Spójnia Stargard (ze względów sponsorskich występująca pod nazwą PGE Spójnia Stargard) – polski klubkoszykarski grający w Polskiej Lidze Koszykówki (polskaekstraklasa) z siedzibą w Stargardzie. Powstał w 1949 jako zrzeszenie sportowe „Spójnia”[b] z sekcjami wielosekcyjnymi: boks, piłka nożna, żeglarstwo, kolarstwo, pływanie, od 1953 jako Terenowe Koło Sportowe ZS „Spójnia” z sekcją koszykówka mężczyzn, w 1954 ZS „Sparta”, od 1956 KS „Spójnia”, w 1961 z dwóch klubów powstał SKS „Spójnia” z sekcjami koszykówka mężczyzn i kobiet (rozwiązana w 1969) oraz żeglarską i tenisa ziemnego, w latach 60/90. brydż sportowy, szachy, tenis ziemny, piłka ręczna, karate, aikido (obecnie nie funkcjonujące przy klubie). W sezonie 1996/1997 klub zdobył wicemistrzostwo Polski. Od 2004 klub był jako stowarzyszenie KS Spójnia Stargard z koszykówką w I lidze, od 2015 z sekcją kobiecej siatkówki w III lidze, od 2016 w II lidze w piłce siatkowej kobiet. 17 maja 2018 klub po 14 latach przerwy awansował do Polskiej Ligi Koszykówki. Po powstaniu spółki akcyjnej w stowarzyszeniu KS Spójnia Stargard pozostała sekcja siatkarska. Zespoły klubu występują pod nazwą PGE Spójnia Stargard. W sezonie 2023/2024 klub wygrał turniej Lotto 3×3.
Historia
Geneza
We wrześniu 1949 rozpoczęło działalność Zrzeszenie Sportowe „Spójnia” w wyniku likwidacji koła sportowego ZS „Związkowiec”[6][c]. ZS „Spójnia” składało się z następujących kół sportowych (sekcji): boks, piłka nożna, żeglarska, kolarska, pływacka[2][8][5][9]. Pierwszym prezesem ZS „Spójnia” został Józef Tropaczyński, którym był do 1953[10][11]. ZS „Spójnia” prowadziło działalność we wpółpracy przy danym zakładzie patronackim[d]. ZS „Spójnia” przejęło basen pływacki w 1949 i od 1950 klub prowadził sekcję pływacką, stworzył powszechne warunki do uprawiania tego sportu[2][13]. W 1951 Powiatowy Komitet Kultury Fizycznej wraz z klubem Spójnia zorganizował pierwsze mistrzostwa szkół[e]. W 1952 odbyły się mecze w Szczecinie w ramach Pucharu Polski. Do tych rozgrywek zakwalifikował się zespół SKS Stargard Szczeciński przy Państwowym Liceum Pedagogicznym[15].
Powstanie sekcji, wydarzenia 1953–1993
1 sierpnia 1953 połączono wszystkie koła sportowe, działające od 1949 przy zakładach pracy[f], w jedno Terenowe Koło Sportowe ZS „Spójnia”. Powstała sekcja koszykówki mężczyzn. Prezesem klubu został Konrad Karaszewski[g]. W 1954 z połączenia ZS „Spójnia” z drugim stargardzkim ZS „Ogniwo”[h], powstało ZS „Sparta”[18][6][8][19]. W 1956 polski sport przeszedł kolejną reorganizację. Działające zrzeszenia sportowe zastąpiły federacje sportowe działające przy CRZZ[20]. W wyniku tych przeobrażeń powstał KKS „Błękitni”, który nie przejął sekcji koszykówki[21][22]. Został reaktywowany klub sportowy „Spójnia” z wiodącą sekcją koszykówka[6]. W 1961 Klub Żeglarski „Miedwie” połączył się ze „Spartą”, klubem sportowym „Spójnia” tworząc nowy klub SKS „Spójnia”[23]. W 1966 trenerem A klasowego zespołu seniorów został Ryszard Janik. Klub w kolejnych latach awansował do III ligi, a następnie do II ligi[i][6]. W 1991 Spójnia w sezonie 1990/1991 w rozgrywkach o mistrzostwo II ligi grupy B zajęła 3 miejsce[25].
