|
Сончево време.png) Сончево време — претпоставка на минување на времето врз основа на позицијата на Сонцето на небото. Основна единица на сончево време е денот. Два типа на сончево време се очигледни (sundial time) и средно сончево време (часовник). ВоведПостави висока шипка вертикално на земјата; во одреден период на секој сончев ден во сенката ќе покаже точно север или југ (или ќе исчезне, ако Сонцето се наоѓа директно над главата). Тој момент очигледно е локално пладне: 12:00 часот по месно време. За 24 часа подоцна сенката повторно ќе покажува север/југ, Сонцето со лак од 360 степени ја покрива оската на Земјата). Кога Сонцето ќе покрие точно 15 степени (1/24 од круг, двата агли се мерат во рамнина нормална на оската на Земјата), месно време е точно 13:00; по повеќе од 15 степени ќе биде точно 14:00. Проблемот е во тоа што во септември на Сонцето му е потребно помалку време (мерено со прецизен часовник) да се направи очигледна револуција отколку тоа да што го прави во декември; 24 "часа" сончево време може да биде 21 секунда помалку или 29 секунди повеќе од 24 часа на часовникот. Како што е објаснето во статијата равенка за време тоа се должи на ексцентрицитетот на Земјината орбита (т.е. орбитата нема совршено кружна фора, што значи дека оддалеченоста на Земјата од Сонцето варира во текот на годината), како и фактот дека оската на Земјата не е нормална на рамнината на орбитата (т.н. поставеност на еклиптиката). Ефектот на ова е дека часовникот работи на константна стапка – на пример, по завршување на ист број на „нишања“ на нишалото во секој час – не може правилно да се следи Сонцето; наместо тоа, го следи „имагинарното Сонце“ што се движи по должината на небесниот екватор со константна стапка на Сонцето во текот на годината.[1] Ова е „ сончево време", кое сè уште не е совршено константно од еден до друг век, но е доволно блиску за повеќето. Во моментов еден сончев ден е околу 86,400.002 СИ-секунди.[2] Двата вида на сончево време (apparent solar time и mean solar time) се меѓу трите вида на време со претпоставка дека се употрбени од страна на астрономи до 1950 година. (Се претпоставува дека третиот вид на традиционалното време е ѕвездено време, кое се заснова на очигледното движење на ѕвездите освен на Сонцето.)[3] До 1950 година стана јасно дека стапката на ротацијата на Земјата не е постојана, па астрономите резвиле ephemeris time, скала за време врз основа на позициите на телата на сончевите системи во своите орбити. Очигледно сончево времеОчигледното Сонце е вистинско сонце како што се гледа од страна на набљудувач од Земјара.[4] Очигледно сончево време или вистинско сончево време е врз основа на очигледното движење Сонцето. Се заснова врз основа на очигледен сончев ден, интервалот помеѓу две последователни вртења на Сонцето на локалниот меридијан.[5][6] Сончево време може грубо да се мери со сончев часовник. Еквивалентот на другите планети се нарекува локално вистинско сончево време (LTST).[7][8] Должината на сончев ден варира во текот на годината, како и акумулираниот ефект кој предизвикува сезонски отстапувања до 16 минути од средната вредност. Ефектот има две главни причини. Прво, Земјината орбита е елипса, не е круг, така што Земјата се движи побрзо кога е најблиску до Сонцето (парихел) и побавно, кога е најдалеку од Сонцето афел) (види закони за планетарно движење на Кеплер). Второ, поради Земјата осно навалите (познат како obliquity на еклиптиката), годишното движење на Сонцето е голем круг (на еклиптиката) каде Земјата е навалена кон небесен екватор. Кога Сонцето го преминува екваторот на двете рамноденица, дневната смена на Сонцето (во однос на ѕвездите во позадина) е под агол на екваторот, па проекцијата на оваа промена кон екваторот е помал од просек за годината; кога Сонцето е најоддалечено од екваторот во двете солстициуми, промената на Сонцето е во позиција од еден ден до следната паралела со екваторот, толку проекцијата кон екваторот на оваа промена е поголем од просекот на годината (види тропска година). Во јуни и декември, кога Сонцето е најоддалечено од небесниот екватор дадената промена заедно со еклиптиката одговара на голема промена на екваторот. Очигледните сончеви денови се пократки во март и септември отколку во јуни и декември.
Овие должини за некоку години ќе се променат незначително малку а значително повеќе за илјадници години. Средно сончево време Сончево време е часовен агол на средина на Сонцето плус 12 часа. Во моментов (2009) ова се разлизира со UT1 временска скала, изградена математички од многу долга основна интерферометрија набљудување на дневно движење на радиоизвори кои се наоѓаат во други галаксии и други опсерватории.[10][11] Времетраењето на дневната светлина варира во текот на годината но должината на среден сончев ден е речиси константна, за разлика од вистински сончев ден.[12] Еден сончев ден може да биде 20 секунди пократок или 30 секунди подолг од средниот сончев ден.[9][13] Долги или кратки денови се случуваат по ред, така што разликата гради во меѓувреме е понапред од очигледното време до 14 минути во близина на 6 февруари, а зад вистинското време на околу 16 минути во близина на 3 ноември.[[Равенка]та за време]] е таа разлика, што е циклична и не се акумулира од година на година. Во меѓувреме следи "mean sun", најдобро е опишано од страна на Меус:
Должината на среден сончев ден полека се зголемува како резултат на tidal acceleration на Месечината од Земјата и соодветните забавувања на ротацијата на Земјата од Месечината. Историја Многу методи се користат за да се стимулира средното сончево време. Најрани беа clepsydras или воден часовник, што се користат речиси четири милениуми од рано, уште на средината на 2 век п.н.е. до почетокот на 2 милениум. Пред средината на првиот милениум п.н.е., водните часовници биле прилагодени на вистинскиот сончев ден, со што не се подобри сенката од страна на gnomon (вертикален столб), освен тоа дека тие може да се користат во текот на ноќта. Но, тоа е одамно познато дека Сонцето се движи кон исток, во однос на неподвижните ѕвезди по еклиптиката. Од средината на првиот милениум п.н.е. на дневна ротација неподвижните ѕвезди се користат за да се утврди средното сончево време, биле споредени часовници за да се утврди нивната стапка на грешки. Вавилонските астрономи знаеле за равенката на време и ја корегирале како и за различна стапка на ротација на ѕвездите, ѕвездено време, за да се добие средно сончево време многу поточно од нивните водни часовници. Ова идеално средно сончево време се користи уште од тогаш за да се опишат дижењата на планетите, Месечината и Сонцето. Механичките часовници не постигнале точност на Земјата "ѕвезден часовник" до почетокот на 20 век. Денешниот атомски часовник има многу поголема константна стапка од Земјата, но ѕвезден часовник сè уште се користи за да се утврди средното сончево време. Од некаде кон крајот на 20 век, ротација на Земјата е дефинирана во однос на ансамблот на екстра-галактички радиоизвори, а потоа се претвора во средно сончево време од страна на донесениот сооднос. Разликата помеѓу ова пресметано средно сончево време и Координирано Универзално Време (UTC) одредува дали leap second е потребно. (Скалата за време UTC сега работи на SI секунди, а SI секунда, кога ќе се усвои, веќе беше малку пократок од сегашната вредност на секундата од средното сончево време.[15]) ПоврзаноНаводи
Надворешни врски
Предлошка:Time measurement and standards
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
