|
Türkiye'de kadın futbolu Türkiye'de kadın futbolu, Türkiye'de futbolun kadın branşıdır.[1] TarihçeDostluk maçlarıTürkiye, kadın haklarını ilk benimseyen ülkelerden biri olmasına rağmen, bunun toplumun her kesiminde pratikte hayata geçirilmesi zaman aldı. Toplumda kadın ve erkek sporlarının farklılaşması nedeniyle Türk kadını sporda erkeklerin gerisinde kaldı. "Futbol erkek sporudur" sloganı ilk zamanlarda kadınların futbolla ilgilenmemesine neden oldu. Bu yanlış değerlendirme ve yaklaşım, kadın futboluna katılan kadın seyirci, kadın futbolcu, kadın antrenör, kadın yönetici ve kadın hakem gibi katılımcı sayısının istenilen seviyeye ulaşamamasına engel oldu.[2] Kadınların futbola katılımıyla ilgili ilk kayıt, 24 Mayıs 1954'te İzmir'de altı kadının karışık maça çıkmasıyla gerçekleşti. Sadece kadınların katıldığı ilk futbol maçı, İzmir Kadın Futbol Takımı ile İstanbul Kadın Futbol Takımı arasında 4 Temmuz 1954'te İstanbul'da, bugünkü adıyla Beşiktaş Park olan Mithatpaşa Stadyumu'nda oynandı. 10 Temmuz 1955'teki spor şöleninde kadın takımları arasında bir futbol maçı daha oynandı. 1955-1969 yılları arasında kadın futbolu müsabakasına dair herhangi bir belirti bulunmamaktadır. Türkiye'deki ilk uluslararası kadın futbol maçı, 22 Ağustos 1969'da Mithatpaşa Stadyumu'nda İtalya Kız ve Ortak-Avrupa Kız takımları arasında oynanmıştır. Maç 1-1 berabere biterken, Avrupa Birliği ekibinin tek golünü Türk oyuncu Afitap attı. 1969 yılında İstanbul Kınalıada Spor Kulübü, spor salonunda minyatür futbol oynayan bir kız futbol takımı kurdu. Ekip daha sonra erkek futbol takımlarıyla yarışarak faaliyetlerine devam etti.[2] Haluk Hekimoğlu, 1971 yılında kendi çabalarıyla 13 genç kadından oluşan "İstanbul Kız Futbol Takımı" adında bir kadın takımı kurdu. Bu ekip, 19 Nisan 1973'te İstanbul'un Kadıköy ilçesinin Moda semtinde resmî olarak dernek olarak tescil edilen ülkenin ilk kadın futbol kulübü Dostlukspor'un kuruluşuna öncülük etti. Dostluk Spor, başka kadın futbol takımının olmaması nedeniyle 1973-1978 yılları arasında bazı jübile maçları, derbiler ve sezon açılış maçları öncesinde emekli veya genç oyunculardan oluşan erkek takımlarıyla gösteri oyunları oynadı. ülkenin birçok şehri. 1976'da Van'da yaşanan Çaldıran-Muradiye depremi sonrasında yaptıkları bağış toplama maçları toplumda sosyal sorumluluğun artmasına yardımcı oldu. Takımın gazetelerde kadın oyuncu alımına ilişkin ilanı olumlu tepki aldı.[2] Dostlukspor'un başarısı, kısa süre sonra 1978 yılında Namık Kemal Lisesi kız öğrencileri tarafından İzmir'de Filizspor ve aynı yıl Ankara'da İncirlispor, Nazendespor gibi başka kadın futbol takımlarının kurulmasına yol açtı. Filizspor ile Dostlukspor arasında İzmir Alsancak Stadyumu'nda oynanan hazırlık maçı Dostlukspor'un 14-0'lık galibiyetiyle sona erdi. Daha sonra Kocaeli ve Samsun'da kadın takımları kuruldu. 1979'da Dostlukspor, Alman SC 07 Bad Neuenahr takımıyla hazırlık maçında 0-4 mağlup oldu. Bu, Dostlukspor takımının ilk uluslararası maçıydı ve aynı zamanda Türkiye'de kulüpler düzeyinde oynanan ilk uluslararası kadın futbol maçıydı. Dostlukspor, 17 Ağustos 1980'de İzmir'den Filizspor ile İstanbul Vefa Stadyumu'nda yeniden karşılaştı. 1978'deki ilk maçtaki gibi bir sayı bu kez mümkün olmadı, İzmir takımı sadece 2-1 mağlup oldu. 1980 yılında Atılımspor ve Deryaspor'un kurulmasıyla İstanbul'daki kadın futbol takımının sayısı üçe ulaştı.