Kompania graniczna KOP „Hawrylczyce”

Kompania graniczna KOP „Hawrylczyce” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza.

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 1600/tjn./O.de B/25, w drugim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, w terminie do 1 marca 1925 sformowano 15 batalion graniczny ^[1], a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP „Pieszczanka”. W 1930 kompania nadal podlegała dowódcy 15 batalionu KOP „Ludwikowo”^[2].

W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 98 żołnierzy służby zasadniczej^[c]. W 1939 3 kompania graniczna KOP „Hawrylczyce” podlegała dowódcy batalionu KOP „Ludwikowo”^[3].

 Osobny artykuł: kompanie graniczne Korpusu Ochrony Pogranicza.

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[4]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[5].

3 kompania graniczna „Hawrylczyce” w 1935 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 18 kilometrów 200 metrów^[6]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniała zastawa „Wieliczkowicze” z komendantury „Starobin”^[7] .

Kompanie sąsiednie:

• 2 kompania graniczna KOP „Przewłoka” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Rachowicze” – 1928^[8], 1929^[9], 1931^[7] , 1932^[10], 1934^[11]
• 2 kompania graniczna KOP „Przewłoka” ⇔ 2 kompania graniczna KOP „Grabów” – 1938^[12]

Strażnice kompanii „Pieszczanka” w 1928^[8]

• strażnica KOP „Pieszczanka”^[d]
• strażnica KOP „Mysino”
• strażnica KOP „Wiejno”
• strażnica KOP „Dobre”

Strażnice kompanii „Pieszczanka” w latach 1929 – 1934^{[9][7] [10][11]}

• strażnica KOP „Wilk”^[e]
• strażnica KOP „Mysino”
• strażnica KOP „Wiejno”
• strażnica KOP „Dobre”^[f] (Dobro^[11])

Strażnice kompanii „Hawrylczyce” w 1938^[12]

• strażnica KOP „Wilk”
• strażnica KOP „Mysino”
• strażnica KOP „Dobre”
• strażnica KOP „Rachowicze”^[g]

Organizacja kompanii „Hawrylczyce” 17 września 1939^[13][14]:

• dowództwo kompanii
• pluton odwodowy
• 1 strażnica KOP „Wilk”
• 2 strażnica KOP „Mysino”
• 3 strażnica KOP „Dobre”
• 4 strażnica KOP „Chutor Rachowicze”

• kpt. Jan Fleischmann (był na dzień 1.1.1931)
• kpt. Czesław Kaptur^[h] (- 1939)

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa–Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (145), 1993. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
• Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)