|
Hugo (Siemianowice Śląskie)
Hugo – dawna kolonia robotnicza oraz historyczna część Siemianowic Śląskich, położona w południowej części miasta, na obszarze dzielnicy Centrum. Jej początki wiążą się z budowę huty Laura (obecnie zlikwidowana huta Jedność). Sama zaś kolonia robotnicza powstała w latach 50. XIX wieku, a z biegiem czasu w rejonie Hugo zaczęły powstawać kamienice mieszczańskie. Od 1924 roku Hugo jest dzielnicą obecnych Siemianowic Śląskich. W rejonie statystycznym obejmujący większą część Hugo mieszkało według spisu z 2011 roku 665 osób. GeografiaHugo znajduje się południowej części Siemianowic Śląskich[1] w dzielnicy Centrum, w rejonie ulic: Fabrycznej, J. Matejki, Piastowskiej i B. Głowackiego[2]. Według podziału fizycznogeograficznego Jerzego Kondrackiego dzielnica znajduje się w mezoregionie Wyżyna Katowicka[3]. Pod względem geologicznym Hugo leży po zachodniej stronie na utworach pochodzących z karbonu górnego (są to zlepieńce, piaskowce, mułowce i węgiel kamienny warstw łaziskich), natomiast środkową i wschodnią część dzielnicy budują rezydua glin zwałowych wykształconych w plejstocenie[4]. Hugo jest położone w całości w dorzeczu Wisły[5], w zlewni Rowu Śmiłowskiego, który jest dopływem Brynicy[6]. Podobnie jak cały region, Hugo leży w strefie klimatu umiarkowanego, w śląsko-dąbrowskiej dzielnicy klimatycznej[7]. W Hugo nie ma żadnych powierzchniowych form ochrony przyrody i pomników przyrody[8] Historia i architektura Kolonia robotnicza przy hucie Laura powstała w latach 50. XIX wieku[9], a jej nazwa pochodzi od imienia Hugona II Henckla von Donnersmarcka. Początkowo zabudowa kolonii powstała wzdłuż dzisiejszych ulic: Piastowskiej, J. Matejki i B. Głowackiego, a była ona zabudowana według jednolitego wzorca – w jednym mieszkaniu znajdował się pokój z kuchnią, a do mieszkania przynależała dodatkowo komórka na podwórzu. Wraz z rozwojem przemysłu wycięto sąsiadujący z kolonią las pod nową zabudowę, a także wytyczono nowe ulice. W rejonie ulicy J. Matejki i północnej pierzei ulicy B. Głowackiego powstawały mieszczańskie kamienice, natomiast pozostałości starszej zabudowy zachowały się w rejonie ulicy Piastowskiej i ulicy Fabrycznej[10]. Dnia 1 lutego 1870 roku[11] oddano do użytku sąsiadującą z Hugo linię kolejową[11]. Hugo na początku XX wieku było jedną z kolonii w gminie Huta Laura[12], połączoną wraz z Siemianowicami w 1924 roku i przemianowaną później na Siemianowice Śląskie[13]. W 1931 roku przy ul. J. Matejki otwarto Publiczną Szkołę Powszechną im. Mikołaja Kopernika. W tym samym budynku, 1 września 1981 roku rozpoczął nauczanie Zespół Szkół Zawodowych[14]. W 2003 roku hutę Jedność postawiono w stan likwidacji[15]. Do Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Siemianowic Śląskich jest wpisana znaczna część zabudowy Hugo. Są to: budynki przy ulicy Piastowskiej 1, 3, 5, 13, 16 i 17, zabudowa ulicy B. Głowackiego 4, 5, 11 i 11a, kamienice przy ul. J. Matejki 4, 12, 14, 19, 19a, 19b, 20, 20b, 22, 23, 24, 26 i 29, kamienice przy ulicy Fabrycznej 8, 8a i 11, a także zespół zabudowy dawnej kopalni przy ulicy M. Konopnickiej[16]. Ponadto w dzielnicy znajdował się też zabytkowy, nieistniejący obecnie dom z 1863 roku, wpisany do rejestru zabytków 31 maja 1991 roku pod numerem A/1426/91. Znajdował się on przy ulicy J. Matejki 18[17] i został on wyburzony w 1992 roku[18]. Gospodarka i transport Największym zakładem przemysłowym w pobliżu Hugo była dawna huta Laura, przemianowana po II wojnie światowej na Jedność. Jej uruchomienie nastąpiło w 1839 roku[19]. Hutę w 2003 roku postawiono w stan likwidacji[15]. Po likwidacji huty Jedność, największym zakładem przemysłowym w Hugo jest Fabryka Elementów Złącznych[20] powstała 1868 roku jako Fabryka Śrub i Nitów Fitznera[21]. Ponadto, według stanu ze stycznia 2021 roku, na Hugo funkcjonują różnego typu przedsiębiorstwa, w tym producenci: stołów bilardowych[22] i sprzętu strzałowego[23], a także przedsiębiorstwa usługowe – głównie sklepy spożywcze i wielobranżowe[24]. W pobliżu kolonii Hugo prowadzono również wydobycie węgla kamiennego. W pobliżu dzisiejszej ulicy P. Stalmacha znajdowały się dwa wieże szybu Knoff (późniejszy szyb Śmiłowski kopalni Michał), z czego jeden z ich został zatopiony po gwałtownym wylewie Brynicy w 1923 roku, a drugi zlikwidowano przed II wojną światową. Kopalnia ta wraz z zakładem Ficinus należała do Hencklów, a potem do koncernu Zjednoczone Huty Królewska i Laura[2]. Szyb Knoff II wraz z szybem Ficinus (znajdował się w północnym rejonie obecnej ulicy M. Konopnickiej) były jednym z głównych szybów kopalni Huta Laury, zamkniętej w 1933 roku. Na zachód od szybu Knoff znajdował się szyb kopalni Fanny, założonej przez Rheinbabenów w 1803 roku[25].  