Huta Maurycy w Makowie Podhalańskim

Ruiny huty żelaza wraz z murem oporowym

nr rej. A-502/87 z 2.06.1987[1]
Ruiny huty na pocztówce z 1906
Państwo	Polska
Miejscowość	Maków Podhalański
Adres	ul. Moniuszki, ul.Sienkiewicza
Rozpoczęcie budowy	1844
Położenie na mapie Makowa Podhalańskiego Huta „Maurycy”
Położenie na mapie Polski Huta „Maurycy”
Położenie na mapie województwa małopolskiego Huta „Maurycy”
Położenie na mapie powiatu suskiego Huta „Maurycy”
Położenie na mapie gminy Maków Podhalański Huta „Maurycy”
49°43′49,37″N 19°40′58,55″E/49,730381 19,682931
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Huta „Maurycy” (zwana również Hamernią) – huta żelaza działająca w latach ok. 1845–ok. 1870 w Makowie (obecnie Maków Podhalański), której pozostałości zabudowań od 1987 r. znajdują się w rejestrze zabytków. Położona była na południowych stokach Makowskiej Góry, między współczesnymi ulicami Sienkiewicza i Moniuszki^[1][2].

Powstała w latach 1844–1845^[1], kiedy właścicielem dóbr makowskich był hrabia Filip Ludwik de Saint Genois. Wybudowano wówczas wielki piec, dwa piece fryszerskie z dwoma młotami oraz walcownię. Później dobudowano drugi wielki piec i cztery piece fryszerskie. Surowca do produkcji dostarczały kopalnie niskoprocentowej rudy darniowej w Beskidach (okolice Targoszowa, Krzeszowa, Sułkowic, Lanckorony, Kalwarii i Tłuczani), a także z Jaworzna. Półprodukty do makowskiej huty trafiały również z jej filii w Zawoi. Działalność zakładu w Makowie, a także funkcjonującej w podobnym okresie huty w Suchej, przyczyniła się do przetrzebienia drzewostanu w okolicznych lasach^[3].

Po kilkudziesięciu latach działalności produkcja hutnicza stała się jednak nieopłacalna, głównie ze względu na niską jakość surowca i wysokie koszty transportu. Huta zakończyła działalność w 1863 r.^[4] lub około 1870 r.^[3].

Ruiny huty „Maurycy” wraz z murem oporowym zostały wpisane w 1987 r. do rejestru zabytków^[1]. Stan zachowania ruin jest szczątkowy. Do czasów współczesnych zachowało się około 80 metrów muru oporowego z sześcioma masywnymi przyporami, który został częściowo zniszczony w czasie powodzi w lipcu 2001 r. Zachowane są fundamenty wielkiego pieca. Fundamenty budynku huty są prawdopodobnie przykryte warstwą ziemi^[2]. Ruiny huty są widoczne z terenu internatu Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego przy ul. Moniuszki. W 2021 r. planowano udostępnienie zabytku za pomocą specjalnej ścieżki^[5].

• Pocztówka z widokiem ruin Hamerni w Makowie. szukamypolski.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-02)].