چانگ ای ۴ (به چینی: 嫦娥 四号) و (به انگلیسی: Chang'e 4) یک مأموریت اکتشاف ماه چینی است که موفق به انجام نخستین فرود نرم در سمت پنهان ماه (در نواحی قطب جنوب کره ماه)، در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۱۹ گردید.[۹][۱۰] تا پیش از این پروژه، تمام فرودها در بخش دیگر ماه یعنی سمت پیدای ماه بوده است.[۱۱] یک ماهوارهٔ رلهٔ ارتباطی، «کویکیاو»، ابتدا در ماه مهٔ ۲۰۱۸ به یک مدار هالو در نزدیکی نقطهٔ نقطهٔ لاگرانژی L2 زمین-ماه در ماه دسامبر ۲۰۱۸ راه اندازی شد. سطحنشینرباتیک و نیز ماهنورد رباتیک[۱۲] در ۷ دسامبر ۲۰۱۸ راه اندازی شدند و در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۸ در مدار پیرامون ماه قرار گرفتند. سطحنشین رباتیک در تاریخ ۳ ژانویهٔ ۲۰۱۹ در ساعت 2:26 UTC ۱۱ سمت پنهان ماه خاک آن را لمس کرد و نخستین فضاپیمایی گردید که در سمت پنهان ماه فرود آمده است.
این مأموریت در پیگیری مأموریت چانگ ای ۳ انجام شد، که نخستین فرود چینیها در ماه است. فضاپیمای چانگ ای ۴ در ابتدا به عنوان پشتیبانی برای چانگ ای ۳ ساخته شد و پس از آنکه چانگ ای ۳ در سال ۲۰۱۳ به موفقیت رسید برای استفادهٔ دیگری آماده بود و در نهایت چانگ ای ۴ برای برآورده ساختن هدفهای علمی بعدی تنظیم و پیکربندی شد. همانند پیشینیانش، نام این مأموریت با استفاده و برگرفته از چانگ ای (Chang'e)؛ الههٔ ماه چینی، نامگذاری شده است.
سمت پنهان ماه
مرحلههای پروژه
برنامهٔ ماهوارهای چینی کاوشگری و اکتشاف ماه در سه مرحله؛ به ترتیب و همگام با پیشبرد تکنولوژیکی لازم طراحی شده است: فاز نخست، رسیدن به مدار ماه است، هدفی که تکمیل شده توسط چانگ ای ۱ در سال ۲۰۰۷ و چانگ ای ۲ در سال ۲۰۱۰ تکمیل گردید. فاز دوم فرود بر سطح ماه و استفاده از سطحنورد برای جابهجایی و حرکت، همانگونه که چانگ ای ۳ در سال ۲۰۱۳ و چانگ ای ۴ در ژانویه ۲۰۱۹ انجام دادند. فاز سوم جمعآوری نمونههای خاک ماه از سایتهای نزدیک و ارسال آنها به زمین است، مأموریتی که در آینده چانگ ای ۵ و چانگ ای ۶ انجام خواهند داد. هدف این برنامه، فراهمساختن امکان فرود خدمهٔ فضانورد در دههٔ ۲۰۳۰ و احتمالاً ساختن یک پایگاه در نزدیکی قطب جنوب ماه است.[۱۳][۱۴][۱۵]
برنامهٔ اکتشاف ماه چین برای نخستین بار ترکیب سرمایهگذاری خصوصی افراد و شرکتها را آغاز کرده است، حرکتی که با هدف تسریع نوآوری هوا و فضا، کاهش هزینههای تولید و ارتقای روابط نظامی و غیرنظامی است.[۱۶]