Jad (judaizm)

Ten artykuł od 2020-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jad (hebr. יד ręka) – przyrząd, wskaźnik liturgiczny w judaizmie^[1].

Pałeczka z zakończeniem w kształcie dłoni, używane podczas czytania Tory, ułatwiająca wskazywanie i czytanie fragmentów^[2]. Przechowywany jest w aron ha-kodesz^[3] wraz z pergaminowym zwojem Tory^[4]. W czasie nabożeństwa lektor śledzi nim śpiewany tekst, gdyż według tradycji żydowskiej nie wolno dotykać świętego zwoju ręką ludzką.^[2][5]. Wykonywany jest ze srebra, kości słoniowej, lub drewna. Czasami wysadzany kamieniami szlachetnymi^{[potrzebny przypis]}.

Oprócz praktycznego wykorzystania do wskazywania liter, jad zapewnia, że pergamin nie zostanie dotknięty podczas czytania^[2].

Jest tego kilka przyczyn: dotykanie pergaminu powoduje, że staje się on rytualnie nieczysty^[2][5], a często kruchy pergamin łatwo ulega uszkodzeniu. Co więcej, pergamin welinowy nie pochłania atramentu, więc dotknięcie zwoju palcami spowoduje uszkodzenie napisu^{[potrzebny przypis]}. Wyjątkiem od tego zakazu jest święto Simchat Tora (Radość Tory), podczas święta Sukkot, gdy pozwala się dzieciom na dotykanie Tory.^[2][5]

Chociaż nie jest wymagane podczas intonowania z Tory, jest używany często i jest uważany za hidur micwa („upiększenie przykazania”) czytania Tory^[5].

Jad może być wykonany z różnych materiałów, jednak srebro jest powszechne, szczególnie stosowane jako wykończenie jad. Jad ma często kształt długiego pręta, zakończonego małą dłonią, z wyprostowanym palcem wskazującym. W niektórych przypadkach jad jest pokryty tkaniną^{[potrzebny przypis]}.

Hebrajskie słowo jad odnosi się również do pomnika opartego na wersecie w księdze Izajasza 56:5. Organizacje ze słowem jad w swoich tytułach to^{[potrzebny przypis]}:

• Jad Eliezer(inne języki) – izraelska organizacja walki z ubóstwem
• Jad Sarah(inne języki) – Izrael, bezpłatna organizacja sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego
• Jad Waszem – oficjalny izraelski pomnik ofiar Holocaustu