|
Czarny Dunajec (rzeka)
Czarny Dunajec – rzeka w południowej Polsce (województwo małopolskie), w dorzeczu Wisły. Długość – 48 km, powierzchnia zlewni – 456 km². NazwaEugeniusz Janota w swym wydanym w 1860 r. „Przewodniku w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin” tak pisał o pochodzeniu nazwy rzeki: Nazwa ta pochodzi stąd, iż rzeka ta od Czarnego Dunajca płynąc przez torfiska nie ma aż do Nowego targu ani brzegów skalistych, lecz więcej drobnym żwirem zasypane i torfiaste, jak to dojeżdżając od Niwy do Nowego Targu z gościńca bardzo dobrze spostrzedz można, ani też dla mniejszego spadu łożyska zawalonego większemi odłamami skał tatrzańskich, mianowicie granitowemi, w których skład wchodzi kwarzec i błyszczyk, jak wschodnie ramię czyli Biały Dunajec. Dla wymienionych przyczyn woda Czarnego Dunajcu ma barwę daleko ciemniejszą, aniżeli Dunajec Biały[1]. PrzebiegZa źródłowy ciek Czarnego Dunajca uznaje się Wyżni Chochołowski Potok. Wypływa on na wysokości około 1500 m pod Wołowcem w Tatrach Zachodnich. Po połączeniu z Jarząbczym Potokiem powstaje Chochołowski Potok w dolnej części zwany Siwą Wodą. Jest to środkowy bieg Czarnego Dunajca. W Roztokach (część wsi Witów) Siwa Woda łączy się Kirową Wodą i od tego miejsca zaczyna się dolny bieg Czarnego Dunajca[2][3]. Dyskusje na temat który ciek wodny należy uznać za źródło Czarnego Dunajca trwały co najmniej od połowy XIX w. (wówczas m.in. przypisywano tę rolę Potokowi Kościeliskiemu). Eugeniusz Janota w cytowanym wyżej przewodniku pisał w roku 1860: Jeżeli zatem koniecznie jeden z trzech potoków tatrzańskich zlewających się powyżéj Witowa w jedno koryto ma być uważany za Czarny Dunajec, zaszczyt ten wypada przyznać potokowi płynącemu z doliny chochołowskiéj, a to od połączenia się potoków Jarzębczéj i Starorobociańskiego poniżéj tak zwanych Kominów Dudowych, albowiem w téj dolinie C[z]arno-Dunajczanie mają swe polany[1]. Czarny Dunajec płynie przez Podhale, początkowo na północny zachód, pomiędzy Pogórzem Gubałowskim i Orawicko-Witowskimi Wierchami, potem na północ przez Kotlinę Orawsko-Nowotarską[4]. Zatacza w niej obszerny łuk i płynie na wschód. Przepływa przez miejscowości: Witów, Chochołów, Koniówkę, Podczerwone, Czarny Dunajec, Wróblówkę, Długopole, Krauszów i Ludźmierz. W Nowym Targu łączy się z Białym Dunajcem, tworząc Dunajec[5]. DopływyWiększe dopływy w kolejności biegu rzeki[5]:
Szerokość rzeki waha się od 3–15 m. Głębokość wody zmienna; od płycizn po baniory do 3 m głębokości. W górnej części (do miejscowości Czarny Dunajec) ma charakter górskiej rzeki, w jej korycie na tym odcinku występują liczne progi i jazy. W dolnym biegu, w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej rzeka zwalnia i zachowuje się jak rzeki nizinne; wytwarza zakola i boczne odnogi[6]. Dozwolone jest wędkowanie na muchę na całej długości rzeki, ale poza otuliną Tatrzańskiego Parku Narodowego (poniżej ujścia Iwańskiego Potoku). W rzece głównie występuje pstrąg potokowy, rzadziej lipień pospolity i kleń[6]. Zobacz teżPrzypisy
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
