พระยาสโมสรสรรพการ (ทัด ศิริสัมพันธ์)

นายพลโท พระยาสโมสรสรรพการ (ทัด ศิริสัมพันธ์) (29 เมษายน 2393 – 20 มกราคม 2469)^[1]^[2] เป็นทหารบกชาวไทย อดีตปลัดทูลฉลองกระทรวงโยธาธิการ อดีตเจ้ากรมสรรพาวุธทหารบก, อดีตเจ้ากรมยุทธโยธาทหารบก คนแรก อดีตองคมนตรีในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และต้นตระกูลศิริสัมพันธ์^[3]

ประวัติ

พระยาสโมสรสรรพการ เกิดเมื่อวันที่ 29 เมษายน 2393 ที่เมืองจันทบุรี เป็นบุตรชายของพระยาไกรโกษา (สองเมือง ศิริสัมพันธ์) กับนางลำใย ศิริสัมพันธ์

พระยาสโมสรสรรพการถึงแก่อนิจกรรมด้วยโรคไข้หวัดใหญ่ เมื่อวันที่ 20 มกราคม 2469

รับราชการ

พระยาสโมสรสรรพการเริ่มต้นรับราชการในกรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ กระทั่งปี 2425 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์เป็น หลวงสโมสรพลการ ต่อมาในวันพุธ เดือน 8 อุตราสาธ ขึ้น 10 ค่ำ ท่านได้รับพระราชทานสัญญาบัตรยศเป็น ร้อยเอก หลวงสโมสรพลการ^[4] จากนั้นในวันที่ 20 ธันวาคม 2432 ท่านได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนยศเป็น พันตรี หลวงสโมสรพลการ^[5]

หลังจากนั้นในปี 2435 ท่านได้โอนมารับราชการในกระทรวงโยธาธิการ ในตำแหน่งรองอธิบดีชั้น 1^[6] หรือต่อมาคือตำแหน่ง ปลัดทูลฉลอง^[7] และได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พันตรี พระยาสโมสรสรรพการ ถือศักดินา 1000 เมื่อเดือนมิถุนายนปี 2436^[8]

จากนั้นท่านได้โอนกลับมารับราชการทหารและได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนยศเป็น พันโท พระยาสโมสรสรรพการ ต่อมาในวันที่ 3 กรกฎาคม 2445 ท่านได้รับพระราชทานสัญญาบัตรให้เป็นมรรคนายกวัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร^[9] จากนั้นในวันที่ 16 มกราคม ศกเดียวกัน ท่านได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนยศเป็น พันเอก พระยาสโมสรสรรพการ^[10] นอกจากนี้ยังได้เป็น เจ้ากรมสรรพาวุธทหารบก (ในยุคนั้นใช้ชื่อว่า กรมแสงสรรพาวุธ)^[11]

ในวันที่ 1 กันยายน 2447 ท่านได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็นเจ้ากรมยุทธโยธาทหารบกเป็นคนแรก^[12] แต่ก็ยังดำรงตำแหน่ง เจ้ากรมแสงสรรพาวุธ^[13] ต่อมาในวันที่ 11 พฤษภาคม 2451 ท่านได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนยศเป็น พลตรี พระยาสโมสรสรรพการ^[14] ในเดือนกรกฎาคม ปีถัดมา ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นเกียกกายทัพบกคนแรกพร้อมกับรักษาราชการในตำแหน่งเจ้ากรมยุทธโยธาทหารบก^[15] และกรมแสงสรรพาวุธ^[16]

ในวันที่ 17 ธันวาคม 2453 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งเกียกกายทัพบกเพียงตำแหน่งเดียวโดยพ้นจากตำแหน่ง เจ้ากรมแสงสรรพาวุธ^[17] จากนั้นในวันที่ 7 เมษายน 2459 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็นองคมนตรี^[18] ในเดือนตุลาคม ศกเดียวกัน ท่านได้กราบถวายบังคมลาออกจากราชการเพราะชราทำให้พ้นจากตำแหน่งเกียกกายทัพบกโดยมี นายพันเอก พระยาเสนาภิมุข ผู้บัญชาการกองพลทหารบกที่ 3 มารับตำแหน่งแทน^[19] ในวันที่ 3 ตุลาคม ท่านได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็น นายพลโท^[20] โดยโปรดเกล้าฯ ให้กระทรวงกลาโหมส่งสัญญาบัตรยศทหารบกไปพระราชทานเมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2461^[21]