De stad telt ruim 38.000 inwoners en ligt aan de samenloop van de Grote Nete en de Kleine Nete. Lier wordt "de poort der Kempen" genoemd en kreeg de bijnaam Lierke Plezierke. Ook staat Lier bekend als de Netestad. Zijn patroonheilige is Gummarus en de spotnaam voor een Lierenaar is "schape(n)kop".
Lier kende een grote bloei in de 14e en 15e eeuw dankzij de lakennijverheid, en het privilegie van de veemarkt.[3] In 1496 vond het huwelijk tussen Filips de Schone en Johanna van Castilië plaats in Lier. Een Spaanse koningin die vanuit Spanje naar de Lage Nederlanden kwam om te trouwen was een ongezien evenement voor die tijd. De huwelijksplechtigheid gebeurde in de Sint-Gummaruskerk.
Een opmerkelijk gegeven is dat in 1860 een quasivolledig skelet van een mammoet gevonden werd in Lier nabij de Dungelhoeffkazerne. Een replica in kunststof is sinds 2018 te bewonderen in Lier in het stadsmuseum.[4]
In 2023 werd aan de Berlarij een houten middeleeuwse weg teruggevonden. [5]
Geografie
Hydrografie
De rivier de Nete, ontstond vroeger ten zuiden, maar nu ten noorden van de stad door de samenvloeiing van de Grote en Kleine Nete.
De Albertvaart, een korte verbinding tussen de oorspronkelijke loop van de Kleine Nete en de Grote Nete aan de oostkant van de stad.
Kernen
Het grondgebied van de stad Lier is onderverdeeld in vijf hoofdwijken. De wijken Leuvensepoort en Mechelpoort werden genoemd naar de vroegere stadspoorten. In het noorden ligt de wijk Lisp. De vierde wijk is het stadscentrum (binnenstad) en de vijfde is de vroegere deelgemeente Koningshooikt. In 1965 en 1990 werden in het kader van de organisatie van de Sint-Gummarusfeesten tal van kleinere wijkcomités opgericht. Een aantal van hen is nog actief als wijkvereniging.
Lier ligt aan de westkant van de Kempen, bij de samenvloeiing van de Grote Nete en de Kleine Nete, op een hoogte van 4-12 meter.
Tot de parken en natuurgebieden behoren:
Het stadspark, kleine groene long in het centrum met vijver en speeltuin.
De vesten, een groene ring rond de stad op de plek van de oude stadsomwalling. Deze werd eind 18e eeuw verlaagd en beplant en vormt nu een 4,2 km lange fiets- en wandelgordel omheen de stad.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen, rode letters duiden de kartels aan. De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur. (*) 1982: HEELAL (0,82%), PVDA (0,37%) / 1988: EVA (9,35%) / 1994: PAKLEM (0,42%) / 2012: vo-LK (6,18%) / 2018: PVDA (2,8%) / 2024: PVDA (4,0%)
De lokale politiezone Lier (5360) is een eengemeentezone. Het hoofdcommissariaat van de politiezone is gelegen aan het Paradeplein 1, op het terrein van de voormalige Dungelhoeffkazerne, vlak bij het stadskantoor. Het vernieuwde gebouw werd op 21 april 2006 ingehuldigd.
Cultuur
Bijnamen
Schapenkoppenmonument van de Lierse kunstenaar Bertro aan het Zimmerplein[14]
De veel gebruikte (en veel misbruikte) term Lierke Plezierke is afkomstig van de brochure met dezelfde naam die is uitgegeven naar aanleiding van de stoet, georganiseerd ter gelegenheid van een gouden huwelijksjubileum in 1928. De brochure is geschreven en geïllustreerd door Felix Timmermans (die een overbuur was van het echtpaar).[15] Het stafrijm in de benaming heeft natuurlijk flink bijgedragen tot het succes ervan. Voor die gelegenheid zijn indertijd trouwens ook de reuzen gerestaureerd.
