Яўрэйскія могілкі (Мінск)

Яўрэйскія могілкі — колішнія могілкі Мінска. З-за палітыкі Расійскай імперыі па канфесіянальным падзеле могілак^[1], гэтыя могілкі былі прызначаны выключна для пахавання іўдзеяў.

Яўрэйскія могілкі існавалі ў Мінску ў двух месцах:

1. Раён вул. Магазінная (цяпер — стадыён «Дынама»), закрытыя на пачатак ХХ ст^[2]. Ліквідаваны падчас пабудовы стадыёна «Дынама» ў 1934 г.^[3][4].
2. Раён вул. Яўрэйская (цяпер — Калектарная)^[5]. Дзейнічалі з ХІХ ст да пачатку 1970-х. На іх пераносілі пахаваных на закрытых могілках раёна стадыёна «Дынама». Падчас нямецкай акупацыі могілкі ўваходзілі ў тэрыторыю яўрэйскага гета. У 1990 г. знішчаны пад новы сквер^[6]. У 2007 г. падчас будаўніцтва трубапроваду на вул. Іерусалімскай былі знойдзены помнікі гэтых могілак^[7]. Сітуацыя паўтарылася ў кастрычніку 2019 г.^[8] У гэты раз старшыня Беларускага добраахвотнага таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры Антон Астаповіч папрасіў пракуратуру г. Мінска правесці праверку, на што атрымаў адказ намесніка пракурора, што земляныя работы ў тым месцы праводзіліся ў адпаведнасці з законам, а Мінгарвыканкам заявіў аб гатоўнасці паўторна разгледзіць пытанне аб наданні тэрыторыі могілак статуту гісторыка-культурнай каштоўнасці^[9].

• На яўрэйскіх могілках знаходзіліся мінімум два пахаванні асоб, верагодна забітых падчас Курлоўскага расстрэлу 1905 г.: Ілля Ісаакавіч Файнберг (справавод Лібава-Роменскай чыгункі) і Абрам-Лейба Гур(э)віч. Абодва пахаванні перанесены на Чыжоўскія могілкі^[10].

• Нямецкія вайсковыя могілкі 1941—1944 гадоў пад Мінскам
• Сляпянскія могілкі

• Яўрэйскія могілкі на карце Мінска 1903 г. Архівавана 5 сакавіка 2016. (пункты 38, 76)
• Фотаздымкі помнікаў яўрэйскіх могілак Архівавана 15 сакавіка 2008. // Мінск стары і новы
• Яўрэйскія могілкі на вуліцы Калектарнай. Здымак 1941—1944 гг. // Група "Вандроўкі ў мінулае. Сац. сетка Facebook
• Стыхійны мемарыял Яўрэйскім могілкам на Калектарнай // Блог Андрэя Берастоўскага