|
Jan Stangryciuk-Black
Jan Edward Stangryciuk-Black[1], pierw. Jan Edward Stangreciuk (ur. 8 kwietnia 1922 w Chełmie, zm. 22 października 2023 w Londynie[2]) – polski lotnik, porucznik Wojska Polskiego, plutonowy Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, chorąży (ang. warrant officer) Królewskich Sił Powietrznych, strzelec pokładowy Dywizjonu 300. ŻyciorysSyn Konstantego[3]. W 1934 wyemigrował wraz z rodziną do Argentyny. W 1942 zgłosił się jako ochotnik do Polskich Sił Zbrojnych i trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie rozpoczął szkolenie jako strzelec pokładowy w samolotach bombowych, w 18 Operational Training Unit. 2 października 1942 w Bramcote podczas lotu szkoleniowego samolot Wellington IC, pilotowany przez pilota kpr. Mariana Hesse, z radiotelegrafistą, kpr. pchor. Edmundem Misteckim oraz strzelcem pokładowym, kpr. Janem Stangryciukiem, rozbił się w kilka minut po starcie na skutek awarii silnika. Maszyna złamała się na dwie części i zaczęła palić. Stangryciuk, który stracił przytomność, zdołał się ocknąć i opuścić samolot, jednak powrócił jeszcze na pokład, by ratować pozostałych lotników, co, niestety, zakończyło się niepowodzeniem. Jan Stangryciuk jako jedyny z załogi przeżył katastrofę, ale uległ ciężkim poparzeniom. W szpitalu RAF zajął się nim doktor Archibald McIndoe – specjalista w leczeniu oparzeń, a Jan Stangryciuk został członkiem Guinea Pig Club, do którego należeli lotnicy leczeni pionierskimi i eksperymentalnymi metodami (według przypuszczeń dziennika The Times, był ostatnim żyjącym członkiem klubu)[4]. Przeszedł kilkanaście operacji, w tym operacje rąk, a także rekonstrukcję twarzy[5]. Po kilkumiesięcznym leczeniu powrócił do służby i był przez kilka miesięcy instruktorem strzelców pokładowych Air Gunnery School w Szkocji. Od listopada 1944 w stopniu plutonowego PSP[6] latał jako tylny strzelec w bombowcach Lancaster w 300 Dywizjonie Bombowym „Ziemi Mazowieckiej”, w załodze por. pilota Jana Konarzewskiego. W latach 1944–1945 wziął udział w osiemnastu misjach nad terytorium Niemiec. Następnie został wezwany do szpitala na dokończenie leczenia. Kilka dni później, w nocy z 20/21 lutego 1945 samolot pilotowany przez por. Konarzewskiego wraz załogą został zestrzelony przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą nad Leverkusen[7]. W 1946 jako członek Guinea Pig Club wziął udział w Londyńskiej Paradzie Zwycięstwa[8]. Po rozwiązaniu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii został przyjęty do RAF, gdzie służył jako kontroler ruchu lotniczego w stopniu chorążego (ang. warrant officer). Ze służby odszedł w 1948[9]. Następnie przyjął nazwisko pierwszej żony Evelyn (Black) i osiadł w Londynie[10]. Przez dwanaście lat pracował jako handlowiec w fabryce wyrobów gumowych[11]. W następnych latach ożenił się po raz drugi, z Jadwigą, oraz pozostawał zaangażowany w działania kombatanckie i polonijne w Wielkiej Brytanii[8]. 26 sierpnia 2020 prezydent RP Andrzej Duda mianował go na stopień podporucznika[12]. 2 września 2023 otrzymał awans na stopień porucznika[13]. Zmarł 22 października 2023 w Londynie[14], w wieku 101 lat[15]. 10 listopada 2023 po nabożeństwie w kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie, został pochowany na cmentarzu Gunnersbury[16]. Uroczystości miały charakter państwowy z asystą kompanii reprezentacyjnej Sił Powietrznych RP[17]. Ordery i odznaczenia
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||
portrait.jpg)
.svg){kind=small}