Awans do ekstraklasy, PGE Spójnia Stargard SSA, wydarzenia 1994–2019
W 1994 Spójnia w rundzie zasadniczej sezonu 1993/94 rozgrywkach II ligi zajęła pierwsze miejsce i awansowała do I ligi. W sezonie 1996/1997 klub zdobył pierwszy tytuł w historii klubu – wicemistrzostwo Polski[27][28]. W 2004 nastąpił spadek do I ligi, w 2007 do II ligi[29]. W 2009 nastąpił awans do I ligi. W 2010 drużynę poprowadził Tadeusz Aleksandrowicz. W 2016 nowym szkoleniowcem Spójni Stargard został Krzysztof Koziorowicz. Klub zajął III miejsce w I lidze[30][30]. W maju 2018 Spójnia Stargard po 14 latach awansowała do ekstraklasy[31]. W lipcu 2018 na potrzeby ekstraklasy powstała Spójnia Stargard Sportowa Spółka Akcyjna i zafunkcjonowała w nowej strukturze[32]. 23 stycznia 2019 trenerem został Kamil Piechucki[33]. 28 kwietnia 2019 zakończył się sezon 2018/2019. Klub zajął 13 miejsce w PLK[34]. 12 czerwca 2019 Spójnia Stargard SSA podpisała umowę/kontrakt sponsoringowy z Polską Grupą Energetyczną. Klub przyjął nazwę - PGE Spójnia Stargard[35][36]. W dniach od 13 do 15 września 2019 odbywały się obchody 70-lecia powstania Spójni Stargard[37]. 28 września 2019 stargardzki koszykarski zespół rozpoczął inaugurację sezonu 2019/2020 w Energa Basket Lidze[38][39].
Wydarzenia 2020–2022
18 marca 2020 władze PLK zdecydowały (ze względu na epidemię koronawirusa) o zakończeniu sezonu 2019/2020. Stargardzki zespół zajął 9 miejsce[40]. 27 sierpnia 2020 nastąpiła inauguracja rozgrywek ligowych w PLKsezonu 2020/2021. 27 października 2020 obowiązki pierwszego trenera przejął Maciej Raczyński, dotychczasowy asystent Jacka Winnickiego, który ponownie był trenerem Spójni od 13 listopada 2019[41][42]. Z dniem 10 stycznia 2021 trenerem został Marek Łukomski[43]. 14 lutego 2021 stargardzki zespół zagrał w finale turnieju o Puchar Polski w koszykówce przegrywając z mistrzem kraju Eneą Zastalem BC Zielona Góra[44]. W ekstraklasie po rundzie zasadniczej zespół zajął 8 miejsce, w ćwierćfinale play off przegrał z Eneą Zastalem BC Zielona Góra[45][46]. 1 września 2021 r. nastąpiła inauguracja rozgrywek ligowych w PLKsezonu 2021/2022[47]. 9 lutego 2022 Marek Łukomski został zwolniony, obowiązki pierwszego trenera przejął Maciej Raczyński[48][49]. Drużyna w sezonie 2021/2022 zajęła 11 miejsce[45]. Z dniem 2 czerwca 2022 stanowisko trenera objął Sebastian Machowski[50]. PGE Spójnia zainaugurowała sezon 2022/2023 spotkaniem 24 września 2022 ze Śląskiem Wrocław[51]. 30 września 2022 gośćmi honorowymi podczas meczu PGE Spójni Stargard z Eneą Abramczyk Astorią Bydgoszcz byli koszykarze, trenerzy i byli działacze Spójni Stargard[52].