Een andere bijnaam voor de Lierenaars is schapenkoppen. De Chronycke van de hertoghen van Brabant (1685) verklaart dit locofaulisme door de beloning die de Lierenaars kozen nadat ze Karel de Stoute in 1475 hadden bijgestaan in de Beleg van Neuss: Die van Lier vraeghden de stapel van het vee oft Ossen, hetgene den Hertogh hun vergunde voor hun kloecke fyten, ende syde: O arme schaeps Hoofden, omdat sy niet meer en vraeghden.[16] Het Lierse veestapelprivilege werd in 1469 door Karel de Stoute vernieuwd. Recentere versies van de sage laten haar teruggaan tot de originele toekenning van het veestapelprivilege in 1309 onder hertog Jan II. Hij zou de Lierenaars hebben willen bedanken voor hun diensten tijdens zijn strijd tegen de Mechelaren door hen te laten kiezen tussen een veemarkt of een universiteit. Ze opteerden voor het stapelrecht op vee, waarop de hertog zuchtte: “Oh, die schapenkoppen”.[17][18] In deze versie bevat de sage al zeker geen historische kern, want de Brabantse universiteit was pas een eeuw later aan de orde. Verschillende standbeelden die refereren aan de bijnaam, schapenkoppen, zijn terug te vinden in Lier. Het bekendste is het standbeeld aan het Zimmerplein.[14]
De keuze werd mogelijk meegedragen door het feit dat Lier grotendeels op moeras gebouwd is. De bouw van een grote universiteit zou dus veel tijd en geld kosten. Dit blijkt vandaag de dag nog steeds bij grote bouwwerken waarbij de funderingswerkzaamheden zeer intensief zijn.
In 1425 kreeg Leuven dan de eerste universiteit in de Lage Landen.
In het Liers wordt de letter 'h' niet uitgesproken.
Als er na een 's' een 'p' komt (bijvoorbeeld: Lisp), dan worden deze twee letters bij de uitspraak verwisseld. Lisp wordt dus uitgesproken als 'Lips' en 'hesp' als 'eps'.
Lier op een postzegel
Lier is al verscheidene keren het thema van een postzegel geweest. Hieronder volgt een overzicht met telkens het jaar van uitgifte, de reden en de Bestand:
De Novemberfoor, de jaarlijkse grote kermis die 2 weken duurt (3 weekends), beginnende de zondag na Allerheiligen.
Lier kermis, verscheidene kleine kermissen van enkele dagen. Eerst enkel in juni, nu verspreid over het hele jaar.
De Sint-Gummarusprocessie, jaarlijkse processie die de eerste zondag na 10 oktober rond gaat ter ere van de Lierse patroonheilige Sint-Gummarus waarbij diens schrijn doorheen de binnenstad gedragen wordt. Als het slecht weer is gaat de processie rond in de Sint-Gummaruskerk.[19]
De Pallieterjogging, een jaarlijkse loopwedstrijd door de straten van Lier die telkens plaatsvindt de eerste zaterdag van juni.
Lier Centraal, gratis muziekevenement tijdens de zomer op de Grote Markt. Het vervangt sinds 2012 de vroegere Vestconcerten, die plaatsvonden op een open grasvlakte op de Anton Berghmanvest aan de voormalige Gasfabriek.
Sinds de 19e eeuw vindt er elke 25 jaar met de Sint-Gummarusfeesten een rondgang (ommegang) van de Lierse reuzen doorheen de stad plaats. Ook een Ros Beiaard, bereden door de vier Heemskinderen trekt dan door de stad. De laatste keer was in 2015 en stond in het teken van het huwelijk tussen Filips de Schone en Johanna van Castilië in 1496.[20] Sinds 2020 wordt er ook een kleinere ommegang, de Ommegang Anders, georganiseerd om de 5 jaar.[21][22] Vanwege de coronapandemie werd de eerste editie pas op 2 en 9 oktober 2022 gehouden. Deze stoet omvat tal van reuzen.
Fiesta Europa, Een internationale meerdaagse sfeermarkt. Het jaarlijks bezoek van tal van internationale handelaars uit alle hoeken van Europa, valt steeds tijdens een weekend in de paasvakantie. Sinds enkele jaren is het internationaal evenement de Grote Markt ontgroeid, en neemt het plaats op de Gasthuisvest.
Ommegang (2022)
Ommegang (2022)
Ommegang (2022): vlag
Ommegang (2022): De Olifant
Culturele instellingen
Musea
Het Stadsmuseum Lier, geopend eind 2018 na het samenvoegen van de collecties van het Stedelijk Museum Wuyts-Van Campen en Baron Caroly (1887-2018) en het Timmermans-Opsomermuseum (1968-2018).[23][24]
Lier staat ook bekend om zijn uitgaansleven. Zo is er een respectabel aantal cafés in de binnenstad, waarvan de meeste gesitueerd zijn rond het Zimmerplein (vroeger Wilsonplein[26]) de Grote Markt en de Eikelstraat. Dit zijn voornamelijk kroegen of danscafés. Lier beschikte vroeger over de bekende discotheken La Rocca en Illusion, met nationale en internationale bekendheid. Voor de iets oudere Lierse bevolking was er ook De Volmolen (De Vosmeulen in de Lierse volksmond). Voor de jongeren bestaat er jeugdcentrum Moevement en Jeugdhuis de moeve dat in 2000 werd gebouwd.[27]
Theater
De stad telt verschillende theatergroepen, zoals Lyra Toneel, Toneellabo Arlecchino, Teater Lier, Jeugd Teater Lier, Schoolbond theater Lier, Het Grote Gelijk, Thtr zkt nm vzw, Theater clan.
