş yerinde "Nesillerin Hafızası" adında bir giriş kaidesi bulunur.[23] Kaidede temsili 11 figürü içeren kabartmalar ve Mamayev Kurgan'da ölen askerlere övgü yazıları bulunur.[15] İleride, Naziler tarafından bombalanan binaların kalıntıları yer alır.[15] Bu bölgenin yanında "Kahramanlar Meydanı" adında bir alan bulunur ve burada, savaşta görev alan çeşitli grupları temsil eden 6 küçük kaide vardır.
Heykelin toplam yüksekliği 85 metredir.[24][25][26] Bu boyutuyla 2014 itibarıyla dünyanın en uzun 12. heykeli konumundadır.[27] Kılıç hariç yüksekliği ise 52 metredir.[28] Heykelin temel derinliği 16 metredir.[22][29] Anıtın ağırlığı 8.000 tondan fazladır.[30] Kaidesinde Stalingrad Muharebesi'nde geçen 200 güne atfen 200 adımlık bir yol bulunur.[31] Bu yolun başında, içi boş bir Kızıl Ordu askeri anıtı bulunur ve içerisinde oda oda bölmeler mevcuttur.[32][33] Bu bölmeler arasındaki duvarların kalınlığı 25 ile 30 santimetre arasında değişmekte olup, sağlamlık için demir kablolar tarafından desteklenmektedir.[33]
Volgograd'da yaşayan Valentina İzotova heykele rol modelliği yapmıştır.[25][34]
Doğal tehditler ve restorasyon çalışmaları
Heykelin elindeki kılıç 14 ton ağırlığında 33 metre uzunluğundadır ve etrafı paslanmaz çelikten üretilen levhalarla kaplıdır. Kılıç, büyüklüğü nedeniyle fırtına ve rüzgârlardan etkilenmekte ve zamanla elin kılıcı tuttuğu bölgede deformasyonlar oluşmaktadır. Diğer taraftan yeraltı suları da heykelin zeminine zarar vermektedir ve bu nedenle yapıldığı günden bu yana yaklaşık 20 santimetre kaymıştır.[30] Ayrıca yine zamanla yağışlı havalarda metal sesi ortaya çıkmakta ve titanyum tabakaları zarar görmektedir. Bu nedenle 1972 yılında önlem olarak kılıçta delikler açılmış, 1986 yılında da beton altyapısı güçlendirilmiştir.[35][36][37][38]
1972, 1986 ve 2010 yıllarında olmak üzere üç kere ana restorasyon çalışması yapılmıştır. Güçlü rüzgârlarda kılıcın sallanması üzerine 1972 yılındaki restorasyonda çelik kılıcın yerine titanyum bir kılıç konulmuş,[39] 2010 yılındaki restorasyonda ise kılıç onarılarak güçlendirilmiştir.[9]
Sembolik önem ve günümüzdeki yeri
Mamayev Kurgan tepesinin başka bir kesiminde yer alan Stalingrad Muharebesi'nde yaşamını yitiren askerlerin anıldığı yer.Çin'in Mançurya bölgesinde yer alan minyatür Anavatan Çağırıyor anıtı
Heykelin konumlanması için seçilen yer olan Mamayev Kurgan tepesi, Stalingrad Muharebesi'nde en çetin ve kanlı savaşların yaşandığı yerlerden birisidir.[40] Tepe, savaşan taraflar arasında defalarca el değiştirmiş, Kızıl Ordu bu tepede pek çok kayıp vermiştir.[41] Yapılan araştırmalara göre 35 bin civarında askerin bu tepede gömülü olduğu belirtilmektedir.[11][35][42] Heykel ve bulunduğu anıt kompleksi Sovyet yurttaşlarının II. Dünya Savaşı'nın dönüm noktası olarak kabul edilen Stalingrad Muharebesi'ndeki kahramanlıklarının ve vatanseverliğinin sembolüdür.[15] Muharebede 300'den fazla Nazi askerini öldüren keskin nişancı ve ilk Sovyetler Birliği MareşaliVasili Çuykov, bu heykelin yakınındaki anıt mezarlığa gömülmüştür. Ayrıca benzer olarak savaşta kahramanlık gösteren diğer keskin bir nişancı Vasili Zaytsev de 2006 yılında buraya gömülmüştür.[10][43]
Heykelin sağ elinde yükselen kılıç, vatanın kutsallığını simgelerken, sol el Volgograd'a doğru yol göstermektedir. Heykel, geceleri aydınlatılmaktadır.[44] Anavatan Çağırıyor, Berlin'deki Sovyet Savaş Anıtı ve Magnitogorsk'daki Geri Cephe Anıtı ile birlikte savaş kılıcı taşıyan heykellerin triptik üçlemesinin bir parçasıdır.[45][46][47][48]
