Rudolf Ratschka

Rudolf Marian Ratschka (ur. 16 maja 1906 we Lwowie, zm. 28 lutego 1973 w Warszawie) – polski aktor teatralny, reżyser radiowy i dyrektor teatru.

Był synem aktora Władysława Ratschki i Heleny Sowińskiej, bratem Romana Ratschki, także aktora, Teatru Polskiego w Londynie. Ukończył gimnazjum i 3-letnią szkołę dramatyczną we Lwowie. Działalność sceniczną rozpoczął w 1925 r., w Teatrze im. Słowackiego w Łucku. W okresie II wojny światowej nie występował na scenie^[1]. Po wojnie grywał sporadycznie drobne epizody. W 1956 r. zdał reżyserski egzamin eksternistyczny^[2]. Na stałe współpracował z Polskim Radiem jako reżyser słuchowisk teatralno-muzycznych, szczególną zaś uwagę poświęcał starym śpiewogrom i wodewilom.

• 8 VI 1935: Wesele Stanisław Wyspiański, reż. Leon Schiller – jako Inspicjent (Teatr Polski, Warszawa)^[3]
• 5 X 1935: Król Lear William Shakespeare, reż. Leon Schiller – jako Kuran (Teatr Polski, Warszawa)
• 2 XI 1935: Kordian (dramat) Juliusz Słowacki, reż. Leon Schiller – jako Kopiący grób (Teatr Polski, Warszawa).

• 10 XI 1945: Szaberek, szabereczek Franciszek Jarzyna – reżyseria (Teatr Miejski, Świdnica)
• 26 XI 1945: Poskromienie żon Maurice Hennequin – reżyseria (Teatr Miejski, Świdnica)
• 21 XII 1945: Śnieżna parada Franciszek Jarzyna – reżyseria (Teatr Miejski, Świdnica).

• 1 VIII 1951: Trzeba było iskry Leon Pasternak, reż. Lidia Zamkow – jako Pewien robotnik (Teatr Polski, Warszawa)
• 12 X 1951: Jedyna droga K. Gruszczyński i K. Korcelli, reż. Leon Schiller – asystent reżysera (Teatr Domu Wojska Polskiego, Warszawa)
• 25 V 1952: Powrót posła Julian Ursyn Niemcewicz, reż. Marian Wyrzykowski – jako Lokaj (Teatr Polski, Warszawa)
• 7 XI 1952: Pociąg pancerny 14-69 Wsiewołod Iwanow, reż.: zespół pod kier. Leona Schillera – jako Dutczenko (Teatr Polski, Warszawa)
• 3 X 1953: Horsztyński Juliusz Słowacki, reż. Edmund Wierciński – jako Szlachcic (Teatr Polski, Warszawa)
• 15 IX 1954: Igraszki z diabłem Jan Drda – reżyseria (Teatry Dramatyczne, Częstochowa)
• 25 VI 1955: Lorenzaccio Alfred de Musset, reż. Edmund Wierciński – w podwójnej roli: Dworzanin, Lekarz (Teatr Polski, Warszawa)
• 26 IV 1958: Maskarada Michaił Lermontow, reż. Roman Zawistowski (Teatr Polski, Warszawa).

• 13 X 1962: Krotochwile miłosne Edward Fiszer i Tadeusz Kubiak – inscenizacja i reżyseria (Teatr im. Adama Mickiewicza, Częstochowa)
• 18 X 1964: Paziowie królowej Marysieńki (opera komiczna) Stanisław Duniecki, reż. Danuta Baduszkowa – opracowanie libretta (Opera im. Stanisława Moniuszki, Poznań).

Jego jedyny kontakt ze srebrnym ekranem i telewizyjny debiut reżyserski miał miejsce 1 sierpnia 1957 r. na scenie Teatru Telewizji w sztuce Klub kawalerów Michała Bałuckiego^[4].

Na ekranie kinowym debiutował 26 października 1937 r. jako pomoc techniczna w dramacie obyczajowym pt. Dziewczęta z Nowolipek, w reżyserii Józefa Lejtesa^[5].

• 5 III 1938: Królowa przedmieścia Konstanty Krumłowski, film obyczajowy, reż. Eugeniusz Bodo – asystent reżysera
• 12 I 1959: Zamach film wojenny, reż. Jerzy Passendorfer – jako lekarz zajmujący się Rysiem i "Kolosem"
• 21 I 1962: Wyrok dramat psychologiczno-obyczajowy, reż. Jerzy Passendorfer.