Er zijn ook frequente busverbindingen van De Lijn met de ruime omgeving. Knooppunten met busperrons zijn er op het Leopoldplein (station) en op de Veemarkt. Langs de Grote Markt passeren ruim 20 lijnen.[37]
De Ring rond Lier (R16): Lier heeft een onvoltooide ringweg. Deze ligt op het grondgebied van Lier zelf en van Emblem, een deelgemeente van Ranst. De R16 heeft qua veiligheid een kwalijke reputatie: op de ring bevinden zich twee van de "zwarte kruispunten" in Vlaanderen voor wat betreft het aantal verkeersdoden. De zanger Louis Neefs is op het kruispunt van de R16 met de Mechelsesteenweg om het leven gekomen. De Vlaamse Overheid besloot tot heraanleg. Dit gebeurde in de periode 2014-2016. De nieuwe tunnel, toepasselijk de ‘’Pallietertunnel’’ genoemd, werd op 27 april 2016 opengesteld.[38]
Het stadscentrum is ingedeeld in verschillende zones voor betalend parkeren. Twee ondergrondse parkeergarages, onder de Grote Markt en op de Dungelhoeffsite. Deelauto’s van Cambio zijn sedert maart 2010 beschikbaar aan het station, en intussen op 6 andere standplaatsen in de stad.[39] Verder staan er ook een viertal laadpalen voor elektrische auto’s.[39]
Fietsen
Lier is een knooppunt van de fietssnelwegen F11 naar Antwerpen, F16 naar Lint, F17 naar Boom, F103 naar Herentals en F104 naar Aarschot.
Ook voor recreatief fietsen is de stad uitgebreid bedeeld met de vele fietsroutes langs de Nete en het Netekanaal. In het station, op de Veemarkt en aan het CC De Mol staan deelfietsen van Blue-bike. Het hele centrum (binnen de Vesten) is sedert november 2021 omgevormd tot een fietszone.
In Lier werd in 1817 de eerste normaalschool (kweekschool) van de Nederlanden opgericht door koning Willem I van Nederland. Tot 2012 was hier de lerarenopleiding van de Artesis Hogeschool Antwerpen gevestigd.[40]
Vanaf 1955 tot en met 1991 was de Nederlandstalige cadettenschool gevestigd te Lier in de Dungelhoeffkazerne.[41] Ter herinnering staat er nog een standbeeld van een cadet aan de vesten over de voormalige cadettenschool.[42] Astronaut Frank De Winne studeerde hier af in 1979. Op de site van de vroegere cadettenschool is nu het huidige stadhuis gelegen en de lokale politie. De banden met het Belgisch leger zijn echter niet helemaal doorgesneden. Zo is Lier sinds 1962 peter van het Bataljon Artillerie waarvan twee kanonnen aan het stadhuis (vroegere cadettenschool) staan.[43][44]
Het huidige aanbod aan studierichtingen in het lager en secundair onderwijs is zeer groot, en rekruteert uit de wijde omgeving. Zo zijn er enkele zeldzame studiemogelijkheden, zoals een kunsthumaniora (KSO), een middelbare Steinerschool, een opleiding in gezondheids- en welzijnswetenschappen en sportonderwijs. Ook het deeltijds kunstonderwijs is goed uitgebouwd en heeft een goede reputatie.
In het hoger onderwijs is er een bachelor in de verpleegkunde, naast een hogere opleiding Dans, uniek in Vlaanderen. In Lier zijn volgende scholen aanwezig:
De Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans (SAMWD),[47] en de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten (SASK) zijn instellingen van het deeltijds kunstonderwijs, toegankelijk voor kinderen vanaf 6 jaar, jongeren en volwassenen. Naast Lier (Gasthuisvest, voor muziek, woord en dans) zijn er ook vestigingsplaatsen in Berlaar (muziek), Boechout (beeld, muziek & woord), Broechem (muziek, woord, dans & beeld), Emblem (beeld), Lint (muziek & woord), Nijlen (muziek & woord), Oostmalle (muziek, woord, dans & beeld), Pulle (beeld), Vremde (beeld), Westmalle (muziek & beeld), Zandhoven (muziek, woord en dans), en een afdeling in Koningshooikt (Schone Kunsten).
↑Het bestaan van deze kroniek is niet geverifieerd: zie Bart Minnen, "De overheveling van de Brabantse veestapel van Wespelaar naar Lier", in: Eigen schoon & De Brabander, 2021, nr. 4, p. 402
Zie Geschiedenis van Lier voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
· 
· 
.svg){kind=small}
_buslijnen.jpg)
.jpg)
.jpg)
