ตะพาบม่านลายอินเดีย

ตะพาบม่านลายอินเดีย
สถานะการอนุรักษ์
ใกล้สูญพันธุ์  (IUCN 2.3)
CITES Appendix II (CITES)[1]
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอตา Eukaryota
อาณาจักร:	สัตว์ Animalia
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata
ชั้น:	สัตว์เลื้อยคลาน
อันดับ:	เต่า
อันดับย่อย:	อันดับย่อยเต่า
วงศ์:	วงศ์ตะพาบ
สกุล:	Chitra (Gray, 1831)
สปีชีส์:	Chitra indica
ชื่อทวินาม
Chitra indica (Gray, 1831)
ชื่อพ้อง[2]
Trionyx indicus Gray, 1831 Gymnopus lineatus Duméril & Bibron, 1835 Chitra indica Gray, 1844 Gymnopus indicus Cantor, 1847 Testudo chitra Buchanan-Hamilton, 1831 (nomen nudum) Trionyx lineatus Martens, 1876 Aspidonectes indicus Hay, 1904

ตะพาบม่านลายอินเดีย (อังกฤษ: Indian narrow-headed softshell turtle, Small-headed softshell turtle; ฮินดี: चित्रा इन्डिका; ชื่อวิทยาศาสตร์: Chitra indica) เป็นสัตว์เลื้อยคลานขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง ในวงศ์ตะพาบ (Trionychidae)

ตะพาบม่านลายอินเดีย มีลักษณะทั่วไปคล้ายกับตะพาบม่านลายไทย (C. chitra) ที่อยู่ในสกุลเดียวกัน ที่พบในประเทศไทยและอินโดนีเซีย ซึ่งเดิมเคยถูกจัดให้เป็นชนิดเดียวกัน จนกระทั่งใน ค.ศ. 1986 นาวาอากาศเอก (พิเศษ) วิโรจน์ นุตพันธุ์ นักวิทยาสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกชาวไทย ได้ศึกษาความแตกต่างระหว่างทั้ง 2 ชนิดนี้อย่างละเอียด และพบว่ามีความแตกต่างกันมากทั้งขนาดลำตัว, ลวดลาย และสีสัน โดยใช้การแยกแยะสัดส่วนของกะโหลก และสัดส่วนของกระดองหลัง โดยรวมแล้วตะพาบม่านลายอินเดียมีขนาดเล็กกว่าตะพาบม่านลายไทย และมีสีคล้ำอมเขียวกว่า ^[3]

ตะพาบม่านลายอินเดีย กระจายพันธุ์ในแม่น้ำสายหลักหลายประเทศในเอเชียใต้ เช่น อินเดีย, ปากีสถาน, เนปาล อาทิ แม่น้ำคงคา, แม่น้ำสินธุ, แม่น้ำมหานที เป็นต้น เป็นตะพาบอีกชนิดหนึ่งที่นิยมเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยง มีราคาซื้อขายที่สูง ซึ่งปัจจุบันสามารถเพาะเลี้ยงได้แล้วในที่เลี้ยง^[3]

• Asian Turtle Trade Working Group (2000). "Chitra indica". IUCN Red List of Threatened Species. 2000: e.T4696A97399400. doi:10.2305/IUCN.UK.2000.RLTS.T4696A11088615.en.{{cite iucn}}: error: |doi= / |page= mismatch (help) Database entry includes a brief justification of why this species is endangered and the criteria used
• Boulenger, G.A. 1889 Catalogue of the Chelonians, Rhynchocephalians, and Crocodiles in the British Museum (Natural History). British Museum, London, 311 pp.
• Engstrom, Tag N., H. Bradley Shaffer, and William P. McCord. 2002 Phylogenetic Diversity of Endangered and Critically Endangered Southeast Asian Softshell Turtles (TrionychidaChitra). Biological Conservation 104 (2):173-179
• Gray, J. E. 1831 A synopsis of the species of Class Reptilia. In: Griffith, E & E. Pidgeon: The animal kingdom arranged in conformity with its organisation by the Baron Cuvier with additional descriptions of all the species hither named, and of many before noticed [Vol. 9]. Whittaker, Treacher and Co., London: 481 + 110 pp.
• Gray, J. E. 1831 Synopsis Reptilium or short descriptions of the species of reptiles. Part I: Cataphracta, tortoises, crocodiles, and enaliosaurians. Treuttel, Wurz & Co., London, 85 pp.
• Gray, J.E. 1844 Catalogue of Tortoises, Crocodilians, and Amphisbaenians in the Collection of the British Museum. British Museum (Natural History), London. viii + 80 p.
• Gray, J. E. 1864 Revision of the species of Trionychidae found in Asia and Africa, with descriptions of some new species. Proc. Zool. Soc. London 1864: 76-98
• Webb, R.G. 1980 Gray, Hardwicke, Buchanan-Hamilton, and drawings of Indian softshell turtles (Family Trionychidae). Amphibia-Reptilia 1: 61–74.

• Chitra indica ที่คลังข้อมูลสัตว์เลื้อยคลาน Reptarium.cz