W pobliżu kolonii Hugo, w rejonie obecnej ulicy Fabrycznej 3, powstała również gazownia. Plany jej budowy pojawiły się w 1865 roku z inicjatywy dyrektura huty Laura, lecz planowane koszty budowy okazały się za duże. Budowę gazowni powstałej w 1869 roku sfinansowali: fabrykant Alfred Wehowski z Bytomia oraz aptekarz Hugo Barthusel z Ujazdu. W latach międzywojennych, w 1934 roku zabudowę dawnej gazowni przebudowano na hutę i rafinerię szkła. Huta rozpoczęła pracę w 1936 roku. Produkcję w hucie zaprzestano w 1999 roku, a w 2004 roku zabudowa huty stała się własnością prywatną[26]. W hucie produkowano m.in. baloniki do żarówek zakładu Helios w Katowicach i bańki do termosów, a także bardziej artystyczne wyroby ze szkła[20]. Główne ulice w Hugo to: Fabryczna, Jana Matejki, Piastowska i Bartosza Głowackiego[2]. Dwie z nich to drogi powiatowe: Fabryczna (droga nr S 9635) i Jana Matejki (droga nr S 9634)[27]. Hugo sąsiaduje z linią kolejową nr 161 relacji Katowice Szopienice Północne – Chorzów Stary, na której prowadzony jest jedynie ruch towarowy[28]. Linia ta została oddana do użytku 1 lutego 1870 roku[11], natomiast połączenia pasażerskie funkcjonowały do 1 kwietnia 1968 roku[29]. Hugo obsługują autobusy transportu miejskiego, obsługiwanego na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Według stanu ze stycznia 2021 roku, z przystanku Siemianowice Fabryczna kursują dwie linie: 22 i 222. Linia 22 łączy bezpośrednio Hugo z Bytkowem, Michałkowicami i sąsiednimi miastami: Chorzowem i Świętochłowicami, natomiast linia 222 jest trasą wewnątrzmiejską, łączącą dzielnicę z Centrum, osiedlem J. Tuwima, Bytkowem i Michałkowicami[30]. Oświata i społeczeństwo.jpg) Jedyną placówką edukacyjną na Hugo jest Zespół Szkół Cogito, który ma swoją siedzibę przy ulicy J. Matejki 5. Na zespół składają się dwie szkoły: Technikum Nr 1 im. Zbigniew Herberta i Branżowa Szkoła I Stopnia. W roku szkolnym 2016/17 szkoła miała 15 oddziałów klasowych, w których uczyło się 300 uczniów[31]. Początki szkoły sięgają lat międzywojennych. Wówczas to w roku 1934 przy dzisiejszej ulicy Pszczelniczej 10 powstała Publiczna Szkoła Dokształcająca Zawodowa. Po II wojnie światowej wznowiła ona swoją działalność jako Zasadnicza Szkoła Metalowa, która funkcjonowała do 1961 roku. W tym samym budynku, 1 września 1959 roku zainaugurowano działalność Zasadniczej Szkoły dla Pracujących, przekształconą 1 września 1968 roku na Zasadniczą Szkołę Zawodową Dokształcającą[32]. W późniejszym czasie utworzono w budynku Liceum Zawodowe. 1 września 1973 roku szkoły połączono, tworząc Zespół Szkół Zawodowych, a 1 września 1981 roku szkoła zaczęła swoją działalność na Hugo, przy ulicy J. Matejki 5[14]. W 1995 roku ZSZ zmienił nazwę na Zespół Szkół Techniczno-Usługowych, a w 2009 roku na Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Cogito[33]. .jpg) Sam zaś modernistyczny budynek szkoły powstał w 1931 roku i pierwotnie znajdowała się w nim Publiczna Szkoła Powszechna im. Mikołaja Kopernika[14]. Od 1956 roku w budynku szkoły znajdowała się Szkoła Podstawowa, którą w późniejszym czasie przekształcono w filię Szkoły Podstawowej nr 6 oraz przedszkole. W tym samym gmachu swój początek ma Liceum Ogólnokształcące nr 2 im. Jana Matejki, przeniesione w 1976 roku do gmachu przy ulicy Leśnej 1[33]. Hugo jest dzielnicą, w której występują problemy społeczne. Problemy społeczne zaczęły się pojawiać wraz z likwidacją huty Jedność, co spowodowało zubożenie społeczeństwa dzielnicy i bezrobocie[34]. Zabudowa dzielnicy wraz z ich podwórzami jest zaniedbana, a część z nich jest opuszczona[35]. Celem zwrócenia uwagi ówczesnych władz miasta na stan czystości ulic, Stowarzyszenie Wolne Siemianowice w dniu 8 marca 2014 roku na Hugo zorganizowało akcję sprzątania ulicy Jana Matejki w ramach akcji Posprzątajmy Hugo[36]. W celu aktywizacji społecznej na Hugo, przy ul. Jana Matejki 4 powstała świetlica środowiskowa, a także zagospodarowano plac zabaw[34]. Pod koniec czerwca 2015 roku zorganizowano festyn na powitanie lata[37], a tego samego typu festyn zorganizowano również w 2019 roku[38]. W rejonie statystycznym nr 277660, obejmujący rejon Hugo mieszkało według spisu z 2011 roku 665 osób[4]. Wierni rzymskokatoliccy z Hugo przynależą do parafii św. Antoniego z Padwy[39] Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