Z dniem 2 lipca 2024 nastąpiły zmiany w zarządzie Sportowej Spółki Akcyjnej Spójnia Stargard. Krzysztof Koziorowicz jako dotychczasowy dyrektor do spraw kontaktów i pozyskiwania środków został wiceprezesem klubu, a stanowisko dyrektora sportowego objął Wiktor Grudziński[63]. Z dniem 23 sierpnia 2024 stanowisko trenera objął Andrej Urlep[64]. 6 września 2024 odbyła się gala z okazji 75-lecia Spójni Stargard[65]. 12 września 2024 stargardzka drużyna w ramach przygotowań do sezonu 2024/2025 zajęła II miejsce w XII Memoriale Romana Wysockiego rozgrywanego w Stargardzie przegrywając w finale z Kingami Szczecin[66].
PGE Spójnia Stargard
6 października 2024 PGE Spójnia zainaugurowała sezon 2024/2025 w wygranym spotkaniu z Energą Icon Sea Czarni[67]. 21 października 2024 Ewelina Świergiel objęła stanowisko prezesa stargardzkiego klubu Spójnia Stargard[68]. 31 października 2024 wiceprezes Spójni Stargard SSA Krzysztof Koziorowicz zrezygnował z pełnienia funkcji z przyczyn osobistych[69]. 13 listopada 2024 PGE Spójnia Stargard w rozgrywkach FIBA Europe Cup z bilansem 3-3 zajęła trzecie miejsce w grupie, do kolejnej rundy nie awansowała[70]. 22 grudnia 2024 stargardzka drużyna wygrała w Stargardzie z Kingiem Szczecin w derbach Pomorza Zachodniego[71].
19 lipca 2022 w Spójni Stargard SSA odbyło się walne zgromadzenie akcjonariuszy. Wybrane zostały władze sportowej spółki na kolejną kadencję. Prezesem Spójni Stargard Sportowej Spółki Akcyjnej pozostał Paweł Ksiądz, którego pierwsza kadencja się zakończyła, będzie na tym stanowisku drugą, trzyletnią kadencję. General Manager jest Piotr Biernikowicz, dyrektor ds. marketingu Jakub Konieczka, dyrektor ds. kontaktów i pozyskiwania środków Krzysztof Koziorowicz[78]. W nowej kadencji nie będzie wiceprezesa. Tadeusz Gutowski, dotychczasowy wiceprezes, wszedł do rady nadzorczej Spójni Stargard SSA. Jednocześnie jest prezesem Klubu Sportowego Spójnia Stargard, w którym nie ma koszykówki, a jest siatkówka. Zmieniła się struktura organizacyjna i zarząd Spójni Stargard SSA będzie jednoosobowy[4].
30 września 2024 podczas posiedzenia Rady Nadzorczej Klubu prezes spółki Paweł Ksiądz z przyczyn osobistych złożył rezygnację ze stanowiska, przy czym obowiązki pełnił będzie do 14 października 2024. Od 15 września do 20 września 2024 czasowo obowiązki prezesa pełnił członek rady nadzorczej Tadeusz Gutowski, a 21 października 2024 funkcję prezesa PGE Spójni Stargard objęła Ewelina Świergiel[79].
Działacze
Działacze
Działacze związani ze Spójnią z lat 1949–2024, to między innymi[80][76][81][82][83]:
koła sportowe (sekcje sportowe) przy danym zakładzie pracy (PZGS, PSS, Wielki Młyn, Zakład Doskonalenia Rzemiosła, Zakłady Gastronomiczne) z nazwą koło sportowe ZS „Spójnia”[p]
Stowarzyszenie KS „Spójnia” → pozostała w stowarzyszeniu sekcja siatkówki (2004-obecnie)
Spójnia Stargard-Sportowa Spółka Akcyjna (2018–2019) ‹ › sekcja koszykówki przeszła do → spółki Spójnia Stargard-SSA, sekcja siatkówki pozostała → w stowarzyszeniu KS „Spójnia”
W latach od 1953 do 1958 Spójnia Stargard rozgrywała mecze na szczeblu szkolnym, od 1958 do 2020 rozgrywała mecze w B klasie, A klasie, lidze okręgowej, III lidze, II lidze, I lidze i w PLK. Udokumentowany źródłowo okres to 1968-2020, gdyż jest brak w źródłach szczegółowego udokumentowania okresu 1953-1968, co nie pozwala na bardziej dokładniejszy bilans tych lat, dlatego są to bilanse przybliżone co do statystyk stargardzkiego klubu. Składy stargardzkiego zespołu są zbilansowane od 1953[89][90][87][91].
