Szczaw (RumexL.) – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Obejmuje około 200 gatunków szeroko rozprzestrzenionych na całym świecie[5], zwłaszcza w strefach klimatu umiarkowanego. Rośliny z tego rodzaju bywają kłopotliwe do identyfikacji, gatunki są bardzo zmienne, do cech diagnostycznych niezbędnych do prawidłowego oznaczenia gatunków należą detale budowy kwiatów[6]. Występują na terenach ruderalnych, na brzegach wód, na terenach zalewowych zarówno nad rzekami, jak i wzdłuż wybrzeży morskich, na łąkach[7].
Rośliny z tego rodzaju spotykane są niemal na całym świecie, ale największe ich zróżnicowanie występuje w strefie klimatu umiarkowanego w Europie i Azji[7]. Większość przedstawicieli rośnie w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej, nieliczne gatunki występują w analogicznych warunkach na półkuli południowej. Niektóre gatunki są szeroko rozpowszechnione jako gatunki zawlekane przez człowieka[6].
Obupłciowe lub rozdzielnopłciowe, zebrane w kwiatostan groniasty lub wiechowaty, żółtawo lub czerwonawo zabarwiony. Kwiaty z okwiatem sześciolistkowym (w dwóch okółkach po trzy listki). Pręcików jest 6, zalążnia jednokomorowa, górna, słupek zwieńczony jest 3 piórkowatymi znamionami[7][6].
Trójgraniasty, jednonasienny orzeszek otulony listkami wewnętrznego okółka kwiatu, często opatrzonymi guzkami lub kolczastymi na brzegach[7][6].
Systematyka
Pozycja systematyczna
Rodzaj z podrodziny Polygonoideae, rodziny rdestowatych (Polygonaceae), rzędu goździkowców (Caryophyllales) w obrębie dwuliściennych właściwych[2]. W obrębie podrodziny reprezentuje plemię Rumiceae[4], obejmujące trzy rodzaje, w obrębie których bazalnym jest szczawiórOxyria, a szczaw tworzy wspólny klad z siostrzanym rodzajem rabarbarRheum. Gatunki w obrębie rodzaju szczaw tworzą dwa główne klady – jeden stanowi podrodzaj subg. Rumex, a drugi podrodzaj Acetosa (wraz z zagnieżdżonymi w nim i włączonymi do niego dawniej wyodrębnianymi podrodzajami Acetosella i Platypodium) oraz siostrzany do niego podrodzaj Emex[10].
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abRumex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-29].
↑ abcdefSergei L. Mosyakin: Rumex Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-06]. (ang.).
↑ abcdefgRoger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 92. ISBN 0-333-74890-5.
↑ abZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 157-158, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 113. ISBN 978-83-925110-5-2.