|
ตำบลยะลา
ยะลา หรือภาษามลายูปัตตานีว่า ยาลอ เป็นตำบลหนึ่งในอำเภอเมืองยะลา จังหวัดยะลา ศัพทมูลวิทยาทางหนึ่งเชื่อว่ายาลอ มาจากคำว่า "ยาโลร์" มีความหมายว่า "ลาย (พาดกลอนของเสือ)"[1][2] มุขปาฐะเล่าลือกันว่ามีบุรุษผู้หนึ่งมือทั้งสองมีลายเสือพาดกลอน พร้อมกับคนกลุ่มหนึ่ง เดินทางจากบ้านปาโจทางทิศตะวันออกเฉียงใต้มาสร้างเมืองใหม่ จึงได้มีการตรวจชั่งน้ำแล้วพบว่าบริเวณแห่งนี้มีความอุดมสมบูรณ์ "ในหน้าน้ำน้ำไม่ท่วม ในหน้าแล้งน้ำไม่ขาด" ด้วยเหตุนี้บุรุษผู้มีมือลายเสือพาดกลอนและสมัครพรรคพวกจึงตั้งถิ่นฐานที่นี่ ชาวบ้านจึงขนานนามบ้านแห่งนี้ว่า "บ้านยาลอ" แปลว่า "บ้านของเจ้าลาย"[1][2] อีกทางหนึ่งก็ว่าเป็นคำยืมในภาษาบาลี-สันสกฤตว่า "ชาละ" (Jāla)[3] มีความหมายว่า "แห" เล่ากันว่ามีชาวบ้านครอบครัวหนึ่งนำแหเข้ามาในหมู่บ้าน ซึ่งแปลกตาชาวบ้านที่พบเห็น เพราะแหเป็นอุปกรณ์จับปลาในทะเล จึงเล่าจึงลือแล้วกลายเป็นชื่อหมู่บ้านไป[1] บ้างก็ว่าภูเขายาลอ (บูเกะยาลอ) ที่ตั้งอยู่ในตำบลนี้มีลักษณะเหมือนแหจับปลา โดยผูกจอมแหแล้วถ่างตีนแหไปโดยรอบ ผู้คนจึงเรียกแล้วนำมาตั้งนามเมือง[3] ประวัติในอดีตตำบลยะลามีการพัฒนาการจากการเป็นชุมชนในหุบเขาเป็นเมืองยะลา จากการแบ่งหัวเมืองภายหลังอาณาจักรรัตนโกสินทร์ครองอำนาจเหนืออาณาจักรปัตตานีราวปี พ.ศ. 2334 เมืองยะลาสั่งสมความมั่งคั่งจากการเป็นศูนย์กลางของเส้นทางการค้าระหว่างหัวเมืองชายฝั่งมหาสมุทรกับหัวเมืองท้องถิ่นภายในหุบเขา ดังจะพบร่องรอยของวังเจ้าเมืองยะลา และแนวกำแพงดิน (ลูวากอตอ)[1][2] แต่ด้วยความที่ภูมิประเทศของเมืองไม่เหมาะสมนัก เพราะตั้งในหุบเขาและไกลจากแม่น้ำปัตตานี ภายหลังได้มีการย้ายศูนย์กลางของเมืองไปที่บ้านท่าสาปแทน[1] ดังบันทึกของพระยาเดชานุชิต (หนา บุนนาค) สมุหเทศาภิบาลปัตตานีระบุสภาพบ้านยะลาไว้เมื่อปี พ.ศ. 2449 ความว่า "การที่จะบำรุงยาก ด้วยเป็นบ้านไกลจากแม่น้ำอยู่ในละแวกเขา"[1][4] ที่ตั้งและอาณาเขตตำบลยะลาอยู่ทางทิศตะวันตกของอำเภอเมืองยะลา มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังนี้[5]
ประชากรตำบลยะลามีประชากรทั้งหมด 3,535 คน แบ่งเป็นเพศชาย 1,701 คนและเพศหญิง 1,833 คน (สำรวจเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2559)[6] ประชากรทั้งหมดเป็นชาวไทยเชื้อสายมลายูและนับถือศาสนาอิสลามร้อยละ 100[7] มีมัสยิดทั้งหมดสี่แห่งคือ มัสยิดบ้านยะลา, มัสยิดมุตมาอินนะห์, มัสยิดแมะปาโจ และมัสยิดเราะสุลยาบาล[7] มีโรงเรียนประถมศึกษาสองแห่งคือ โรงเรียนบ้านยะลาและโรงเรียนบ้านปาโจ, ตาดีกาห้าแห่ง และศูนย์พัฒนาเด็กเล็กหนึ่งแห่ง[7] ภูมิศาสตร์ตำบลยะลาเป็นตำบลขนาดเล็ก มีพื้นที่ทั้งหมด 11.66 ตารางกิโลเมตร ห่างจากตัวเมืองยะลา 12 กิโลเมตร[5] บางแห่งว่า 17 กิโลเมตร[2] พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม มีการทำนา และภูเขาน้อยใหญ่ล้อมรอบ ได้แก่ เขายาลอ (บูเกะยาลอ), เขากือจิ (บูเกะกือจิ) และเขาแดนคลัง[1] เขตการปกครองตำบลยะลา แบ่งเขตการปกครองเป็น 3 หมู่บ้าน ได้แก่ (สถิติวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2551)[5]
อ้างอิง
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
