Джэбель-Шамар

эмірат
Эмірат Джэбель-Шамар
إِمَارَة جَبَل شَمَّر
Сцяг
> 1836 — 2 лістапада 1921
Сталіца	Хаіль
Афіцыйная мова	арабская
Рэлігія	суніты
Форма кіравання	тэакратыя і абсалютная манархія
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Эмірат Джэбель-Шамар — дзяржава, якая існавала з 1835 па 1921 гады, эмірат на Аравійскім паўвостраве. Сталіца — горад Хаіль.

Пасля 1818 года егіпцянамі быў разгромлены Дзірыйскі эмірат Саудытаў. У эміраце Джэбель-Шамар, які знаходзіўся ў васальнай залежнасці ад Саудытаў, пачалася барацьба за ўладу паміж кланамі Аль Алі і Аль Рашыд.

У 1835 годзе браты Абдалах і Убайд з клана Аль Рашыд захапілі ўладу ў Джэбель-Шамары, забіўшы эміра Саліх ібн Абд Мухсіна. Пры гэтым браты прызналі сябе васаламі саудыцкага эміра Фейсала I, які дапамог ім у барацьбе за ўладу.

Праўленне эміра Мухамада I (1872—1897) стала перыядам росквіту Джэбель-Шамара і часам найбольшай магутнасці клана Ааль Рашыд. У студзені 1891 года Мухамад I заваяваў Эр-Рыяд, дзе супраць яго паўстаў Абд ар-Рахман ібн Фейсал аль-Сауд. Пасля гэтага Мухамад аль-Рашыд умацаваўся ў якасці бясспрэчнага ўладара Цэнтральнай Аравіі.

Пасля смерці ў 1897 годзе Мухамада I пачаўся закат дзяржавы Рашыдзідаў. У 1902 годзе саудыцкі прынц Абд ал-Азіз заняў Эр-Рыяд і аднавіў вахабіцкую дзяржаву. Паміж Саудытамі і Рашыдзідамі пачалася працяглая барацьба за панаванне ў Аравіі. У красавіку 1906 года эмір Абд ал-Азіз ар-Рашыд пацярпеў поўнае паражэнне ў Касіме і загінуў у бітве. Новым эмірам стаў яго старэйшы сын Мітаб II ібн Абд ал-Азіз, які заключыў мір з Саудытамі, прызнаўшы ўсе іх захопы паўднёвей Касіма.

У Першай сусветнай вайне дзяржава выступала на баку цэнтральных дзяржаў.

У 1921 годзе эмірат быў далучаны да дзяржавы Саудытаў.

• Саліх ібн Абд аль-Мухсін Аль Алі (1818—1835)
• Абдалах ібн Алі Аль Рашыд (1835—1837, 1837—1847)
• Іса ібн Убайдала Аль Алі (1837)
• Талал ібн Абдалах Аль Рашыд (1847—1868)
• Мітаб ібн Абдалах Аль Рашыд (1868)
• Бандар ібн Талал Аль Рашыд (1868—1872)
• Мухамад Абдуллах ібн Аль Рашыд (1872—1897)
• Абд ал-Азіз ібн Мітаб Аль Рашыд (1897—1906)
• Мітаб ібн Абд ал-Азіз Аль Рашыд (1906)
• Султан ібн Хамуд ібн Мітаб Аль Рашыд (1906—1908)
• Сауд ібн Хамудам ібн Мітаб Аль Рашыд (1908—1909)
• Сауд ібн Абд ал-Азіз Аль Рашыд (1909—1920)
• Абдалах ібн Мітаб ібн Абд ал-Азіз Аль Рашыд (1920—1921)
• Мухамад ібн Талал ібн Мітаб Аль Рашыд (1921—1954)

• Васильев А. М. История Саудовской Аравии от середины XVIII века до конца XX века. — М., 1994.