პორტალი:ქიმია

ქიმია — მეცნიერება, რომელიც შეისწავლის ნივთიერების შემადგენლობასა და აღნაგობას, ნივთიერების თვისებებს და გარდაქმნებს, ამ გარდაქმნათა ხელშემწყობ ან თავიდან აცილებისათვის აუცილებელ პირობებს. ქიმიკოსები სწავლობენ ქიმიურ ელემენტებს, მათგან ერთ-ერთი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სიცოცხლისათვის — ნახშირბადი. ორგანული ნივთიერებები ეწოდება ნახშირბადის შემცველ ნაერთებს, ხოლო არაორგანული — სხვა დანარჩენებს. ამის შესაბამისად გვაქვს ქიმიის ორი ძირითადი დარგი — ორგანული ქიმია და არაორგანული ქიმია.

ვერცხლი — ქიმიური ელემენტი სიმბოლოთი Ag (ტრადიციული ლათინური სიტყვის argentum შემოკლება). რბილ თეთრ მბზინვარე გარდამავალ ლითონს უმაღლესი ელექტრო და თერმული გამტარობა ახასიათებს ლითონთა შორის და გვხვდება როგორც მინერალებში, ისე თავისუფალი ფორმითაც. ვერცხლს იყენებენ მონეტებში, სამკაულებში, ჭურჭელში, ფოტოგრაფიასა და სარკეებში, ასევე თანამედროვე ტექნოლოგიებში.

ცნობილი იყო ჯერ კიდევ ძვ. წ. IV ათასწლეულში ეგვიპტეში, სპარსეთში, ჩინეთში. სასაქოლნო წარმოების პირობებში ოქროსთან ერთად ვერცხლი ასრულებდა საყოველთაო ეკვივალენტის ფუნქციას და ფულად იქცა, რასაც ხელი შეუწყო ვერცხლის თვისებებმა – ერთგვაროვნებამ, დამუშავების სიადვილემ და სხვ. თავდაპირველად ვერცხლი მიმოქცევაში იყო სხმულების სახით. ძვ. აღმოსავლეთის ქვეყნებში, აგრეთვე საბერძნეთსა და რომში, ვერცხლი, როგორც ოქრო და სპილენძი, ფართოდ გავრცელებული ფულადი ლითონი იყო. ადრეულ საუკუნეებში უპირატესად ოქროს მონეტებს ჭრიდნენ; XVI ს-დან ოქროს უკმარისობისა და ევროპაში ვერცხლის მოპოვების გაფართოების გამო ვერცხლი ევროპის ქვეყნებში ძირითად ფულად ლითონად იქცა.

კაპიტალის თავდაპირველი დაგროვების ეპოქაში თითქმის ყველა ქვეყანაში არსებობდა ვერცხლის მონომეტალიზმი და ბიმეტალიზმი. ოქროს მსოფლიო მოპოვების ზრდამ დააჩქარა მიმოქცევიდან გაუფასურებული ვერცხლის გამოდევნა. მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში ოქროს ვალუტით ვერცხლის ვალუტის გამოდევნა XX ს-ის დასაწყისისათვის დამთავრდა. მეორე მსოფლიო ომამდე მოპოვებული ვერცხლის 75%-ს მონეტების მოსაჭრელად იყენებდნენ, 1971 წლისათვის ეს მაჩვენებელი 5%-მდე შემცირდა

(სრულად...)

პორტალი:ქიმია/თვის მოვლენები/თებერვალი

ქიმია ▪ არაორგანული ქიმია ▪ ბიოქიმია ▪ ქიმიური ელემენტები ▪ მეტალურგია ▪ ორგანული ქიმია ▪ ფიზიკური ქიმია ▪ ქიმიკოსები ▪ ქიმიური ნაერთები