Sukcesy klubu
Spójnia Stargard w okresie swojego istnienia odniosła wiele sukcesów sportowych do których przyczynili się zawodnicy, sportowcy, trenerzy, działacze, sponsorzy oraz politycy, dziennikarze i kibice. Poniżej zestawienie najbardziej znaczących sukcesów[85][86][87][76][92][93][94]:
1959 – awans zespołu seniorów do rozgrywek w A klasie
1967 – awans zespołu seniorów do rozgrywek w lidze okręgowej okręgu szczecińskiego
1967 – zespół juniorów zdobył wicemistrzostwo okręgu szczecińskiego
1968 – awans do III ligi (międzywojewódzka)
1974 – awans juniorów do turnieju półfinałowego. Trenerem stargardzkiego zespołu juniorów był Ryszard Janik
1980 – awans do II ligi
PGE Spójnia Stargard
1986 – zespół juniorów Spójni zdobył V miejsce w mistrzostwach Polski
W historii klubu sportowego Spójnia Stargard było wiele interesujących wydarzeń, uroczystości, spotkań, sukcesów, porażek, rekordów sportowych, ciekawostek, w tym między innymi[86][87][30][92]:
pierwszym prezesem klubu był Józef Tropaczyński (1949);
trener najdłużej prowadzący zespół koszykówki mężczyzn to Ryszard Janik, 25 lat (1965-1990);
pierwszym obiektem, gdzie drużyna rozgrywała swoje mecze, była sala gimnastyczna Szkoły Podstawowej nr 2 przy ul. Limanowskiego (lata 50./60.), następnie od 1973 zespół rozgrywał mecze w nowo wybudowanej sali gimnastycznej Szkoły Podstawowej nr 1 przy ul. Popiela 2, dalej w sali gimnastycznej na osiedlu Zachód, potem w 1988 w wielofunkcyjnym obiekcie przy ul. Pierwszej Brygady 1 i od 2000 w nowej rozbudowanej hali;
rekordowy klubowy wynik bez porażki zespół ustanowił grając w rozgrywkach III ligi (międzywojewódzka) w sezonie 1979/80, był prowadzony przez Ryszarda Janika i przez 42 spotkania był drużyną bez porażki;
pierwszymi obcokrajowcami w Spójni to Ridius Stepanovicius i Valdas Legus z Litwy (1990–1991;1992–1995);
najwyższy rekordowy wynik Spójnia zanotowała 13 stycznia 1980 w Stargardzie Szczecińskim, gdzie pokonała Wartę Międzychód 222:53;
najwięcej punktów dla klubu zdobył Krzysztof Koziorowicz (4911), w latach 1979/1992;
pierwszym czarnoskórym graczem w Spójni był Martin Eggleston, w okresie wejścia zespołu do ekstraklasy (1994–1996);
w sezonie 1995/96 Keith Williams w wygranym meczu Komfortu ze Śląskiem zdobył aż 50 punktów, co było wyczynem absolutnie bez precedensu;
inauguracyjny mecz w Stargardzie sezonu 1994/95 I ligi odbył się 17 września 1994, Komfort Stargard przegrał z mistrzem Polski Śląskiem Wrocław 64:82 (Martin Eggleston rzucił 36 pkt);
rekord frekwencji w starej hali przy ul. Pierwszej Brygady 1 padł podczas meczu z Nobilesem Włocławek, wynosił 1582 osób, a ustanowiono go w grudniu 1994 (słynna bijatyka);
największym sukcesem zespołu koszykarskiego jest wywalczenie tytułu wicemistrza Polski przez klub występujący wówczas pod nazwą Komfort, do dziś jest to największy sukces zachodniopomorskiej koszykówki;
w sezonie 2003/2004 zespół w rozgrywkach PLK zanotował 13 porażek z rzędu, ostatecznie spadł do I ligi;
