เอเชียใต้

เอเชียใต้

พื้นที่	5,134,641 ตารางกิโลเมตร (1,982,496 ตารางไมล์)
ประชากร	1.94 พันล้าน (2020)[1]
ความหนาแน่น	362.3 ต่อตารางกิโลเมตร (938 ต่อตารางไมล์)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	15.1 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (2022)[2]
จีดีพี (ราคาตลาด)	4.47 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (2022)[3]
จีดีพีต่อหัว	2,350 ดอลลาร์สหรัฐ (เฉลี่ย) (2022) 8,000 ดอลลาร์สหรัฐ (หุ้นส่วนมหาชน-เอกชน) (2022)[4]
เอชดีไอ	0.641 (2019)(ปานกลาง)[5]
กลุ่มชาติพันธุ์	อินโด-อารยัน, อิหร่าน, ทราวิฑ, จีน-ทิเบต, ออสโตรเอเชียติก, เตอร์กิก ฯลฯ
ศาสนา	ฮินดู, อิสลาม, คริสต์, พุทธ, ซิกข์, เชน, โซโรอัสเตอร์, ไม่มี
ประเทศ	8 รัฐ  อัฟกานิสถาน  บังกลาเทศ  ภูฏาน  อินเดีย  มัลดีฟส์  เนปาล  ปากีสถาน  ศรีลังกา
ดินแดน	บริติชอินเดียนโอเชียนเทร์ริทอรี (สหราชอาณาจักร)
ภาษา	ภาษาราชการ เบงกอล ดารี (เปอร์เซีย) ซองคา มัลดีฟส์ อังกฤษ ฮินดี เนปาล ปาทาน สิงหล ทมิฬ อูรดู ภาษาอื่น ๆ แอโฟรเอชีแอติก: อาหรับ ออสโตรเอเชียติก: คาซี สันถาลี ออสโตรนีเซียน: มลายูศรีลังกา ดราวิเดียน: Beary บราฮุอี โคณฑี โกทวะ มลยาฬัม กันนาดา เตลูกู ตูลู อินโด-ยูโรเปียน: อัสสัม บาโลจ โภชปุระ ภิล โฑครี Garhwali คุชราต สำเนียงฮินดูสถาน Hindko กัศมีร์ กงกัณ Kumaoni กัจฉ์ Lahnda ไมถิลี มราฐี มาร์วารี โอริยา ปัญจาบ รังปุระ โรฮีนจา สันสกฤต ซะราอีกี จิตตะกอง สินธ์ สิเลฏ จีน-ทิเบต: บัลติ โบโด กูรุง ลาดัก ลิมบู มีโซ Manang มณีปุระ สิกขิม ตามาง Thakali ทิเบต เตอร์กิก: เติร์กเมน อุซเบก
เขตเวลา	5 เขตเวลา UTC+04:30: อัฟกานิสถาน UTC+05:00: มัลดีฟส์ ปากีสถาน UTC+05:30: อินเดีย ศรีลังกา UTC+05:45: เนปาล UTC+06:00: บังกลาเทศ ภูฏาน
โดเมนระดับบนสุด	.af, .bd, .bt, .in, .io, .lk, .mv, .np, .pk
รหัสโทรศัพท์	โซน 8 และ 9
เมืองใหญ่	10 เมืองใหญ่สุดในเอเชียใต้ เดลี มุมไบ ธากา การาจี โกลกาตา ลาฮอร์ บังกาลอร์ เจนไน ไฮเดอราบาด อะห์มดาบาด
รหัส UN M49	034 – เอเชียใต้ 142 – เอเชีย 001 – โลก

เอเชียใต้ เป็นอนุภูมิภาคทางตอนใต้ของเอเชีย ซึ่งมีการใช้งานทั้งทางภูมิศาสตร์และชาติพันธุ์-วัฒนธรรม ประเทศที่อยู่ในภูมิภาคนี้ได้แก่ อัฟกานิสถาน,^{[note 1]} บังกลาเทศ, ภูฏาน, อินเดีย, มัลดีฟส์, เนปาล, ปากีสถาน และศรีลังกา^[7] ขอบเขตของอนุทวีปทางตอนใต้ติดกับมหาสมุทรอินเดีย ทางตอนเหนือติดกับเทือกเขาหิมาลัย, การาโกรัม และปามีร์ ขอบเขตทางตะวันตกเฉียงเหนือคือแม่น้ำอามูดาร์ยาที่ไหลไปทางเหนือของเทือกเขาฮินดูกูช ส่วนบนพื้นดิน (ตามเข็มนาฬิกา) ติดกับเอเชียตะวันตก เอเชียกลาง เอเชียตะวันออก และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