• ქრისტეფორე არეშიძე (დ. 12 თებერვალი, 1906, ქ. ცხინვალი ― გ. 28 დეკემბერი, 1982, თბილისი),
• გივი ბაგრატიშვილი (დ. 1 სექტემბერი, 1928, თბილისი ― გ. 7 დეკემბერი, 1990, იქვე)
• მელქისედეკ ბექაია (დ. 8 სექტემბერი, 1887, სოფ. დიდი ჯიხაიში, ახლანდელი სამტრედიის რაიონი ― გ. 18 ნოემბერი, 1964, თბილისი)
• კირილე ვეკუა (დ. 4 მაისი/17 მაისი, 1891, სოფ. ახუთი, ზუგდიდის მაზრა (ახლანდელი ჩხოროწყუს რაიონი) — გ. 28 ივნისი, 1968, ბერლინი)
• ნიკოლოზ ლანდია(დ. 26 იანვარი. 1919, ქუთაისი ― გ. ....)
• პეტრე მელიქიშვილი (დ. 29 ივნისი/11 ივლისი, 1850, თბილისი ― დ. 23 მარტი, 1927, თბილისი)
• ელენე ნანობაშვილი (დ. 8 ნოემბერი, 1914, თბილისი — )
• ვასილ პეტრიაშვილი (დ. 20 თებერვალი/4 მარტი, 1842, სოფ. წალასყური, ახლანდელი გარდაბნის რაიონი ― გ. 26 ივლისი/8აგვისტო, 1908, კარლსბადი, ახლანდელი კარლოვი-ვარი)

  

• ვარლამ ღვალაძე (დ. 5 ივნისი, 1893, სოფ. მორძგვეთი, ამჟამად ჭიათურის რაიონი - გ. 16 ივლისი, 1944, თბილისი)
• ლეონიდ ჭეიშვილი (დ. 20 ნოემბერი, 1905, სამტრედია — ?),
• ლუკა ჭელიძე (დ. 9 აპრილი, 1904, სოფ. ბუგეული — გ. 1 ოქტომბერი, 1976, თბილისი)

• ანალიზური ქიმია 
• არაორგანული ქიმია 
• ორგანული ქიმია 
• პოლიმერების ქიმია 
• ფიზიკური ქიმია

რობერტ ბოილი (Robert Boyle; დ. 25 იანვარი. 1627, ლიზმორი, ირლანდია - გ. 31 დეკემბერი, 1691, ლონდონი), ინგლისელი ქიმიკოსი და ფიზიკოსი. 1665 მიიღო ოქსფორდის უნივერსიტეტის] საპატიო დოქტორის ხარისხი ფიზიკაში. ლონდონის სამეფო საზოგადოების თანადამფუძნებელი.

წიგნში „ქიმიკოს-სკეპტიკოსი“ (გამოიცა 1661 ანონიმურად) ბოილი ამტკიცებდა, რომ ქიმია უნდა გამოიყოს დამოუკიდებელ მეცნიერებად. იგი უარყოფდა მოძღვრებას ოთხი სტიქიის (ცეცხლი, ჰაერი, წყალი და მიწა) შესახებ. ილაშქრებდა პარაცელსის 3 საწყისის (გოგირდი, ვერცხლისწყალი, მარილი) წინააღმდეგ, რომლებისგანაც თითქმის ყველა ბუნებრივი სხეული შედგებოდა. ბოილი ელემენტებად თვლიდა მარტივ სხეულებს, რომელთა მიღება სხვა სხეულიდან შეუძლებელი იყო.

ბოილი ექსპერიმენტულ კვლევაში ფართოდ იყენებდა თვისებრივ და რაოდენობრივ მეთოდებს. დამოუკიდებლად მიიღო ფოსფორი და აღწერა მისი თვისებები. მან ჩამოაყალიბა ქიმიური ელემენტების პირველი მეცნიერული განმარტება, შემოიტანა ქიმიაში ექსპერიმენტული მეთოდი. საფუძველი ჩაუყარა ქიმიური ანალიზის სველ მეთოდს. (...სრულად)

თუ თქვენ შექმენით ახალი სტატია ქიმიის შესახებ, გთხოვთ დაამატოთ ამ ჩამონათვალს დასაწყისში

• ბინარული ნაერთი
• ქსენონის ტრიოქსიდი
• ატმოსფერული ქიმია
• ეთერი
• პარაცეტამოლი
• ტოლენსის რეაგენტი
• აკმონიტალი
• შარდოვანა
• ინტერჰალოგენები
• მოლეკულური გეომეტრია
• ინდიკატორები
• ქლორი
• სახამებელი

  

• ფოსფორი
• გოგირდი
• ჰალოგენები
• საპონი
• ქიმიური რეაქცია
• აზოტი
• ჰაერი
• ატომური ნომერი
• რკინა
• სპილენძი
• ტყვია
• მარილები
• ნახშირწყალბადი
• ალკანი
• ოქრო
• ვერცხლისწყალი
• ვერცხლი
• პლატინა
• პოლონიუმი
• ჰელიუმი
• ფრანციუმი
• ტანტალი
• ბერილიუმი
• მსუბუქი ლითონი
• თითბერი
• ფოლადი
• ლითიუმი
• ნატრიუმი
• რექტიფიკაცია