Gerek geçmişte Sovyetler Birliği cumhuriyetlerinde gerekse günümüzde Rusya'da heykelin resimlerinin bulunduğu posta pulları,[49][50]madenî para,[51]madalya[52] gibi materyaller üretilmiştir. Volgograd Oblastı'nın hem armasında, hem de bayrağında heykelin bir resmi yer alır.[53] Heykel günümüzde halen Rusya'nın sembolleri arasında sayılmaktadır. 2013 yılında 224.6 milyon oy kullanılarak yapılan bir halk araştırmasında Anavatan Çağırıyor heykeli Rusya'nın sembollerinden biri olarak seçilmiştir.[54] Buna benzer bir araştırma 2008 yılında da yapılmış ve heykelin bulunduğu tepe Rusya'nın yedi harikasından biri seçilmiştir.[22]Çin'in Mançurya bölgesinde bu anıtın minyatür bir kopyası bulunmaktadır.
Her yıl 3 milyondan fazla insanın heykeli ziyaret ettiği belirtilmektedir.[23]
Heykel ve bulunduğu alan 31 Ocak 2008 tarihinde federal bölge listesine eklenmiştir. O tarihten bu yana federal kanunlarla korunmaktadır.[55] Heykel ve çevresindeki kompleks UNESCODünya Mirası aday listesindedir.[15]
Eleştiriler
Büyük boyutlu yapıları tanımlamak için kullanılan gigantomani türünün bir örneği olan heykel hakkında çeşitli olumsuz yorumlar da yapılmıştır. Mimari eleştirmeni Jonathan Meades, heykeli bir kiç örneği olarak betimleyerek zaten var olan bir tarzın bir kopyası olarak tarif etmiştir.[56] Rus mimar Vladimir Tserkovnikov 2013 yılında dönemin Rusya Kültür Bakanı Vladimir Medina'ya açık mektup yollayarak heykelin Nikitin tarafından büyük hatalarla inşa edildiğini ve zamanla yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ifade etmiştir.[57]
^"Родину-мать зовут Валей" (Rusça). Hotels-in-volgograd.ru. 17 Ekim 2010. 27 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.
^abcPolukhina, E., & Vanke, A. (2015). "Social Practices of Using War Memorials in Russia: A Comparison between Mamayev Kurgan in Volgograd and Poklonnaya Gora in Moscow". Социологическое обозрение (İngilizce). 14 (4).KB1 bakım: Birden fazla ad: yazar listesi (link)
^White, Stephen (1998). "Stalinism and the Graphic Arts". Politics, Society and Stalinism in the USSR (İngilizce). Palgrave Macmillan. s. 139-162.
^Hansen, Julie (2012). "Stalingrad Statues and Stories: War Remembrance in Andreï Makine's The Earth and Sky of Jacques Dorme". Canadian Slavonic Papers (İngilizce). 54 (3-4). s. 341-356.
^"Каталог статей" (Rusça). Tbrus.ucoz.ru. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2016.
^abPalmer, Scott W. (2012). "How Memory was Made: The Construction of the Memorial to the Heroes of the Battle of Stalingrad". The Russian Review (İngilizce). 68 (3). s. 373-407.
^Platoff, Anne M. (2009). "Symbols". Raven: A Journal of Vexillology (İngilizce). Cilt 16. s. 18-31.
^Голикова В. А. (1980). Памятник-ансамбль героям Сталинградской битвы на Мамаевом кургане // Подвиг народа: Памятники Великой Отечественной войны, 1941—1945 гг (Rusça). Сост. и общ. ред. s. 127.
^Nate Rawlings (10 Eylül 2015). "The Motherland Calls" (İngilizce). Our-russia.com. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
^Hugh Perman (5 Kasım 2014). "The Power of Remembrance" (İngilizce). RIBA Journal. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2017.
^Roberts, Geoffrey (2006). Stalin's Wars (İngilizce). Yale University Press. s. 154. ISBN978-0-300-11204-7. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2017.
.JPG)
.svg)