[2] Liglerin kurulması1982 yılında Dinarsu Kadın Futbol Takımı'nın kurulmasıyla birlikte Türkiye'de kadın futbolu daha üst seviyelere çıktı.[3] Son olarak Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) 22 Aralık 1993'teki yönetim kurulu toplantısında resmî olarak kadın futboluna yönelik bir lig kurulmasına karar verdi. Daha sonra TFF, Türkiye Kadınlar Futbol Ligi'nin formatını ve kurallarını yayınladı. 1 Mart 1994 tarihinde dört grupta toplam 16 takımın sırayla karşılaşacağı lig maçlarının programı belirlendi. Kadınlar ligi ilk sezonunun 20 Mart 1994'te başlaması planlanmıştı. Ancak 27 Mart'ta yapılan 1994 yerel seçimleri nedeniyle başlangıç 2-3 Nisan'a ertelendi.[3][4] On yıl sonra aktif on takım vardı ve Kadınlar Ligi feshedildi. TFF Genel Sekreter Yardımcısı Adnan Ersan'a göre lig yanlış bir sisteme dayanıyordu. Kulüpler genç oyunculara deneyim ve eğitim sağlanmasına pek önem vermedi. Geleceğe bakmadılar ve yirmi yaş üstü oyuncuları görevlendirdiler. Üstelik kadın millî takımı Mayıs 2000'den itibaren hiçbir maç oynamadı. Türkiye'de kadın futbolunu ofsayta sürükleyen pek çok faktör bulunmaktaydı.[5] 2006 yılında Türkiye Kadınlar Ligi yedi takımla yeniden kuruldu ve Türk kadınları uluslararası yarışmalara yeniden katıldı. Bu arada hükûmet de gelişmeyi destekledi. Millî Eğitim Bakanlığı, Futbol Federasyonu işbirliğiyle ilk ve orta dereceli okullarda kız futbol takımlarının kurulmasını öngören bir konsept hazırladı. Türkiye'de kadın futbolu yeniden canlandı, ancak millî takım sadece amatör düzeyde deneyime sahip genç oyunculardan oluşuyordu. Kadın millî takımının gelişmesi amacıyla U-17 ve U-15 kız millî takımları kuruldu. Almanya'nın Türk kökenli genç kadın futbolcuları, millî takımı niteliksel olarak güçlendirecek bir yedek olarak görüldü ve çağrıldı.[5] Türkiye Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu, kadın futbolunun gelişimine katkıda bulunmak amacıyla 27 Ekim 2021 tarihinde, 2021-22 sezonundan itibaren Türk kadın futbol ligi sisteminin en üst kademesi olarak Turkcell Kadınlar Süper Futbol Ligi'nin kurulmasına karar verdi. 2021-22 Turkcell Kadınlar Süper Ligi'nde 24 takım yer aldı.[6] 2022-23 sezonunda lig sayısı dörde çıktı.[7]
2005-06 sezonunda kadın kulüplerinin sayısı 130 lisanslı futbolcuyla yedi oldu. 2010-11 sezonu itibarıyla 72 kulüpte 1.500 oyuncu bulunuyor.[8] Lig sistemi
Ligler ve şampiyonalar2021-22 sezonuna kadar kadın futbolu için aşağıdaki lig ve şampiyona kategorileri mevcuttu:[1] Kadınlar Süper Ligi Kadınlar Süper Ligi, Türkiye'de kadın futbolunun en üst düzey ligidir. Lig, 1993-1994 sezonundan başlayarak 1993 yılında Kadınlar Ligi adıyla kuruldu. 2000-01 sezonu görünüşe göre ilk resmî müsabakaydı. 2003 ile 2005 yılları arasında arka arkaya üç sezon oynanmadı. 2008 yılında Kadınlar 1. Ligi adını aldı. 2021 yılında Kadınlar Süper Ligi'nin kuruldu ve 1. Lig ikinci seviye lig haline geldi. Alt liglerŞampiyonalarTFF, 2022-23 sezonundan itibaren Kadınlar Süper Lig kulüplerinin herhangi bir kız şampiyonasında oynamak üzere bir genç veya genç takım bulundurmasını zorunlu hale getirdi.[7] Herhangi bir ligde oynayan takımı olmayan bir kulübün genç veya altyapı takımı, lig takımlarının statü kriterlerini karşıladığı takdirde bir lige yükselebilir.[7] U17 Kızlar Türkiye Şampiyonası15-17 yaş grubu kızlarda U-17 Kızlar Türkiye Şampiyonası düzenlenmektedir. Türkiye'de kadın futbolunun gelişimi açısından önemli bir organizasyondur.