Bistorta

*Bistorta*
	; Rdest żyworodny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	rdestowate
Rodzaj	Bistorta
	Nazwa systematyczna
	Bistorta (L.) Scop.; Meth. Pl. 24. 25 Mar 1754
	Typ nomenklatoryczny
	Bistorta major Gray
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bistorta – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych (Polygonaceae). Obejmuje 43 gatunki^[4]. Zasięg rodzaju obejmuje strefę umiarkowaną i okołobiegunową półkuli północnej – Amerykę Północną (na południe po Meksyk), całą Europę, Maroko w północno-zachodniej Afryce, rozległe obszary Azji bez jej południowych krańców^[4]. Do flory polskiej należą dwa gatunki rodzime – rdest wężownik B. officinalis i rdest żyworodny B. vivipara^[5].

Jako okrywowa roślina ozdobna uprawiany jest zwłaszcza rdest pokrewny B. affinis. Rdest wężownik B. officinalis, a konkretnie jego suszone kłącze, wykorzystywane jest w ziołolecznictwie^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny rdestowatych Polygonaceae, z podrodziny Polygonoideae i plemienia Persicarieae^[7]^[2]. W obrębie plemienia, do którego należą poza tym rodzaje Persicaria, Aconogonon i Koenigia, zajmuje pozycję siostrzaną względem tych dwóch ostatnich (rodzaj Persicaria jest bazalny w obrębie plemienia)^[8].

Gatunki tu zaliczane tradycyjnie włączane były często do rodzaju rdest Polygonum lub do rodzaju Persicaria^[6]. W polskim piśmiennictwie nawet po odkryciu odległego pokrewieństwa gatunków, zaliczanych tradycyjnie do szeroko ujmowanego rodzaju Polygonum, dominuje wciąż szerokie jego ujęcie, stąd także dominująca nazwa zwyczajowa „rdest” – niezależnie od przynależności taksonomicznej poszczególnych taksonów^[5].

Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae^[2]^[8]

Oxygonum

Persicaria

	Bistorta

	Aconogonon + Koenigia

Fagopyrum

Pteroxygonum

	Calligonum

	Pteropyrum

Oxyria

	Rumex

	Rheum

Knorringia

Reynoutria

	Fallopia

	Muehlenbeckia

Duma

	Atraphaxis

	Polygonum

Wykaz gatunków^[4]

Bistorta abukumensis Yonek., Iketsu & H.Ohashi
Bistorta affinis (D.Don) Greene – rdest pokrewny
Bistorta albiflora Miyam. & H.Ohba
Bistorta alopecuroides (Turcz. ex Kom.) Nakai
Bistorta amplexicaulis (D.Don) Greene – rdest himalajski
Bistorta attenuata Kom.
Bistorta attenuatifolia Miyam. & H.Ohba
Bistorta bistortoides (Pursh) Small
Bistorta burmanica Yonek. & H.Ohashi
Bistorta carnea (K.Koch) Kom.
Bistorta coriacea (Sam.) Yonek. & H.Ohashi
Bistorta diopetes H.Ohba & S.Akiyama
Bistorta elliptica (Willd. ex Spreng.) V.V.Petrovsky, D.F.Murray & Elven
Bistorta emodi (Meisn.) H.Hara
Bistorta griersonii Yonek. & H.Ohashi
Bistorta griffithii (Hook.f.) Grierson
Bistorta hayachinensis (Makino) H.Gross
Bistorta honanensis (H.W.Kung) Yonek. & H.Ohashi
Bistorta incana (Nakai) Nakai
Bistorta jaljalensis H.Ohba & S.Akiyama
Bistorta krascheninnikovii N.A.Ivanova
Bistorta longispicata Yonek. & H.Ohashi
Bistorta ludlowii Yonek. & H.Ohashi
Bistorta macrophylla (D.Don) Soják
Bistorta manshuriensis (Petrov ex Kom.) Kom.
Bistorta milletii H.Lév.
Bistorta milletioides H.Ohba & S.Akiyama
Bistorta ochotensis Kom.
Bistorta officinalis Delarbre – rdest wężownik
Bistorta perpusilla (Hook.f.) Greene
Bistorta plumosa (Small) Greene
Bistorta purpureonervosa (A.J.Li) Yonek. & H.Ohashi
Bistorta × rhaetica (Brügger) Dostál
Bistorta rubra Yonek. & H.Ohashi
Bistorta sherei H.Ohba & S.Akiyama
Bistorta sinomontana (Sam.) Miyam.
Bistorta subscaposa (Diels) Petrov
Bistorta suffulta (Maxim.) Greene ex H.Gross
Bistorta tenuicaulis (Bisset & S.Moore) Nakai
Bistorta tenuifolia (H.W.Kung) Miyam. & H.Ohba
Bistorta tubistipulis Miyam. & H.Ohba
Bistorta vacciniifolia (Wall. ex Meisn.) Greene
Bistorta vivipara (L.) Delarbre – rdest żyworodny
Bistorta yunnanensis H.Gross

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-01-10].
↑ ^a ^b ^c Bistorta (L.) Scop.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 136-137, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 115, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Bistorta (L.) Scop.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-07-30].
↑ ^a ^b Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-01-10].

[powo-4] Bistorta (L.) Scop.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 136-137, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 115, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-7] Genus Bistorta (L.) Scop.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-07-30].

[tanja-8] Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Bistorta

Systematyka

Przypisy

Portal di Ensiklopedia Dunia