zespół grający w II lidze w sezonie 2008/2009 prowadzony przez Mieczysława Majora przez 12kolejek rundy zasadniczej był drużyną bez porażki;
rekord frekwencji w nowej hali przy ul. Pierwszej Brygady 1 padł podczas meczu w walce o I ligę z Radex Szczecin, wynosił ponad 2 tysiące kibiców, a ustanowiono go w 2009 podczas trzeciego meczu finałowego rywalizacji play-off z AZS Radex z wynikiem 2:1 dla Spójni;
najwięcej spotkań w zespole w latach 2000-2016 rozegrał Arkadiusz Soczewski (391);
największym sukcesem zespołu siatkarek jest wywalczenie awansu w 2015 do II ligi;
zespół koszykarzy I ligi prowadzony przez Krzysztofa Koziorowicza w sezonie 2017/2018 przez 15 kolejek rundy zasadniczej był drużyną bez porażki, jednocześnie pobił jeden z rekordów jakim był bilans sezonu 1978/79, gdzie Spójnia grała w III lidze i nie poniosła porażki w 14 z rzędu meczach, na swoim boisku zanotował 11 zwycięstw, w sezonie 2017/2018 (włącznie z play-off) zespół odniósł 37 wygranych meczów;
przybliżony bilans statystyczny Spójni w rozgrywkach: B klasy, A klasy, ligi okręgowej, III lidze, II lidze, I lidze, PLK – (1956-2023) to > 1 734 meczy, w tym 879 zwycięstw, porażek 802, bilans punktowy – 123 227 ‹› 121 814 (stan na dzień 14.02.2023);
w latach 2004 do 2018 Spójnia rozegrała w I i II lidze 452 spotkań ligowych, w tym zanotowała 253 wygranych i 199 porażek;
w 2018 i 2019 zespół w ekstraklasie sezonu 2018/2019 pod wodzą trenera Koziorowicza w 16 meczach zanotował 3 wygrane i 13 porażek (stan na dzień 25.04.2019); w 2019 zespół w ekstraklasie sezonu 2018/2019 pod wodzą trenera Piechuckiego zanotował w 14 meczach 6 wygranych i 8 porażek, w sumie drużyna odniosła 9 zwycięstw przy 21 porażkach, we własnej hali rozegrali 15 spotkań z frekwencją ponad 23 tysiące widzów (23,670) (stan na dzień 25.04.2019);
we wrześniu 2019 klub obchodził 70-lecie;
18 marca 2020 decyzją władz PLK (ze względu na epidemię koronawirusa) sezon 2019/2020 został zakończony. Sklasyfikowano drużyny na podstawie punktacji, mistrzem Polski został Stelmet Enea BC Zielona Góra, na podium: TBV Start Lublin i Anwil Włocławek. Nikt z ligi nie spadł. Stargardzki zespół zajął 9 miejsce, zanotował 10 wygranych i 12 porażek na 8 nierozegranych spotkań, w swojej hali drużyna wygrała 6 spotkań na 12 meczy. Zespół pod wodzą trenera Kamila Piechuckiego zanotował 2 wygrane i 5 porażek, w sumie jako trener Spójni Kamil Piechucki w ekstraklasie zanotował bilans 21 meczy, w tym 8 zwycięstw, 13 porażek. Zespół pod wodzą trenera Jacka Winnickiego zanotował 10 wygranych i 13 porażek[40]. W Stargardzie spotkania ekstraklasowe sezonu 2019/2020 obejrzało 16 tys. widzów (stan na dzień 22.03.2020);
w 2020 zespół w ekstraklasie sezonu 2019/2020 pod wodzą trenera Winnickiego zanotował w 8 meczach 2 zwycięstwa i 6 porażek, w sumie w 23 meczach miał statystykę: 10 wygranych i 13 porażek, za trenera Macieja Raczyńskiego w 12 meczach ma 7 wygranych i 5 porażek, za trenera Marka Łukomskiego 10 zwycięstw i 7 porażek (w tym mecze w Pucharze Polski oraz w play off)[95][96]
