Ksawery Józef Karol Zalewski

Ksawery Józef Karol Zalewski

Data i miejsce urodzenia	4 listopada 1895 Częstochowa
Data i miejsce śmierci	17 lutego 1939 Teheran
Kierownik Konsulatu Generalnego RP w Tbilisi
Okres	od 1936 do 1937
Poprzednik	Jerzy Kłopotowski
Odznaczenia

Ksawery Józef Karol Zalewski (ur. 4 listopada 1895 w Częstochowie, zm. 17 lutego 1939 w Teheranie) – rotmistrz Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, działacz niepodległościowy, urzędnik konsularny i dyplomata.

Syn Kazimierza Władysława Zygmunta z Sieradowic w powiecie kieleckim i Leokadii Walerii Jabłońskiej^[1] z Rudnik w powiecie opatowskim. W 1914 zdał maturę w Szkole Handlowej w Radomiu. W latach 1912–1913 razem z Antonim Jabłońskim i Stanisławem Dereńskim należał do kierownictwa organizacji Zarzewie w Radomiu. Od 1912 należał do Związku Strzeleckiego.

Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował studia na École de Science Politique. W sierpniu 1914 wstąpił razem z bratem Jerzym Zalewskim do szwadronu Władysława Beliny-Prażmowskiego. W ten sposób dołączył do swojego brata ciotecznego, Antoniego Jabłońskiego, który należał do tzw. Pierwszej Siódemki Beliny-Prażmowskiego.

W 1 pułku ułanów Legionów Polskich przeszedł cały szlak bojowy I Brygady. Za czyn z listopada 1914, kiedy w okolicy Wolbromia podczas patrolu uratował życie swojemu towarzyszowi broni zdobywając dodatkowo ważne dokumenty dotyczące nieprzyjaciela otrzymał order Virtuti Militari. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem dobrym. Posiadał wówczas stopień kaprala^[2]. W lipcu 1917 razem z innymi żołnierzami I Brygady odmówił złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec Wilhelmowi II i został internowany, najpierw w Szczypiornie, następnie w Łomży.

Od marca do listopada 1918 działał w radomskim POW. Od listopada 1918 w Wojsku Polskim we Włodawie brał udział w formowaniu 1 pułku ułanów, następnie przemianowanego na 1 pułk szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. W grudniu uczestniczył w pierwszej bitwie pod Dołhobyczowem jako dowódca plutonu. Uczestniczył we wszystkich walkach pułku aż do zdobycia Wilna 19 kwietnia 1919, kiedy został ranny w komorę serca. Dzięki szybkiemu przewiezieniu do Warszawy i operacji w Szpitalu Ujazdowskim wrócił do zdrowia. Po rekonwalescencji skierowany został do Departamentu Kawalerii MSWojsk., gdzie pracował do 1921. Mianowany rotmistrzem ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1921. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział w rezerwie do 1 pułku szwoleżerów^[3].

W 1925 wstąpił do polskiej służby zagranicznej, pełniąc funkcję pracownika w Konsulacie Generalnym RP w Lille (1925–1926), Ministerstwa Spraw Zagranicznych (1926), sekr. Konsulatu Generalnego w Tbilisi (1926–1932), prac. w Referacie Sowieckim MSZ (1932–1936), konsula i kier. Konsulatu Generalnego w Tbilisi (1936–1937). 1 stycznia 1938 roku został tytularnym I sekretarzem Poselstwa Polskiego w Teheranie^[4]. Tam zmarł 17 lutego 1939 roku. Pochowany na Powązkach Wojskowych w Warszawie (kwatera A17-8-23/24)^[5].

Ksawery Zalewski był żonaty z Marią z Leweckich, z którą miał syna Jerzego. Jego wnukiem jest Paweł Zalewski.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5454 – 17 maja 1922^[6][7]
• Krzyż Niepodległości – 7 lipca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[8]
• Krzyż Walecznych czterokrotnie^[9]
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi^[9]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[9]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[9]

• Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938. Warszawa: Stowarzyszenie „Samopomoc Urzędników Polskiej Służby Zagranicznej”, 1938.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
• Polska Zbrojna: „Pogrzeb śp. Ksawerego Zalewskiego”. Warszawa: 1939. Brak numerów stron w książce
• Wielu autorów: „Pierwszy Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego 1914 – 1945”. Londyn: 1987. Brak numerów stron w książce
• Wielu autorów: „Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945”. Koszalin: 1993. Brak numerów stron w książce
• Wielu autorów: „Zbiór dokumentów ppłk. Edmunda Charaszkiewicza”. Kraków: 2000. Brak numerów stron w książce
• Marek Kornat: „Polska 1939 roku wobec Paktu Ribbentrop – Mołotow”. Warszawa: 2002. Brak numerów stron w książce
• Marek Kornat: „Bolszewizm, totalitaryzm, rewolucja, Rosja”. Kraków: 2003. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Zalewski: „Wspomnienie o Usarzowie”. w: Wiadomości Ziemiańskie nr.21. Warszawa: 2005. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Zalewski: "Przepowiednia częściowo spełniona". Kraków: 2017