มองมองทิน
เทะตินมองมองทิน (พม่า: ထိပ်တင်မောင်မောင်တင်; 20 สิงหาคม พ.ศ. 2409 – 23 มีนาคม พ.ศ. 2488) หรือเป็นที่รู้จักในชื่อ มัณฑะเลย์อู้ทิน เป็นเจ้านายพม่าที่มีบทบาทหลายประการ ตั้งแต่เป็นนักเขียน นักประวัติศาสตร์ ข้าราชการอาณานิคมสหราชอาณาจักร และผู้นำขบวนการต่อต้าน พระองค์มีชื่อเสียงในฐานะผู้เขียน พระราชพงศาวดารราชวงศ์โก้นบอง (พม่า: ကုန်းဘောင်ဆက် ရာဇဝင်တော်ကြီး)[1][2][3] หนึ่งในพระนัดดาของพระองค์ คือ ซุซุลวีน เคยเป็นสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของประเทศพม่า[4][5][6][7][8][9] ประวัติมองมองทินประสูติในช่วงเช้าตรู่ของวันจันทร์ที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2409 ตรงกับรัชกาลพระเจ้ามินดง เป็นพระโอรสของมีนเยตีฮะจอ (Minye Thiha Kyaw) ผู้กินส่วยเมืองมยี่นมู (Myinmu) กับพระชนนีชื่อ เจ้าหญิงเจาะปวาซอ (Kyauk Pwa Saw) เป็นเจ้าหญิงแห่งกรุงศรีอยุธยา[10] ครอบครัวฝ่ายพระชนกสืบสันดานมาจากมีนเยเมียะซวา (Minye Myat Swar) ผู้กินส่วยเมืองวู่นโต (Wuntho) กับเจ้าหญิงสิริปภาเทวี (Thiri Pabadewi) ผู้กินส่วยเมืองท่านตะบีน (Htantabin) พระราชธิดาในพระเจ้ามังระ ส่วนครอบครัวฝ่ายพระชนนี คือ เจ้าหญิงเจาะปวาซอ ผู้สืบสันดานจากเจ้านายจากราชวงศ์บ้านพลูหลวงที่ถูกกวาดจากกรุงศรีอยุธยาเมื่อคราวเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สองไปไว้ที่เมืองอังวะ ซึ่งเป็นเขตราชธานีเดิม[1][11] มองมองทินมีความสนพระทัยในประวัติศาสตร์พม่าอย่างมาก พระองค์รวบรวมโบราณวัตถุจำนวนมากจัดเก็บอย่างเป็นสัดส่วน เช่น คัมภีร์ในพระพุทธศาสนา เอกสารใบลาน หนังสือ ภาพวาด บทละคร ถูกจัดเก็บในวังมากกว่า 4,000 ชิ้น แต่เป็นที่น่าเสียดายที่สมบัติโบราณเหล่านี้ถูกกองกำลังก๊กมินตั๋งเผาทำลายทั้งหมดใน พ.ศ. 2485 ในช่วงที่ญี่ปุ่นยึดครองพม่า ด้วยความสนพระทัยในประวัติศาสตร์ พระองค์อาสาเป็นอาจารย์สอนวิชาประวัติศาสตร์ในมหาวิทยาลัยมัณฑะเลย์สัปดาห์ละสองครั้ง ด้วยมุ่งหวังที่จะถ่ายทอดความรู้เพื่อประโยชน์แก่คนรุ่นใหม่[1] และยังนิพนธ์ พระราชพงศาวดารราชวงศ์โก้นบอง (พม่า: ကုန်းဘောင်ဆက် ရာဇဝင်တော်ကြီး) ซึ่่งมีเนื้อหาครอบคลุมยุคราชวงศ์โก้นบอง จากการนำข้อมูลจากแหล่งอื่นเข้าไว้ในนิพนธ์ คือ มหาราชวงศ์ ฉบับหอแก้ว และ มหาราชวงศ์ ฉบับที่สอง รวมไปถึงการรวบรวมข้อมูลผ่านการสัมภาษณ์อดีตข้าราชบริพาร[1] มองมองทินมีพระอาการประชวรระหว่างเสด็จประพาสประเทศไทย และสิ้นพระชนม์ลงด้วยพระโรคบิดเมื่อวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2488 ที่เมืองตองยี สหพันธรัฐฉาน[1] อ้างอิง
|