stargardzki zespół w ekstraklasie sezonu 2021/2022 pod wodzą trenera Marka Łukomskiego zanotował 8 zwycięstw i 12 porażek, po zmianie trenera - Maciej Raczyński 3 zwycięstwa i 6 porażek[97] (stan na dzień 13.04.2022);
w ekstraklasie sezonu 2022/2023, w pucharze Polski, w pucharze FIBA Europe Cup sezonu 2023/2024 oraz sezonu 2023/2024 PLK zespół pod wodzą trenera Sebastiana Machowskiego w sumie zanotował 41 zwycięstw i 40 porażek[98][99] (stan na dzień 10.09.2024);
w ekstraklasie sezonu 2024/2025 (6 zwycięstw i 10 porażek), w pucharze FIBA Europe Cup sezonu 2024/2025 (3 zwycięstwa i 3 porażki), w sumie zespół z trenerem Andrejem Urlepem rozegrał 22 spotkania, zanotował 9 zwycięstw i 13 porażek[100][101] (stan na dzień 26.01.2025).
↑Udziałowcy sportowej spółki akcyjnej to stowarzyszenie "Klub Sportowy Spójnia Stargard" (mające w spółce status akcjonariusza, założyciela, z akcjami), drugi udziałowiec OSiR Stargard (będący przedstawicielem głównego sponsora, czyli miasta)[3].
↑Źródło Z dziejów ziemi stargardzkiej pod redakcją Bogdana Dopierały na stronie 376 podaje, że we wrześniu 1949 po zlikwidowaniu koła sportowego ZS „Związkowiec”, powstało Zrzeszenie Sportowe „Spójnia”, które przejęło dorobek zlikwidowanego ZS „Związkowiec”, natomiast źródło Rozwój koszykówki w latach 1945-1956 na terenie Szczecina i województwa pod redakcją Iwony Lewickiej Garstki podaje na stronie 42, że 13 listopada 1949 powstał Ludowy Klub Sportowy „Spójnia”[2][5].
↑Źródło: Rozwój koszykówki w latach 1945-1956 na terenie Szczecina i województwa pod redakcją Iwony Lewickiej Garstki podaje, że 13 listopada 1949 powstał Ludowy Klub Sportowy „Spójnia”. Natomiast źródła Janika i Koziorowicza wskazują, że w 1949 powstało ZS „Spójnia”, składające się z pięciu kół, które działały przy patronackich zakładach pracy[5][7].
↑Najbardziej aktywne były w PZGS przy ul. Usługowa 1a, w PSS przy ul. Rzeźnicza 1 oraz w Zakładzie Doskonalenia Rzemiosła przy ul. Popiela. Były jeszcze koła sportowe w Wielkim Młynie i w Zakładach Gastronomicznych. W 1950 klub miał 300 członków[2][12].
↑Wielki Młyn, PZGS, PSS, Zakłady Doskonalenia Rzemiosła i Zakłady Gastronomiczne[12].
↑Po 1953 pozostały trzy zakłady: PSS, PZGS i Zakłady Gastronomiczne, które prowadziły działalność w kołach sportowych przy ZS „Spójnia”. Zgłoszono drużynę do rozgrywek na szczeblu szkolnym, trenerem drużyny został Ignacy Ratajczak. Klub miał wówczas 324 członków[16].
↑Działało przy Powiatowym Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym prowadząc działalność sportową w latach 1953−1954 w zakresie siatkówki i koszykówki[17].
↑W latach 70. do współpracy z klubem dołączyła cukrownia „Kluczewo”, w okresie tym jedynym zakładem wspierającym finansowo klub pozostał WSS „Społem”. Od 1977 zakładem szczególnie zainteresowanym i zaangażowanym we współpracy z klubem był OZTiMD (Okręgowy Zakład Transportu i Maszyn Drogowych)[24].