[9] 2009 Kızlar U-17 Türkiye Şampiyonası'nın ilk ayağı, 9-12 Temmuz 2009 tarihleri arasında, Türkiye genelinde altı gruptan oluşan 36 kulübün katılımıyla gerçekleştirildi. Altı grupta ilk sırayı alan takımlar final oynamaya hak kazandı.[10] Finaller 23-25 Temmuz 2009 tarihleri arasında Bartın'da yapıldı. İstanbul Ümraniye'deki Mevlana Lisesi, final maçında İzmir Konak Belediyespor'u 1-0 yenerek 2008-09 sezonunun şampiyonu oldu.[11] Daha sonraki yıllarda Kızlar U-17 Türkiye Şampiyonası hızla gelişerek katılan takım sayısı 2008'de 27'den 2018'de 110'a yükseldi.[12][13] TFF, Ağustos 2019'da 2019-20 sezonu müsabaka statüsünde 17 Yaş Altı Kızlar Şampiyonası'nın kaldırıldığını duyurdu. Karar, bazı kadın futbol kulübü yöneticileri tarafından sert bir şekilde eleştirildi. 15-16 yaş grubundaki kız futbolcuların, yaşça daha büyük ve tecrübeli rakiplere karşı oynama dezavantajı nedeniyle kendi kulüplerinin A takım kadrosunda oynamak zorunda kalacakları iddia edildi.[14] Daha sonra şampiyona tekrar kuruldu. U15 Kızlar Türkiye Şampiyonası15 Yaş Altı Kızlar Bölge Şampiyonası, 13-14 yaş kategorisindeki kız takımları için düzenleniyor.[9] 2008-09 sezonunda 18-20 Temmuz 2009 tarihleri arasında iki grup halinde altı takımın katılımıyla gerçekleştirildi. İki grubun liderleri Kocaeli Gölcükspor ve Bursa Sağlıkgücüspor, Düzce'de final oynadı. Gölcükspor 3-0 kazanarak şampiyon oldu.[15] Horozkentspor (Denizli) 2016 şampiyonluğunu kazandı. Kocaeli Harb-İş ikinci olurken, Konak Belediyespor (İzmir) üçüncü oldu.[16] U13 Kızlar Türkiye Şampiyonası13 Yaş Altı Kızlar Yerel Şampiyonası, en az dört takımın katıldığı illerde yapılıyor. Takımlar bir kaleci, yedi oyuncu ve beş yedek oyuncudan oluşur.[17] UEFA Kadınlar Şampiyonlar LigiTrabzonspor, 2008-09 Kadınlar 1. Ligi şampiyonu olmasının ardından, 2009-10 UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi'ne katılma hakkı kazanmak için Ağustos 2009'da D Grubu'nda oynadı. Bu, bir Türk kadın futbol takımının 2001-2002 sezonunda kurulan UEFA ligi play-off'larına ilk kez katılması oldu.[18] Takım ilk maçını Slovenya'dan ŽNK Krka'ya karşı 2-0 kazandı, ancak sonraki maçları İtalya'dan Torres Calcio Femminile'ye 0-9 ve Slovakya'dan Slovan Duslo Šaľa'ya 1-2 mağlup oldu. Trabzonspor kadın takımı 2009-2010 UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılamadı.[19] Sonraki yıllarda Gazi Üniversitesi SK 2010-11'de, Ataşehir Belediyespor 2011-12 ve 2012–13'te iki kez, Konak Belediyespor ise 2013-14 ve 2014-15'te iki kez UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi'nde oynadı. Konak Belediyespor, 2013-14 sezonunda ligde son 16 turunda eleme turuna çıkan ilk Türk kadın takımı oldu.
Millî takımlar.JPG)  Türkiye'de kadın futbolu uluslararası müsabakalarda aşağıdaki takımlarla temsil edilmektedir:[1]
2013 FIFA raporunda, Türkiye'nin yabancı kaynakları kullanarak üst düzeyde güçlü bir kadın millî takımı geliştirmek için ciddi çaba gösterdiği belirtildi. Avustralya, Belçika, Kanada, Almanya, Hollanda, İsveç ve ABD'nin de aralarında bulunduğu farklı ülkelerden Türk asıllı kadın oyuncular uluslararası organizasyonlara çağrılmaktadır.[20] Arkasındaki fikir, bu oyuncuların deneyiminin standartların iyileştirilmesine yardımcı olacağı ve evdeki gençlere ivme kazandıracağı umuduydu.[21] Kadın teknik direktörler.JPG) .jpg) Bazı önemli kadın teknik direktörler:[22]
Günümüz kadın teknik direktörler:
Kadın hakemler.jpg)
Ayrıca bakınızKaynakça
Dış bağlantılar Wikimedia Commons'ta Türkiye'de kadın futbolu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
