Ciwbiaeth

Enghraifft o:	symudiad celf, arddull pensaernïol, mudiad mewn paentio, arddull mewn celf
Rhan o	moderniaeth
Dechrau/Sefydlu	1907
Rhagflaenwyd gan	Proto-Cubism
Gwladwriaeth	Ffrainc
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Ystyrir Ciwbiaeth (Saesneg: Cubism, Ffrangeg: cubisme) fel y mudiad celfyddydol mwyaf dylanwadol yn yr 20g.

Bu'n gyfrifol am newid chwyldroadol yn y byd peintio a cherfluniaeth ac ysbrydolodd cerddoriaeth, llenyddiaeth a phensaernïaeth.^[1][2]

Ffurfiwyd Ciwbiaeth ar ddechrau'r 20g ym Mharis. Ymhlith yr arloeswyr cynnar oedd Georges Braque a Pablo Picasso, gyda Jean Metzinger, Albert Gleizes, Robert Delaunay, Henri Le Fauconnier, Fernand Léger a Juan Gris.^[3]

Yng ngwaith diweddaraf Paul Cézanne, a arddangoswyd ym Mharis rhwng 1905 a 1907, ceisiodd gyfleu ffurfiau mewn tri-dimensiwn. Datblygwyd syniadaeth Cézanne gan y Ciwbwyr cynnar a oedd am edrych o'r newydd ar un o broblemau peintiwr trwy hanes - sut gorau i gyfleu'r byd go iawn sydd a sawl-dimensiwn ar gynfas fflat, un-dimensiwn?^[4]

Mewn celf Giwbaidd mae elfennau'n cael eu dadansoddi, eu torri ar wahân ac yn ail ffurfio'n haniaethol. Yn lle portreadu'r elfennau o un safbwynt yn uing, roedd y Ciwbwyr yn eu dangos o sawl safbwynt er mwyn eu cyfleu'n eu cyfanrwydd.^[5]

Roedd effaith Ciwbiaeth yn bellgyrhaeddol, gan ledu ar draws y byd a datblygu ymhellach wrth i'w dylanwad ymledu ac ehangu.^[6]

Mae gwaith cynnar y Dyfodoliaeth (Futurism) hefyd yn ceisio cyfuno mwy nag un safbwynt – yn yr achos yma gwahanol safbwyntiau amseroedd wrth iddynt bortreadu cyflymdra'r symudiad.^[7]

• 
  Lyubov Popova,
  Model yn Sefyll,1913
• 
  Juan Gris,
  Botel o Anis, 1914
• 
  Maria Blanchard,
  Merch gyda gitâr, 1917
• 
  Robert Delaunay,
  Ffenestri Cyd-amserol ar Ddimas, 1912
• 
  Natalia Goncharova,
  Y Bieciwr, 1913
• 
  Pierre Dumont,
  Eglwys Gadeiriol Rouen, tua 1912
• 
  Juan Gris, Dyn mewn Caffi, 1912
• 
  Gwisgoedd Ciwbaidd ar gyfer cynhyrchiad Salome gan Oscar Wilde ym Mosgo, 1922