Lista obserwatoriów astronomicznych

Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji.

Uwagi: zapis nazw własnych.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Lista zawiera grupy wybranych obserwatoriów astronomicznych, które można sortować według nazwy, roku założenia, położenia geograficznego oraz międzynarodowego kodu obserwatorium. Wykorzystano w tym celu dane m.in. z Wikipedii angielskojęzycznej. Główny podział obserwatoriów astronomicznych specyfikują następujące kategorie: kosmiczne, atmosferyczne, naziemne i podziemne. Ponadto wiele nowoczesnych teleskopów to urządzenia bardzo precyzyjne, a co za tym idzie zdolne do selektywnych obserwacji. Dlatego można też mówić o obserwatoriach nastawionych na zbieranie danych astronomicznych pochodzących z różnych części widma elektromagnetycznego (np. obserwacje w ultrafiolecie, radiowe, rentgenowskie, w obszarze promieni gamma itp.). Obserwacje kosmiczne, dokonywane przez teleskopy poza atmosferą Ziemi, cechują się niespotykaną dotąd dokładnością. Postęp nowej generacji tzw. optyki adaptatywnej pozwala także teleskopom naziemnym znacznie poszerzyć swoją precyzję.

Historycznie rzecz biorąc, przez obserwatorium astronomiczne rozumiano budynek lub ich grupę przeznaczoną do obserwacji zjawisk poza atmosferą Ziemi. Obserwowano więc – głównie w zakresie światła widzialnego – plamy słoneczne, planety, planetoidy, komety, gwiazdy, mgławice, galaktyki itd. Nowe technologie w budowie aparatury obserwacyjnej pozwoliły na zwiększenie zdolności badawczych teleskopów i innych naukowych urządzeń; także postęp w fizyce i zastosowanie jej metod do astronomii poszerzył możliwości badania Kosmosu. W ten sposób historyczne określenie „obserwatorium” zmieniło swoje pierwotne znaczenie. Nowoczesna astrofizyka poszerzyła pole badań nad zjawiskami pozaziemskimi m.in. dzięki temu, że obserwacje bazują dziś już nie tylko na rejestracji widma elektromagnetycznego, ale także neutrin, neutronów, promieni kosmicznych, aż po próby wykrycia fal grawitacyjnych. Ten nowy rodzaj „obserwatoriów” wciąż podlega dynamicznemu rozwojowi. Buduje się je, m.in. w celu zminimalizowania szumów tła, głęboko pod powierzchnią ziemi.

Z racji powyższych uwag prostą kategoryzację listy obserwatoriów odzwierciedla Spis treści.

• IAU Minor Planet Center (ang.)
• Observatory Codes
• History of Astronomy: Observatories and other places (ang.)
• Amerykańskie obserwatoria, planetaria, muzea zawiązan z kosmosem itp. według stanów. [w:] VastBeyond.com [on-line]. [dostęp 2014-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-26)]. (ang.).
• Observatories with Clear Sky Clocks (ang.)