|
Trybunał inkwizycji w AlessandriiTrybunał inkwizycji w Alessandrii – sąd inkwizycyjny, mający swą siedzibę w Alessandrii w Księstwie Mediolanu (od 1708 w Księstwie Sabaudii-Piemontu). Istniał on jako samodzielny trybunał od ok. 1520 do roku 1800. Od połowy XVI stulecia należał do struktur inkwizycji rzymskiej. Był kierowany przez dominikanów. HistoriaNa przełomie XIII i XIV wieku Alessandria podlegała jurysdykcji dominikańskich inkwizytorów Marchii Genueńskiej. Prawdopodobnie około połowy XIV wieku (najpóźniej w 1379) utworzony został samodzielny okręg inkwizytorski składający się z diecezji Alessandrii i Tortony[1]. Na początku XV wieku udokumentowanych jest dwóch inkwizytorów mianowanych specjalnie dla diecezji Alessandrii i Acqui (Pietro Bellingeri 1400–1417 i Antonio Muzio w 1421), po czym w latach 60. XV wieku Alessandria powróciła pod jurysdykcję inkwizytorów genueńskich. Prawdopodobnie około 1471, a najpóźniej w 1483 ponownie utworzony został wspólny okręg Alessandrii i Tortony. Około 1520 (lub krótko przed) okręg Alessandrii i Tortony został definitywnie podzielony na dwa niezależne trybunały inkwizycyjne. Inkwizytorowi Alessandrii podlegała odtąd także diecezja Acqui Terme. Inkwizytorów Alessandrii mianowali zwierzchnicy dominikańskiej prowincji św. Piotra Męczennika (Lombardii Górnej)[2]. W 1542 papież Paweł III utworzył Kongregację Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji, będącą organem Kurii Rzymskiej, która w ciągu następnych kilkudziesięciu lat przejęła kontrolę nad działalnością trybunałów inkwizycji we Włoszech. Ostatnim inkwizytorem Alessandrii mianowanym przez władze zakonne był Vincenzo Pecora (1564)[3]. Jego następcy byli mianowani przez Kongregację[4]. W 1707 Alessandria została zajęta przez Sabaudię. Książę Sabaudii i Piemontu Wiktor Amadeusz II (panował 1675–1730) już od dłuższego czasu był w konflikcie ze Stolicą Apostolską. Począwszy od roku 1698 wetował on nominacje inkwizytorskie dokonywane przez Kongregację Świętego Oficjum dla trybunałów położonych w jego księstwie. W 1709 władze sabaudzkie wygnały inkwizytora Vincenzo Morelli da Albenga i nie zgodziły się na mianowanie jego następcy. Wskutek polityki Wiktora Amadeusza II doszło do trwałych wakatów na stanowiskach inkwizytorskich większości piemonckich trybunałów. Ich działalnością kierowali odtąd wikariusze generalni, a nie pełnoprawni inkwizytorzy, co obniżyło ich rangę. W tej postaci kontynuowały one swoją działalność aż do inwazji rewolucyjnej Francji na Włochy pod koniec XVIII wieku[5]. W latach 1711–1730 wikariuszem generalnym inkwizycji w Alessandrii był dominikanin Domenico Francesco Muzio, autor katalogu inkwizytorów wszystkich włoskich trybunałów Tabulae chronologica Inquisitorum Italiae[6][7]. Trybunał inkwizycyjny w Alessandrii został zniesiony po raz pierwszy 28 stycznia 1799 przez marionetkowy rząd tymczasowy, utworzony przez wojska francuskie po zajęciu Piemontu kilka tygodni wcześniej. Niedługo potem jednak, w maju 1799, Francuzi zostali wyparci przez Austriaków i Rosjan, którzy przywrócili władzę króla Karola Emanuela IV. 28 lipca 1799 rząd monarchiczny wydał dekret o przywróceniu inkwizycji. Restauracja monarchii trwała jednak krótko. Niespełna rok później Francuzi ponownie zajęli Piemont i utworzona przez nich Rada Piemontu (Consulta del Piemonte) dekretem z dnia 23 lipca 1800 roku definitywnie zlikwidowała miejscowe trybunały, w tym także trybunał w Alessandrii[8] OrganizacjaSiedzibą trybunału był dominikański konwent S. Marco w Alessandrii. Na jego czele stał dominikański inkwizytor (od 1709 wikariusz generalny), wywodzący się z konwentualnego Wikariatu św. Piotra Męczennika. Jego jurysdykcji podlegały diecezje Alessandrii i Acqui Terme. Na prowincji inkwizytor reprezentowany był przez wikariuszy rejonowych. Trybunałowi w Alessandrii podlegało 35 wikariatów rejonowych[9]. ArchiwumPo tym, jak w styczniu 1799 zniesiono po raz pierwszy trybunał w Alessandrii, jego archiwum w konwencie S. Marco zostało opieczętowane. Kiedy jednak w 1802 władze francuskie nakazały jego przeniesienie do biblioteki miejskiej, okazało się, że ślad po nim zaginął[7]. Mimo zaginięcia archiwum głównego trybunału, niewielka część jego dokumentacji procesowej ocalała. W samej Alessandrii w archiwum diecezjalnym przechowywane są akta tylko jednego procesu o czary z 1595/96, natomiast obszerniejszą kolekcję zawiera archiwum diecezjalne w Acqui Terme[7]. Lista inkwizytorów (ok. 1520–1800)
Przypisy
Bibliografia
|
