|
Zdzieszowice
Zdzieszowice (niem. Deschowitz) – miasto w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Zdzieszowice. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. opolskiego. Na terenie miasta znajdują się zakłady koksownicze będące największą pod względem produkcji koksownią w Polsce i Europie. Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto miało 10 157 mieszkańców[2]. Położenie  Zdzieszowice to miasto położone w środkowo-wschodniej części województwa opolskiego w powiecie krapkowickim. Miasto leży w rolniczo-przemysłowej okolicy i jest ośrodkiem administracyjnym, kulturalnym i gospodarczym dla okolicznych miejscowości. Zdzieszowice leżą przy drodze wojewódzkiej nr 423: Krapkowice – Kędzierzyn-Koźle. W pobliżu miasta przebiega autostrada A4 oraz droga krajowa nr 45 (Opole – Racibórz). W Zdzieszowicach (od listopada 1845) istnieje stacja kolejowa położona w ciągu 2-torowej, zelektryfikowanej w grudniu 1961, linii kolejowej nr 136 łączącej Kędzierzyn-Koźle i Opole Groszowice. Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 12,35 km²[3]. Prom na Odrze w Zdzieszowicach jest jedynym w województwie ręcznym promem dolnonapędowym, jednak nie jest unikatem na skalę europejską (taka opinia pojawia się w niektórych źródłach)[4] GeologiaNa terenie Zdzieszowic istnieją dwa ozy, część miasta leży w obrębie terasów Odry[5]. Nazwa miastaPierwsza wzmianka o miejscowości w formie Zdzessowicz pochodzi z 1386 roku. Przez lata ulegała ona modyfikacjom. Nazwa została zniemczona jako Deschowitz. Pod wpływem niemieckim pojawiła się wtórna starośląska forma Dzieszowice. W 1936 roku nazwa Deschowitz zastąpiona została przez nazistowską administrację III Rzeszy nazwą Odertal (Dolina Odry). Nazwa wywodzi się od nazwy osobowej Zdziech, która pochodzi od imion złożonych typu Zdziesław, Zdzisław. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miasto występuje pod polską nazwą Dzieszowic oraz niemiecką formą Dzieschowitz[6]. Spis wymienia również kolonię leżącą w pobliżu miejscowości o nazwie Solownia[6]. Spis geograficzno-topograficzny miejscowości leżących w Prusach z 1835 roku, którego autorem jest J.C. Müller notuje polską nazwę miejscowości Dzieszowic oraz niemiecką nazwę – Dzieschowitz[7]. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[8] Historia.JPG) W 1910 roku w miejscowości mieszkało 1567 mieszkańców, z czego 1202 mówiło językiem polskim, 19 polskim i niemieckim, a 346 niemieckim. W wyborach komunalnych, jakie odbyły się w listopadzie 1919 roku, na ogólną liczbę 357 głosów 276 oddano na listę polską, która uzyskała w ten sposób 7 z 9 mandatów[9]. W 1919 roku w miejscowości działały polskie organizacje: Kółko Rolnicze oraz regionalne koło Związku Rolników Polskich. Podczas plebiscytu na Śląsku swoje głosy oddało 1015 osób, w tym 164 urodzonych, ale nie mieszkających w Zdzieszowicach. Za Polską głosowało 479 wotantów, a za Niemcami 533[10]. Miejscowość objęły zacięte walki w czasie III powstania śląskiego. W bitwie w okolicach miejscowości obie strony użyły pociągów pancernych. Ostatecznie powstańcy zostali wyparci z miejscowości i przenieśli się w okolice Ortowic[9]. 6 kwietnia 1945 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło Centralne Obozy Pracy. Obóz pracy nr 281 powstał w Zdzieszowicach[11]. Burmistrzem miasta nieprzerwanie[12] od 1990 do 2014 roku był Dieter Przewdzing, który 18 lutego 2014 roku został brutalnie zamordowany[13]. Burmistrzowie
DemografiaWedług danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 12 908 mieszkańców[15].
Zabytki Zdzieszowice są miastem ubogim w zabytki. Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[17]:
Inne obiekty to:
Gospodarka  Głównym podmiotem gospodarczym na terenie miasta są Zakłady Koksownicze „Zdzieszowice” Sp. z o.o. w których pracuje znaczna część zdzieszowiczan. Ponadto w mieście istnieją firmy takie jak: ZK REM sp. z o.o., Trans-Koks sp. z o.o., P.U.H. HYDROMIL Sp.j Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”. Na terenie miasta Zdzieszowice istnieje ponad 400 podmiotów gospodarczych. Istnieje poczta, komisariat policji, hurtownie, sklepy i punkty serwisowe, serwisy samochodowe, stacje benzynowe, stacje obsługi samochodów. Oprócz tego w mieście istnieje Fabryka Opakowań z tworzyw sztucznych – NORDFOLIEN, firma Wakro – specjalizująca się wykonawstwem i montażem urządzeń do transportu i magazynowania materiałów sypkich oraz firma MTB – zaprawy budowlane (grupa Kreisel) specjalizująca się w produkcji suchych zapraw i klejów budowlanych. Jan Styra hodowca dyń ze Zdzieszowic od 2007 do 2011, co roku bił kolejne rekordy w hodowli gigantycznych dyń[18]. Największy okaz z 2011 roku ważył 580,5 kg i zajął czwarte miejsce na Dyniowych Mistrzostwach Europy w niemieckim Ludwigsburgu[19] SportW Zdzieszowicach istnieje stadion miejski, pełnowymiarowa hala sportowa, basen kąpielowy, mini-skatepark, ścianka wspinaczkowa. Działalność sportową prowadzi kluby i stowarzyszenia sportowe:
KulturaAnimatorem życia kulturalnego w Zdzieszowicach jest Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji. Organizuje on wiele imprez kulturalno-rozrywkowych w mieście i okolicy. Na terenie Zdzieszowic działa również Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna, która posiada w swoich zbiorach ponad 80 tys. woluminów. Oprócz tego w mieście działają trzy kluby osiedlowe. Istniejące w mieście kino „Odrodzenie” zawiesiło swoją działalność ze względu na brak cyfrowego projektora. Edukacja W mieście istnieją 3 szkoły podstawowe, Zespół Szkół im. Jana Pawła II oraz żłobek i przedszkola samorządowe. Wspólnoty wyznaniowe  Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące związki wyznaniowe:
Współpraca międzynarodowaMiasta i gminy partnerskie:
Ludzie związani ze Zdzieszowicami Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