↑Stargard Szczeciński, 1997. Zawodnicy od lewej: Wiekiera, Morkowski, Mc Naull, Ignatowicz, Cieliński, Wilangowski, klęczą: Szczerbala, Wiliams, Sobczyński, Dubij[26].
↑Byli zawodnicy, działacze z okazji 25 lecia zdobycia srebrnego medalu otrzymali pamiątkowe statuetki z napisem „Przyjaciel Klubu”, które wręczył prezes Spójni Stargard SSA Paweł Ksiądz i były trener, koszykarz, a obecnie dyrektor Spójni Krzysztof Koziorowicz[51].
↑Był zatrudniony w roli trenera koordynatora, gdyż nie miał stosownej licencji Polskiej Ligi Koszykówki, aby mógł być oficjalnie wpisywany do protokołu meczowego, tak więc „na papierze” pierwszym trenerem był dotychczasowy drugi trener Ireneusz Purwiniecki
↑Był testowany od 06.03.2019 do 14.03.2019, ostatecznie nie został zatwierdzony do gry w zespole
↑Testowany w okresie próbnym tzw. try-out od 09.09.2019 do 17.09.2019, ostatecznie nie został zatwierdzony do gry w zespole
↑Źródło Z dziejów ziemi stargardzkiejpod redakcją Bogdana Dopierały na stronie 376 podaje, że we wrześniu 1949 po zlikwidowaniu koła sportowego ZS „Związkowiec” , powstało Zrzeszenie Sportowe „Spójnia”, które przejęło dorobek zlikwidowanego ZS „Związkowiec” (1949)[2].
↑Źródło Rozwój koszykówki w latach 1945-1956 na terenie Szczecina i województwa pod redakcją Iwony Lewickiej Garstki na stronie 42 podaje, że 13 listopada 1949 powstał Ludowy Klub Sportowy „Spójnia”, źródło Stargardzkie abc Edwarda Olszewskiego na stronie 96 podaje, że historia stargardzkiego LKS Spójnia rozpoczęła się w roku 1949(1949-1953)[5].
↑Źródło Spójnia Stargard Szczeciński w latach 1949-2006 Ryszarda Janika na stronie 2 podaje, że w 1953 po połączeniu pięciu kół powstało jedno Terenowe Koło Sportowe ZS „Spójnia”, na taką nazwę wskazuje również źródło Koziorowicza z 1981 (1953)[6].
Maksymilian Dunst: 60 lat koszykówki zachodniopomorskiej. Szczecin: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe Zapol, 2006, s. 271. ISBN 83-60140-83-9.
Krzysztof Łaszkiewicz: Polska koszykówka męska 1928-2004. Inowrocław: Zakład Poligraficzno-Wydawiczy „Pozkal”, 2004, s. 621, 2-850. ISBN 83-89390-20-5.
Wojciech Parada: Tytani szos ze Szczecina, Stargardu i Nowogardu. Szczecin: „Kurier-Press” sp.z o.o. pl. Hołdu Pruskiego 8, 2015, s. 51. ISBN 978-83-86798-28-5.
Edward Olszewski: Stargardzkie abc. Inowrocław: Towarzystwo Przyjaciół Stargardu, 2004, s. 96, 96-98. ISBN 83-916325-0-4.
Cezary Mróz, Janusz Skowroński, Koszykarskie ligi polskie 1995/1996, „Tygodnik koszykarski Basket”, Wydawca: Agencja Basket LTD., Lublin 1995, ISBN 83-906688-0-7
Cezary Mróz, Janusz Skowroński, Koszykarskie ligi polskie 1996/1997, „Tygodnik koszykarski Basket”, Wydawca: Agencja Basket LTD., Lublin 1996, ISBN 83-906688-0-7
Cezary Mróz, Janusz Skowroński, Koszykarskie ligi polskie 1995/1996, „Tygodnik koszykarski Basket”, Wydawca: Agencja Basket LTD., Lublin 1995, ISBN 83-906688-0-7
Andrzej Garstka: MKS Pogoń Szczecin Koszykówka 1961-1995. Szczecin: MKS Pogoń Szczecin, 2012, s. 2-158.