สมาคมเอเชียใต้เพื่อความร่วมมือระดับภูมิภาค (SAARC) เป็นองค์กรความร่วมมือทางเศรษฐกิจในภูมิภาคที่จัดตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1985 และรวม 8 ประเทศในเอเชียใต้^[8] เอเชียใต้กินพื้นที่ประมาณ 5.2 ล้าน ตารางกิโลเมตร (2.0 ล้าน ตารางไมล์) ซึ่งเท่ากับ 11.71% ของทวีปเอเชีย หรือ 3.5% ของพื้นผิวโลก^[7] ประชากรในเอเชียใต้มีประมาณ 1.9 พันล้านคน^[1] หรือประมาณหนึ่งส่วนสี่ของประชากรโลก ทำให้เป็นทั้งภูมิภาคที่มีประชากรมากที่สุดและหนาแน่นที่สุดในโลก^[9]

ใน ค.ศ. 2010 เอเชียใต้มีประชากรที่เป็นชาวฮินดู, มุสลิม, ชาวซิกข์, เชน และโซโรอัสเตอร์มากที่สุด^[10] โดยในเอเชียใต้อย่างเดียวมีชาวฮินดู 98.47%, ซิกข์ 90.5% และมุสลิม 31% จากทั่วโลก เช่นเดียวกันกับชาวคริสต์ 35 ล้านคนกับชาวพุทธ 25 ล้านคน^{[11][12][13][14]}

คำนิยามสมัยใหม่ของเอเชียใต้มีความสอดคล้องกัน ได้แก่ อัฟกานิสถาน บังกลาเทศ ภูฏาน อินเดีย มัลดีฟส์ เนปาล ปากีสถาน และศรีลังกา^[16][17][18] อย่างไรก็ตาม มีคำนิยามบางส่วนจัดให้ประเทศอัฟกานิสถานอยู่ในเอเชียกลาง, เอเชียตะวันตก หรือตะวันออกกลาง^{[19][20][21][22][23][24]} ประเทศนี้เคยตกเป็นรัฐในอารักขาของบริติชหลังสงครามอังกฤษ-อัฟกานิสถานครั้งที่สองจนถึง ค.ศ. 1919^[25][16][18] ในทางกลับกัน ประเทศพม่าเคยเป็นส่วนหนึ่งของบริติชราชใน ค.ศ. 1886 ถึง 1937^[26] และปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในฐานะรัฐสมาชิกอาเซียน บางครั้งมีการรวมเข้าในเอเชียใต้ด้วย^[20][21][27] แต่อาณานิคมเอเดน, บริติชโซมาลีแลนด์ และสิงคโปร์ ไม่เคยเสนอเป็นส่วนหนึ่งของเอเชียใต้ แม้ว่าจะเคยอยู่ภายใต้การปกครองของบริติชราชก็ตาม^[28] ภูมิภาคนี้อาจรวมดินแดนพิพาทอักไสชิน ซึ่งเคยเป็นส่วนหนึ่งของรัฐมหาราชาชัมมูและกัศมีร์ ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งในเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ของจีน แต่อินเดียก็อ้างสิทธิ์ด้วย^[29]

ขอบเขตทางภูมิศาสตร์ของเอเชียใต้ไม่ชัดเจน เนื่องจากการวางแนวนโยบายที่เป็นระบบและต่างประเทศของประเทศในนั้นค่อนข้างไม่สมมาตร^[20] นอกเหนือจากดินแดนหลักของบริติชราชหรือจักรวรรดิบริติชอินเดียแล้ว ยังมีความหลากหลายที่ประเทศอื่นรวมอยู่ในเอเชียใต้ในระดับสูง^{[30][21][31][32]} ไม่มีขอบเขตที่ชัดเจน ทั้งในทางภูมิศาสตร์ การเมือง สังคมวัฒนธรรม เศรษฐกิจ หรือประวัติศาสตร์ ระหว่างเอเชียใต้และส่วนอื่น ๆ ของเอเชีย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในขอบเขตตะวันออกกลางและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้^[33]

คำนิยามทั่วไปของเอเชียสืบทอดมาจากเขตบริหารของบริติชราช^[34] โดยมีข้อยกเว้นบางส่วน ดินแดนที่ปัจจุบันคือบังกลาเทศ อินเดีย และปากีสถาน เคยเป็นดินแดนหลักของจักรวรรดิบริติชใน ค.ศ. 1857 ถึง 1947 ก็เป็นดินแดนหลักของเอเชียใต้^{[35][36][17][18]} ประเทศบนภูเขาอย่างเนปาลและภูฏานไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของบริติชราช^[37] และประเทศบนเกาะอย่างศรีลังกาและมัลดีฟส์โดยทั่วไป มีการรวมเข้าไปด้วย ส่วนนิยามต่าง ๆ ที่มีเหตุผลต่างกัน ได้รวมบริติชอินเดียนโอเชียนเทร์ริทอรีและเขตปกครองตนเองทิเบตด้วย^{[38][39][40][41][42][43][44]} รัฐมหาราชา 562 แห่งที่ได้รับความคุ้มครอง แต่ไม่ได้รับการปกครองจากบริติชราชโดยตรง กลายเป็นเขตบริหารของเอเชียใต้เมื่อเข้าร่วมอินเดียหรือปากีสถาน^[45][46]

