|
Pierścieniak grynszpanowy
  Pierścieniak grynszpanowy (Stropharia aeruginosa (Curtis) Quél.) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowate (Strophariaceae)[1]. Systematyka i nazewnictwoPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1]. Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1782 r. William Curtis nadając mu nazwę Agaricus aeruginosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet[1]. Niektóre synonimy naukowe[2]:
Polską nazwę podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968[3]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: łysiczka niebieskozielona, bedłka grynszpanowa, pieczarka zielona, pierścieniak zielony, pierścieniak opaska zaśniedziała, pierścieniak niebieskozielony[4]. MorfologiaŚrednicy 3-8(10) cm, pokryty warstwą niebieskozieloną lub sinozieloną śluzu, w którym można zauważyć białe łuseczki. W czasie suszy kapelusz traci śluz, robi się połyskujący, gładki i o wyblakłym kolorze. Kształt kapelusza w początkowej fazie wzrostu jest wypukły, by z czasem przejść na kształt dzwonkowaty, płaski. Miąższ dość zwarty, skórka daje się łatwo zerwać z kapelusza[5]. Gęste i przyrośnięte do trzonu. U młodych owocników zakryte osłoną. Kolor początkowo białawy, później fioletowosiny, w końcu czekoladowobrązowy. Ostrza blaszek białe i oprószone[6]. Dochodzi do 8 cm wysokości i grubości 1 cm. Kolor jasnobeżowy lub jasnozielony z czasem zmienia się na brunatny, w środku jest pusty. Pierścień znajduje się w połowie trzonu i zanika we wczesnym okresie. Poniżej tego pierścienia trzon pokrywa się kosmkami, czy też łuseczkami białego koloru[5]. Początkowo zielonkawobiały, później kremowy. Smak i zapach niewyraźny[6]. Zarodniki fioletowobrunatne, eliptycznojajowate, o średnicy 7-9 × 4-5,5 µm. Ostrze blaszek z włoskowatymi cystydami[5].
Pierścieniaka grynszpanowego można pomylić z pierścieniakiem białoniebieskim (Stropharia caerulea), który ma kapelusz bardziej niebieski, a blaszki różowawe, jest też mniej śliski[6]. Występowanie i siedliskoWystępuje w Ameryce Północnej, w Europie i w Iranie[7]. W Polsce jest pospolity[4]. Owocniki pojawiają się od września do listopada, w lasach liściastych i iglastych, w parkach, czasami wzdłuż dróg. Rośnie na ziemi i na martwym drewnie. Tworzy grupy grzybów złożone z wielu osobników. Jest dość pospolity. Najczęściej rośnie pod bukami, rzadziej pod jodłami[4][5]. ZnaczenieGrzyb jadalny, w smaku nie należy do gatunków dobrych, w mieszance z innymi nadaje się do spożycia. Ważną uwagą jest obowiązkowe ściąganie skórki z kapelusza[5]. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono antynowotworowe działanie zawartych w tym grzybie polisacharydów. Ekstrahowawane z grzybni i dootrzewnowo podawane białym myszom w dawce 300 mg/kg hamowały o 70% wzrost mięsaka 180 i o 60% wzrost raka Ehrlicha[8]. Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||
