Οι Σοφάδες, από το 1999 έως το 2010, σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας, αποτέλεσαν την έδρα του ομώνυμου Δήμου.[2] Η κωμόπολη έχει μόνιμο πληθυσμό 6.269 κατοίκους (συνυπολογίζοντας τον καταυλισμό Ρομά - Νέα Ζωή - και τον Ταυρωπό), σύμφωνα με την Απογραφή του 2021[3] και είναι η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη του νομού μετά την Καρδίτσα.
Οι Σοφάδες απέχουν 286 χλμ. από την Αθήνα και 215 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, καθώς και 68 χλμ. από τη Λαμία και 14 χλμ. από την Καρδίτσα. Συνδέονται με την Καρδίτσα και την Αθήνα μέσω του αυτοκινητοδρόμου Α3 Κεντρικής Ελλάδας, αλλά και μέσω του σιδηροδρομικού δικτύου. Οι Σοφάδες αποτελούν, εκτός από συγκοινωνιακό, και εμπορικό σταυροδρόμι, καθώς από εκεί διέρχονται οι μεγαλύτερες ποσότητες βαμβακιού της Ελλάδας.[1]
Οι σημαντικοί οδοί των Σοφάδων είναι η Κιερίου, η Αγ. Γεωργίου και η Πλαστήρα.
Το όνομα της πόλης θεωρείται ότι προέρχεται από τους «σοφάδες», τα μικρά τσιμεντένια καναπεδάκια που κατασκεύαζαν οι κάτοικοι για να ξεκουράζονται, κυρίως το καλοκαίρι.[4] Η ονομασία αυτή χρονολογείται στα μέσα του 15ου αιώνα, ενώ εντοπίζεται και σε τουρκικά έγγραφα, που ανήκαν πιθανώς σε τσιφλικάδες της περιοχής.
Ιστορικά στοιχεία
Οι Σοφάδες αναφέρονται επίσημα, γραμμένοι ως "Σοφού", σε οθωμανική απογραφή στα έτη 1454-1455. καθώς και σε προθέσεις μοναστηριών (από το 16ο αιώνα και μετά). Αναφέρονται από τον Άγγλο περιηγητής Ληκ, που πέρασε από την περιοχή στα 1810 ενώ στα 1817 καταγράφονται ως ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του κάμπου της περιοχής.
Υπάρχουν άλλες δύο εκδοχές, με επικρατέστερη και με την οποία και η τοπική προφορική παράδοση συμφωνεί, είναι ότι προέρχεται από τους ομώνυμους «Σοφάδες» (χωμάτινα, υπερυψωμένα στις αυλές των σπιτιών τετράπλευρα σαν εξέδρες).
Οι μικροί σχετικά αυτοί «σοφάδες» ήταν το «σήμα κατατεθέν» του οικισμού. Μια βαθύτερη ωστόσο ιστορική θεώρηση του θέματος, μας κάνει να πιστέψουμε πως η άποψη αυτή δεν μπορεί να είναι ορθή, αφού και οι σοφάδες δεν ήταν το αποκλειστικό γνώρισμα μόνο των σπιτιών της ομώνυμης πόλης. Επιπλέον η ύπαρξη του πρώτου οικισμού χρονολογείται πολύ νωρίτερα από τη δημιουργία σοφάδων στην περιοχή.
Μια άλλη εκδοχή για την ετυμολογία του ονόματος Σοφάδες αναφέρει ότι προέρχεται από τους «(Γιου)σουφάδες», πληθυντικός του τουρκικού νομίσματος Γιουσούφ.[5]
Το 1802, οκτώ Σοφαδίτες αναφέρονται ως συνδρομητές βιβλίου, που εκδόθηκε στη Βιέννη της Αυστρίας.[6]
Οι Σοφάδες σχεδόν εξαφανίστηκαν κατά τον καταστροφικό σεισμό του 1954 (7,0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ), καθώς οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να χτίσουν εξ ολοκλήρου καινούριες κατοικίες.[7]