ประวัติศาสตร์แกนกลางของเอเชียใต้ที่มีหลักฐานกิจกรรมของมนุษย์ Homo sapiens เริ่มต้นนานสุดที่ 75,000 ปีก่อน หรือถ้ารวมวงศ์ลิงใหญ่อย่าง Homo erectus ก็จะอยู่ที่ประมาณ 500,000 ปีก่อน^[47] วัฒนธรรมก่อนประวัติศาสตร์แรกสุดมีต้นตอในยุคหินกลาง ดังปรากฏในหลักฐานจากภาพวาดบนหินที่เพิงหินภีมเพฏกามีอายุประมาณ 30,000 ปีก่อน ค.ศ. หรือเก่ากว่านั้น^{[note 2]} เช่นเดียวกันกับช่วงเวลายุคหินใหม่^{[note 3]}

ประเทศ	พื้นที่ (ตร.กม.)	ประชากร (พ.ศ. 2552)	ความหนาแน่นของประชากร (ตร.กม.)	จีดีพี (2552)	จีดีพีเฉลี่ยต่อประชากร (2552)	เมืองหลวง	สกุลเงิน	การปกครอง	ภาษาราชการ
อัฟกานิสถาน	647,500	33,609,937[48]	52	$14,044 ล้าน	$486	คาบูล	อัฟกานี	สาธารณรัฐอิสลาม	ภาษาดารีเปอร์เซีย, ภาษาปาทาน[49]
บังกลาเทศ	147,570	162,221,000[48]	1,099	$94,507 ล้าน	$573	ธากา	ตากา	สาธารณรัฐระบบรัฐสภา	ภาษาเบงกอล
ภูฏาน	38,394	697,000[48]	18	$1,269 ล้าน	$1,880	ทิมพู	งุลตรัม, รูปีอินเดีย	ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ	ภาษาซองคา
อินเดีย	3,287,240	1,198,003,000[48]	365	$1,235,975 ล้าน	$1,030	นิวเดลี	รูปีอินเดีย	สหพันธ์สาธารณรัฐ, ระบบรัฐสภา	22 ภาษาราชการ
มัลดีฟส์	298	396,334[48]	1,330	$1,357 ล้าน	$3,932	มาเล	รูฟิยา	สาธารณรัฐ	ภาษามัลดีฟส์
เนปาล	147,181	29,331,000[48]	200	$12,615 ล้าน	$451	กาฐมาณฑุ	รูปีเนปาล	สาธารณรัฐ	ภาษาเนปาลี
ปากีสถาน	803,940	180,808,000[48]	225	$166,515 ล้าน	$1,016	อิสลามาบาด	รูปีปากีสถาน	สาธารณรัฐอิสลาม	ภาษาอูรดู, ภาษาอังกฤษ, ภาษาบาลูจี, ภาษาปาทาน, ภาษาปัญจาบ, ภาษามุนทานี, ภาษาสินธี[50]
ศรีลังกา	65,610	20,238,000[48]	309	$41,323 ล้าน	$2,041	โคลัมโบ	รูปีศรีลังกา	สาธารณรัฐสังคมนิยมประชาธิปไตย	ภาษาสิงหล, ภาษาทมิฬ

ดินแดน	พื้นที่ (ตร.กม.)	ประชากร (พ.ศ. 2552)	ความหนาแน่นของประชากร (ตร.กม.)	จีดีพี (2552)	จีดีพีเฉลี่ยต่อประชากร (2552)	เมืองหลวง	สกุลเงิน	การปกครอง	ภาษาราชการ	ตราประจำชาติ
บริติชอินเดียนโอเชียนเทร์ริทอรี	60	3,500	59	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล	ดีเอโกการ์ซีอา	ดอลลาร์สหรัฐ	ดินแดนโพ้นทะเลของสหราชอาณาจักร	ภาษาอังกฤษ
พม่า	676,578	48,137,141[48][51]	71	$27,553 ล้าน	$459	เนปยีดอ	จัต	เผด็จการทหาร	ภาษาพม่า; ภาษาจิ่งเผาะ, ภาษาไทใหญ่, ภาษากะเหรี่ยง, ภาษามอญ, (ภาษาราชการในรัฐต่าง ๆ ของพม่า)
ทิเบต	1,228,400	2,740,000	2	$6,458 ล้าน	$2,357	ลาซา	เหรินหมินปี้	เขตปกครองตนเองของจีน	ภาษาจีน, ภาษาทิเบต

• กีฬาภูมิภาคเอเชียใต้
• สภาโอลิมปิกเอเชียใต้
• สหพันธ์ฟุตบอลเอเชียใต้
• อนุทวีปอินเดีย

• Anthony, David W. (2007), The Horse, the Wheel, and Language: How Bronze-Age Riders from the Eurasian Steppes Shaped the Modern World, Princeton University Press
• Beckwith, Christopher I. (2009), Empires of the Silk Road, Princeton University Press

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ เอเชียใต้

• South Asia, The World Bank
• Digital South Asia Library, University of Chicago
• South Asian and Himalayan Arts เก็บถาวร 6 ตุลาคม 2017 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Freer and Sackler Galleries, Smithsonian
• South Asia, Brookings Institution
• South Asia Subregional Economic Cooperation, Asia Development Bank