|
พระธรรมราชานุวัตร (ต่าย วารโณ)
พระธรรมราชานุวัตร (ต่าย วารโณ) เป็นพระภิกษุในคณะธรรมยุติกนิกาย ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น เจ้าอาวาสวัดเสนาสนารามราชวรวิหาร เจ้าคณะกรุงเก่า และกรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัย ประวัติพระธรรมราชานุวัตร มีนามเดิมว่าต่าย เกิดเมื่อวันพุธที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2370 ตรงกับวันแรม 8 ค่ำ เดือน 9 ปีกุน จ.ศ. 1189 แต่บางแห่งว่าเกิดวันพุธที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2370 ตรงกับวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9[1] ชาตภูมิอยู่ที่ตำบลบางเพลิง อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อายุได้ 10 ปี ได้เข้าศึกษาในสำนักของพระอาจารย์ปิ่น ซึ่งเป็นลุงบวชอยู่วัดราชาธิวาสราชวรวิหาร ต่อมาได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในพระเจ้าลูกเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ ทรงให้ท่านหัดเล่นโขน เมื่อสิ้นพระชนม์จึงกลับไปอยู่บ้าน ต่อมาโยมได้นำท่านไปฝากกับพระมหาทับ พุทฺธสิริ[2] ถึงปีระกา พ.ศ. 2380 ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ ณ วัดราชาธิวาส โดยมีพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขณะยังเป็นพระภิกษุเป็นพระอุปัชฌาย์ พระอริยมุนี (ทับ พุทฺธสิริ) เป็นพระกรรมวาจาจารย์[3] (แต่บางแห่งว่าพระอโนมสิริเป็นพระกรรมวาจาจารย์)[1] ได้นามฉายาว่า วารโณ ท่านได้ศึกษาพระปริยัติธรรมกับอาจารย์หลายท่าน เช่น พระอริยมุนี (ทับ พุทฺธสิริ) อาจารย์นุชพี่ชายของพระอมราภิรักขิต (เกิด อมโร) และอาจารย์ทอง เข้าสอบได้เป็นเปรียญธรรม 3 ประโยค หลังจากย้ายตามพระอริยมุนี (ทับ พุทฺธสิริ) มาอยู่วัดโสมนัสราชวรวิหารแล้วได้เข้าสอบอีก ได้เปรียญธรรม 4 ประโยคขณะเป็นพระสมุห์ และได้เปรียญธรรม 7 ประโยคขณะเป็นพระครูวินัยธร ถึงปีชวด พ.ศ. 2419 ได้เข้าสอบอีกเป็นครั้งสุดท้าย ได้เปรียญธรรม 8 ประโยค ปีต่อมาทรงตั้งเป็นพระราชาคณะและเจ้าอาวาสวัดเสนาสนาราม และอยู่ครองวัดนี้ตราบจนมรณภาพ[2] ศาสนกิจพระธรรมราชานุวัตร มีบทบาทหลายอย่างในการพระศาสนา ได้แก่ ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะกรุงเก่า เป็นแม่กองตรวจชำระพระสุตตันตปิฎกในการจัดพิมพ์พระไตรปิฎกฉบับ ร.ศ. 112[4] และกรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัย ชุดแรก (พ.ศ. 2436) สมณศักดิ์
มรณภาพพระธรรมราชานุวัตร อาพาธด้วยไข้ทรพิษ[1] แพทย์จัดยาถวายจนอาการทุเลาลง วันที่ 18 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 117 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานแพทย์หลวงมารักษา ถึงวันที่ 20 กุมภาพันธ์ อาการกลับทรุดลง ฉันยาแล้วก็ไม่ทุเลา จนถึงแก่มรณภาพในตอนเช้าเวลา 4 โมง 40 นาที ในวันอังคารที่ 21 กุมภาพันธ์[3] (บางแห่งว่าวันจันทร์ที่ 20 กุมภาพันธ์[7]) ปีจอ พ.ศ. 2441[2] (นับแบบปัจจุบันตรงกับปี พ.ศ. 2442) ต่อมาจึงโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นมรุพงษ์ศิริพัฒน์ เสด็จแทนพระองค์ไปในการพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม ร.ศ. 119 เวลาบ่าย ณ วัดเสนาสนาราม[8] อ้างอิง
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
