Σέξτος Βάριος Μάρκελλος

Ο Σέξτος Βάριος Μάρκελλος, λατιν.: Sextus Varius Marcellus ^[2] (π. 165 – 215 ^[3] ) ήταν Ρωμαίος ευγενής και πολιτικός από την επαρχία της Συρίας.

Λίγα είναι γνωστά για την προέλευση του Μάρκελλου· γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη της Απάμειας στη Συρία.^[4] Ο Μάρκελλος ήταν Ρωμαίος πολίτης της τάξης των ιππέων.^[5]

Ο Μάρκελλος είχε μία μακρά, διακεκριμένη πολιτική σταδιοδρομία, στην οποία είχε αναλάβει διάφορα υπεύθυνα καθήκοντα.^[5] Ήταν παρών στους Κοσμικούς Αγώνες στη Ρώμη το 204.^[3] Από το 200 έως το 205, όπως και ο πεθερός του Γάιος Ιούλιος Άβιος Αλεξιανός,^[6] ο Μάρκελλος δεν υπηρέτησε σε Ρωμαϊκή στρατιωτική ή πολιτική θέση, πιθανώς λόγω της εχθρότητας του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Λεύκιου Σεπτίμιου Σεβήρου, που οφειλόταν στον έπαρχο του πραιτωρίου Γάιο Φούλβιο Πλαυτιανό. Όταν ο Πλαυτιανός σκοτώθηκε το 205, η εξέλιξη του Σ. Β. Μάρκελλου άλλαξε

Από το 205 τουλάχιστον έως το 207, ο Μάρκελλος προήχθη σε procurator (επιμελητή) των Ρωμαϊκών υδραγωγείων ^[3] στη Ρώμη, καθώς αυτή η θέση δινόταν συνήθως σε Ρωμαίους συγκλητικούς και όχι σε άτομα από την τάξη των ιππέων. Ως αρχάριος σε μία ρωμαϊκή πολιτική σταδιοδρομία, ο Μάρκελλος πληρωνόταν περίπου 100.000 σηστέρτιους ετησίως.

Ο Mάρκελλος απέδειξε την αξία και τις ικανότητές του στη θέση αυτή στον Λ .Σεπτίμιο Σεβήρο και την οικογένειά του. Ο Αυτοκράτορας το 208 τον προήγαγε σε procurator της Ρωμαϊκής Βρετανίας και σε αυτή τη θέση ήταν υπεύθυνος για τη συλλογή φόρων για τη Ρώμη. Κέρδιζε 200.000 σηστέρτιους σε αυτή τη θέση.^[3] Προήχθη και πάλι, από τον Αυτοκράτορα στη γενική διαχείριση των οικονομικών της Ρωμαϊκής Βρετανίας. Ήταν τώρα υπεύθυνος για τα ιδιωτικά οικονομικά του Αυτοκράτορα και κέρδιζε 300.000 σηστέρτιους.

Το 211, μετά το τέλος του Σεπτίμιου Σεβήρου, οι γιοι του Καρακάλλας και Πόπλιος Σεπτίμιος Γέτας διαδέχτηκαν τον πατέρα τους στον Ρωμαϊκό θρόνο. Ο Καρακάλλας ανακάλεσε τον Μάρκελλο από τη Βρετανία στη Ρώμη και τον προήγαγε στις θέσεις του επάρχου της πόλης και του επάρχου του πραιτωρίου, τις οποίες ανέλαβε σύντομα.^[3] Αργότερα έγινε δεκτός στη Ρωμαϊκή Σύγκλητο με τον βαθμό του πρώην πραίτωρα και σχεδόν αμέσως, ο Μάρκελλος έγινε praefectus (κυβερνήτης) του aerarium militare (στρατιωτικού θησαυροφυλακίου). Αργότερα έγινε κυβερνήτης της Nουμιδίας· απεβίωσε στη Nουμιδία, είτε αμέσως μετά την επιστροφή του στη Ρώμη. Ο Μάρκελλος είχε πλησιάσει στο να υπηρετήσει ως ύπατος. Στην πολιτική του σταδιοδρομία υπηρέτησε σε μερικές πολύ σημαντικές θέσεις, αλλά δυστυχώς απεβίωσε πριν ανταμειφθούν τα προσόντα του.

Ο Μάρκελλος νυμφεύτηκε τη Ρωμαία ευγενή της Συρίας Ιουλία Σοαμιάδα Βασιανή, που ήταν η πρώτη κόρη του Γ. Ιουλίου Αβίτου Αλεξιανού και της ισχυρής Σύριας ευγενούς Ιουλίας Μαίσας^[7] Αδελφή της Ι. Μαίσας ήταν η Ιουλία Δόμνα, σύζυγος του Σεπτιμίου Σεβήρου. Έτσι εξαδέλφια της Ι. Σοαιμιάδας ήταν οι Ρωμαίοι Αυτοκράτορες Καρακάλλας και Π. Σ. Γέτας. Ανιψιός της ήταν ο Αλέξανδρος Σεβήρος.^[3] Μέσω της πεθεράς του, ο Μάρκελλος συσχετίστηκε με τη βασιλική οικογένεια της Έμεσας της Συρίας, η οποία είχε επιγαμία με τη δυναστεία των Σεβήρων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ο γάμος τους μπορεί να πραγματοποιήθηκε το 192 ή το 194,^[3] ή ακόμη και περί το 200.^[8] Ο γάμος του Μάρκελλου και της Σοαιμιάδας μπορεί να συνέβη, για να ενισχύσει τη θέση του Σεπτίμιου Σεβήρου στη Ρωμαϊκή Ανατολή· οφείλει την πολιτική του σταδιοδρομία στη σύζυγό του.