16 lipca 1951 r. po raz pierwszy zaprezentował się w słuchowisku reżyserowanym przez Lidię Zamkow, opartym na utworze W ogniu walk Jurija Germana, które zrealizowano pod auspicjami Teatru Polskiego Radia^[6].

• 19 VII 1951: Miłosierdzie gminy Maria Konopnicka, reż. Tadeusz Byrski
• 27 IV 1952: Odezwa na murze Anna Świrszczyńska, reż. Zbigniew Kopalko
• 13 II 1953: Leonardo uczeń wiedzy Jan Piasecki, reż. Wojciech Maciejewski
• 9 VII 1954: Horsztyński Juliusz Słowacki, reż. Edmund Wierciński
• 25 XII 1954: Kram z piosenkami Leon Schiller – reżyseria
• 26 XII 1955: Miała dziewka żaka Edward Fiszer i Tadeusz Kubiak – reżyseria
• 26 XII 1957: Gołe panny czyli Karnawał w Warszawie: wodewil w 4 aktach Cyryl Danielewski – reżyseria
• 17 III 1958: Stara Warszawa – reżyseria
• 11 IX 1958: Ulicznik warszawski Antoni Wieniarski – reżyseria
• 7 X 1958: Obrazki starej Warszawy – reżyseria
• 6 I 1959: Wicek i Wacek^[7] Zygmunt Przybylski – reżyseria
• 29 III 1959: Wodewil Jan Nepomucen Kamiński – reżyseria
• 17 V 1959: Stare miasto Franciszek Domnik – reżyseria
• 22 VII 1959: Spóźnione zaloty Karol Wachtel – reżyseria
• 22 IX 1959: Warszawa w nocy Cyryl Danielewski – reżyseria.

• 18 IV 1960: Miłostki ułańskie Ksawery Godebski – reżyseria
• 22 VII 1960: Modniarka warszawska Feliks Szober – reżyseria
• 20 VIII 1961: Robert i Bertrand czyli dwaj złodzieje Władysław Ludwik Anczyc – reżyseria
• 25 XII 1961: Podróż po Warszawie Feliks Szober – reżyseria
• 26 XII 1961: Fräulein Doktor Jerzy Tepa, reż. Janusz Warnecki – adaptacja tekstu
• 18 V 1967: Miłość i loteria Jean-Pierre Florian – reżyseria
• 31 III 1968: Miłość i loteria Jean Pierre de Claris – reżyseria
• 8 IX 1968: Igraszki z diabłem Jan Drda – adaptacja tekstu
• 27 IX 1969: Porucznik pancerny Ludwik Adam Dmuszewski – reżyseria.

• 17 I 1971: Hej wody, wody wiślanej – scenariusz i reżyseria
• 1 V 1971: Bednarz Jan Baudouin – reżyseria
• 8 VIII 1972: Arlekin na świat urażony Franciszek Bohomolec – reżyseria.

W trakcie swej 48-letniej kariery aktorskiej występował na deskach 11 teatrów w: Łucku, Lublinie, Lwowie, Świdnicy, Jeleniej Górze, Łodzi, Częstochowie, Poznaniu (opera) i Warszawie^[1]:

• Teatr Ziemi Wołyńskiej, Łuck-Lublin: 1925-1927
• Teatr Miejski, Lwów: 1927-1933
• Teatr Ateneum, Warszawa: 1933
• Teatr Polski, Warszawa: 1934-1936, 1949-1971 jako aktor i inspicjent
• Teatr Buffo, Warszawa: 1938-1939
• Teatr Miejski, Świdnica: 1945-1946 jako reżyser i kierownik
• Teatr Miejski, Jelenia Góra: 1947-1948 jako kierownik administracyjny
• Teatr Wojska Polskiego, Łódź: 1948-1949 jako inspicjent
• Teatr Domu Wojska Polskiego, Warszawa: 1951 jako asystent reżysera
• Teatry Dramatyczne, Częstochowa: 1954 jako reżyser
• Teatr im. Adama Mickiewicza, Częstochowa: 1962 jako reżyser i inscenizator
• Opera im. Stanisława Moniuszki, Poznań: 1964 – opracowanie libretta.

Na emeryturę przeszedł we wrześniu 1972 r., niespełna ½ roku przed swą śmiercią.

Aktor zmarł w wieku 66 lat. Został pochowany na warszawskim cmentarzu Bródnowskim^[2] (kwatera 59H-3-19).

• Rudolf Ratschka w bazie filmpolski.pl
• Rudolf Ratschka w bazie IMDb (ang.)