Szefostwo Administracji Armii

Szefostwo Administracji Armii – pion Ministerstwa Spraw Wojskowych w II Rzeczypospolitej.

Szefostwo Administracji powołane zostało dekretem z 7 stycznia 1921. W jego skład weszły wszystkie departamenty MSWojsk^[1][a]. Rozkazem ministra spraw wojskowych z 10 sierpnia 1921 ostatecznie uregulowano zasady organizacji naczelnych władz wojskowych na stopie pokojowej. Szef Administracji stał się doradcą prawnym ministra w sprawach cywilnych i wiążących się z ustawodawstwem wojskowym. W imieniu ministra miał on prawo wydawać rozkazy regulujące codzienne życie armii w okresie pokoju^[2].

Jedną z pierwszych decyzji marszałka Józefa Piłsudskiego po przewrocie majowym była reorganizacja naczelnych władz wojskowych. W Ministerstwie Spraw Wojskowych utworzono stanowiska dwóch wiceministrów spraw wojskowych. Pierwszy wiceminister został też szefem Administracji Armii^[3].

Szef Administracji Armii odpowiadał za koordynację całokształtu zaopatrzenia wojska i jego materiałowe zabezpieczenie. Nadzór sprawowały poszczególne departamenty^[4]. Zgodnie z Zakresem działania osób funkcyjnych z sierpnia 1935 szef Administracji Armii zastępował ministra w kierowaniu wszystkimi działaniami administracji rzeczowej wojska i był odpowiedzialny przed nim za całokształt gospodarki finansowej i rzeczowej wojska oraz za fachowe wyszkolenie służb. Podlegali mu również w zakresie administrowania szefowie departamentów i dowódcy broni przynależni I wiceministrowi^[5].

Organizacja szefostwa w 1926 podległego I wiceministrowi^[4]

• Departament VI Budownictwa
• Departament IX Sprawiedliwości
• Departament VIII Sanitarny
• Departament V Inżynierii
• Departament VII Intendentury
• Departament X Przemysłu Wojennego
• Organem pracy pierwszego wiceministra ustanowiono Biuro Ogólno-Administracyjne

Organizacja szefostwa w 1936 podległego II wiceministrowi^[6]

• Biuro Administracji Armii^[b]
• Biuro Budżetowe
• Biuro Przemysłu Wojennego
• Departament Budownictwa
• Departament Sprawiedliwości
• Departament Uzbrojenia
• Departament Zdrowia

• gen. dyw. Józef Czikel (do 10 IX 1922)
• gen. dyw. Aleksander Osiński (5 IX 1922 – 1924)
• gen. dyw. Stefan Majewski (4 VI 1924 – 14 XII 1925)
• gen. dyw. Daniel Konarzewski (14 XII 1925 – 2 VI 1931)
• gen. dyw. dr Felicjan Sławoj Składkowski (23 VI 1931 – V 1936)
• gen. bryg. inż. Aleksander Litwinowicz (14 VII 1936 – IX 1939)

Obsada personalna Gabinetu II wiceministra i szefa Administracji Armii w marcu 1939^[7]

• II wiceminister i szef Administracji Armii – gen. bryg. inż. Aleksander Litwinowicz
• zastępca II wiceministra – gen. bryg. Mieczysław Maciejowski
• adiutant II wiceministra – kpt. adm. (piech.) Zygmunt Piotr Nowakiewicz^[c]
• oficer sztabowy do zleceń II wiceministra – mjr uzbr. Marian Idzik^[d]
• szef Misji Zakupów Uzbrojenia – ppłk uzbr. Zygmunt Łojko^[e]
• w dyspozycji II wiceministra – płk dypl. piech. inż. Zygmunt Dzwonkowski

• Kazimierz Bar: Akta wytworzone w wyniku działalności wiceministrów spraw wojskowych 1919—1939. [dostęp 2018-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-11)].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Lech Wyszczelski: Wojsko II Rzeczypospolitej. Armia ułanów, szarej piechoty i serca w plecaku. Od odzyskanej niepodległości do tragicznego września. Warszawa: Wydawnictwo Bellona. Spółka Akcyjna, 2014. ISBN 978-83-11-13061-6.
• Ewelina Ziomek. Działalność generała brygady Aleksandra Litwinowicza w okresie sprawowania funkcji II wiceministra spraw wojskowych w latach 1936–1939. „Przegląd Zachodniopomorski”. 2, 2014. Szczecin. ISSN 0552-4245.