Iwona Lewicka Garstka: Rozwój koszykówki w latach 1945-1956 na terenie Szczecina i województwa. Szczecin: Wydawnictwo Szczeciński, 1967, s. 2-61, 32, 42, 42-61.
Ryszard Janik: Spójnia Stargard Szczeciński w latach 1949-2006. Stargard Szczecinski: Spójnia Stargard, 2006, s. 12, 29, 30, 2-45, 31-35, 36.
Krzysztof Koziorowicz: Rozwój koszykówki na terenie miasta Stargardu. Stargard Szczeciński: Spójnia Stargard, 1981, s. 7, 14, 16, 17, 2-80.
Ryszard Janik: Kalendarium. Rys historyczny LKS Spójnia Stargard Szczeciński. Stargard Szczeciński: Spójnia Stargard, 1996, s. 4.
Bogdan Dopierała: Z dziejów ziemi stargardzkiej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1969, s. 375, 376, 376-377, 377, 378, 379, 384.
Marcin Przepióra: Nasz Zespół Szkół 1950–2010. Stargard Szczeciński: Zespół Szkół nr2 im. Mikołaja Kopernika, 2010, s. 4-12.
Grażewicz J., Turniej w Stargardzie Szczecińskim, „Kurier Szczeciński”, 13.10.1978
Grażewicz J., Turniej w Stargardzie Szczecińskim, „Kurier Szczeciński”, 13.10.1978
J.K., Pod koszem, III ligowe derby „Głos Szczeciński”, 12.03.1979
T.K., Koszykarze Spójni mistrzami klas M. Czy Stargard będzie miał II ligę?, „Głos Szczeciński”, 1980
R., Spójnia przed wielką szansą, „Kurier Szczeciński”, 1980
P. Dłużak, Rekordowe zwycięstwa stargardzkiej Spójni 403 punkty w koszach Warty, „Głos Szczeciński”, 14.01.1980
P. Dłużak, Koszykarze Spójni przed II-ligowym sezonem, „Głos Szczeciński”, 2.10.1982
P. Dłużak, Dobra passa koszykarzy stargardzkiej Spójni, „Głos Szczeciński”, 24.10.1983
IKA, Odejść w porę, „Dziennik Szczeciński”, 21.09.1992
S.S.MakowskiS.S., K.K.KoziorowiczK.K., Spójnia Stargard – to już 45 lat!, „Gazeta Stargardzka”, 3 czerwca 1994.
K. Koziorowicz, Wspomnienie o panu Kazimierzu, „Gazeta Stargardzka”, 15.07.1994
Brański Marcin, Wygrana nr 9, „Dziennik Stargardzki”, 14-16.11.2017.
Brański Marcin, Spójnia trenuje w komplecie, „Dziennik Stargardzki”, 28-30.08.2018.
G.G.DrążekG.G., Kibice zdecydowali, że maskotką będzie gryf, „Głos Szczeciński”, 30 sierpnia 2018.
Jakub Wojczyński, Wojciech Osiński, Rafał Tymiński, Piotr Wesołowski Skarb kibica Sezon 2018/2019', „Skarb kibica Sezon 2018/2019, Dodatek do Przeglądu Sportowego”, Wydawca: Ringier Axel Springer Polska Sp., 24.09.2018
Jakub Wojczyński, Rafał Tymiński Skarb kibica Sezon 2019/2020, „Skarb kibica Sezon 2019/2020, Dodatek do Przeglądu Sportowego”, Wydawca: Ringier Axel Springer Polska Sp. z.o.o., 25.09.2019
Drążek G., Amerykanin nie błysnął w debiucie, „Głos Szczeciński”, 04.11.2019.