Οι δύο τους είχαν τα ακόλουθα παιδιά, που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη Ρώμη:

• ένα ανώνυμο παιδί,^[9] που ήταν ο πρώτος γιος τους. Αυτός θα πήρε το όνομά του από τον ανώνυμο πατέρα του Μάρκελλου ^[3]
• Σέξτος Βάριος Άβιτος Βασιανός ^[10] 203-222, που έγινε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Ελαγάβαλος ^[5] από το 218 έως το 222.^[11] Η 3η σύζυγός του Αννία Φαυστίνα συνδεόταν με την προηγούμενη δυναστεία των Αντωνίνων.

Έχουν επιζήσει επιγραφικά στοιχεία για τον Μάρκελλο. Μετά το θάνατό του περί το 215 η σύζυγός του Ιουλία Σοαιμιάς Βασιανή και οι δύο γιοι τους, αφιέρωσαν σε αυτόν μία επιτύμβια πλάκα, που βρέθηκε στο Βελλέτρι, όχι μακριά από τη Ρώμη.^[3] Η επιτύμβια πλάκα έχει δύο διατηρημένες δίγλωσσες επιγραφές στα Λατινικά και στα Ελληνικά, οι οποίες δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά στη Ρώμη το 1765. Οι επιγραφές αποκαλύπτουν την πολιτική του σταδιοδρομία, τους διάφορους τίτλους, τις ονομασίες και τις διακρίσεις που είχε λάβει. Η επιτύμβια πλάκα του Μάρκελλου είναι γνωστή στους μελετητές ως CIL X, 6569 και βρίσκεται στην Οκταγωνική Αυλή στα Μουσεία Βατικανού και γράφει:

Sex(to) Vario Marcello / proc(uratori) aquar(um) c(entenario) proc(uratori) prov(inciae) Brit(anniae) CC proc(uratori) rationis / privat(ae) CCC vice praeff(ectis) pr(aetorio) et urbi functo / c(larissimo) v(iro) praef(ecto) aerari(i) militaris leg(ato) leg(ionis) III Aug(ustae) / praesidi provinc(iae) Numidiae / Iulia Soaemias Bassiana c(larissima) f(emina) cum fili(i)s / marito et patri amantissimo.

Στον Σέξτο Βάριο Μάρκελλο

επιμελητή των 100 της ύδρευσης, επιμελητή των 200 της Βρετανίας, επιμελητή

των 300 του ιδιωτικού ταμίου, που ενήργησε ως έπαρχος του πραιτωρίου και έπαρχος της πόλης,

συγκλητικό, έπαρχο του στρατιωτικού θησαυρού, διοικητή της 3ης λεγεώνας "Aυγούστου",

κυβερνήτη της Νουμιδίας,

η Ιουλία Σοαιμιάς Βασιανή, κόρη του Γάιου, με τους γιους της,

[αφιέρωσε αυτό] στον σύζυγο και στον αγαπημένο της πατέρα.

Ο Μάρκελλος είναι γνωστός από την αφιέρωση μίας επιγραφής στον Βήλο στο Vasio (νυν Vaison-la-Romaine) στη Γαλατία.^[12] Η δίγλωσση -στα ελληνικά και στα λατινικά- επιγραφή σε έναν βωμό, αφιερωμένο από αυτόν, τιμά τον Βήλο σε ανάμνηση των χρησμών που του δόθηκαν στην Απάμεια.

Οι Thermae Varianae (Βαριαναί Θέρμαι) επίσης γνωστές ως Λουτρά του Βάριου, που βρίσκονται στη Ρώμη, ονομάστηκαν προς τιμήν του Μάρκελλου και του δεύτερου γιου του. Η έκταση για τα λουτρά παραχωρήθηκε από τη Λεγεώνα XIII "Gemina".^[13]

• Sextus Varius Marcellus’ article at ancient library
• F. Millar, The Roman Near East: 31 BC-AD 337, Harvard University Press, 1993
• J. Hazel, Who's Who in the Roman World, Psychology Press, 2002
• A.R. Birley, Septimius Severus: The African Emperor, Routledge, 2002
• T. Bioy, Late Achaemenid and Hellenistic Babylon, Peeters Publishers, 2004
• B. Levick, Julia Domna: Syrian Empress, Routledge, 2007
• M. Bunsen, Encyclopedia of the Roman Empire, Infobase Printing, 2009
• L. de Arrizabalaga y Prado, The Emperor Elagabalus: Fact or Fiction?, Cambridge University Press, 2010
• RE: Varius 16