|
สารบัญแฟ้มดาวฤกษ์สารบัญแฟ้มดาวฤกษ์ คือสารบัญแฟ้มทางดาราศาสตร์ที่รวบรวมรายชื่อดาวฤกษ์ต่าง ๆ ในทางดาราศาสตร์นั้น มีดาวฤกษ์หลายดวงที่ถูกอ้างถึงด้วยชื่อจากสารบัญแฟ้มที่แตกต่างกัน มีสารบัญแฟ้มมากมายที่อาจมีความแตกต่างกันอย่างมากเนื่องจากถูกสร้างขึ้นในช่วงเวลาต่างๆ กันด้วยวัตถุประสงค์ที่ต่างกัน บทความนี้จะแสดงเฉพาะสารบัญแฟ้มที่มีการอ้างอิงถึงบ่อย ๆ สารบัญแฟ้มชื่อดาวฤกษ์เคยมีการรวบรวมขึ้นโดยชนชาติโบราณมากมาย เช่น ชาวบาบิโลน ชาวกรีก ชาวจีน ชาวเปอร์เซีย และอาหรับ ปัจจุบันนี้มีสารบัญแฟ้มดาวรุ่นใหม่ที่ทันสมัย อยู่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ที่สามารถดาวน์โหลดได้จากศูนย์ข้อมูลดาราศาสตร์ขององค์การนาซา สารบัญแฟ้มดาวฤกษ์ยุคโบราณ
สารบัญแฟ้มชุดสมบูรณ์
เจอโรม ลาลัง ตีพิมพ์ Histoire Céleste Française เมื่อปี 1801 โดยแสดงรายชื่อดาวฤกษ์เพิ่มเติมขึ้นนอกเหนือไปจากเนื้อหาอื่นๆ การสำรวจดาวฤกษ์กระทำที่หอดูดาวปารีส ดังนั้นรายชื่อดาวส่วนใหญ่จึงเป็นดาวที่มองเห็นในท้องฟ้าซีกเหนือ สารบัญแฟ้มชุดนี้มีดาวฤกษ์ 47,390 ดวง แสดงความสว่างถึงระดับ 9 ถือเป็นสารบัญแฟ้มดาวฤกษ์ที่สมบูรณ์ที่สุดในยุคนั้น
สารบัญแฟ้มเฮนรี เดรเปอร์ เผยแพร่ระหว่างปี ค.ศ. 1918-1924 โดยครอบคลุมท้องฟ้าทั้งหมด แสดงดาวฤกษ์ความสว่างลงไปถึง 9 หรือ 10 หน่วย จัดว่าเป็นสารบัญแฟ้มดาวฤกษ์ขนาดใหญ่ชุดแรก ผู้จัดทำสารบัญแฟ้มนี้คือ แอนนี จัมป์ แคนนอน กับเพื่อนร่วมงานที่หอดูดาวมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ภายใต้การกำกับดูแลของ เอ็ดเวิร์ด ชาร์ลส์ พิกเคอริง ชื่อของสารบัญแฟ้มตั้งเพื่อเป็นเกียรติแก่ เฮนรี เดรเปอร์ พ่อหม้ายผู้ให้เงินสนับสนุนโครงการ ปัจจุบันใช้สารบัญแฟ้ม HD สำหรับดาวที่มิได้อยู่ในสารบัญแฟ้มของไบเออร์ หรือ แฟลมสตีด ดาวฤกษ์ลำดับที่ 1-225300 เป็นรายชื่อตั้งเดิม เรียงหมายเลขตามลำดับของไรต์แอสเซนชัน ที่ 1900.0 epoch ดาวฤกษ์ในลำดับที่ 225301-359083 เป็นส่วนต่อขยายเพิ่มเติมจัดทำในปี 1949 ซึ่งอาจเรียกสารบัญแฟ้มส่วนเพิ่มเติมนี้ว่า HDE
สารบัญแฟ้มดาวฤกษ์ของหอดูดาวสมิธโซเนียน (SAO) จัดทำในปี ค.ศ. 1966 จากสารบัญแฟ้มทางดาราศาสตร์อื่น ๆ ที่มีมาก่อนหน้าหลายชุด บรรจุเฉพาะดาวฤกษ์ความสว่างมากกว่าแม็กนิจูด 9 ซึ่งทราบค่าการเคลื่อนที่เฉพาะ มีรายชื่อดาวบางส่วนที่คาบเกี่ยวกับสารบัญแฟ้มเฮนรี เดรเปอร์ แต่ดาวดวงใดที่ไม่มีข้อมูลการเคลื่อนที่เฉพาะก็จะถูกข้ามไป มักใช้ในงานที่ต้องการข้อมูลเท็จจริงเป็นสำคัญ ชื่อดาวในสารบัญแฟ้ม SAO จะขึ้นต้นด้วยอักษร SAO ตามด้วยหมายเลข เรียงลำดับตามไรต์แอสเซนชัน
สารบัญแฟ้ม บ็อนเนอร์ดวร์ชมุสเทอรุง และชุดที่ติดตามมา จัดเป็นสารบัญแฟ้มดาวฤกษ์ยุคก่อนภาพถ่ายที่สมบูรณ์ที่สุด จัดทำโดย ฟรีดริช วิลเฮ็ล์ม อาร์เกลันเดอร์, อาดัลแบร์ท ครือเกอร์ และ เอดูอาร์ท เชินเฟ็ลท์ ระหว่าง ค.ศ. 1852-1859 ครอบคลุมดาวฤกษ์ 320,000 ดวง ใน ต้นยุคอ้างอิง 1855.0 เนื่องจากสารบัญแฟ้มนี้ครอบคลุมดาวในเขตซีกท้องฟ้าเหนือ และดาวในซีกท้องฟ้าใต้บางส่วนที่มองเห็นจากหอดูดาวบ็อน ต่อมาจึงได้ผนวกสารบัญแฟ้ม Südliche Durchmusterung (SD) ซึ่งครอบคลุมดาวฤกษ์ที่เดคลิเนชัน -1 ถึง 23 องศา (จัดทำในปี 1886 มีจำนวนดาว 120,000 ดวง) ต่อมามีภาคผนวกอีกด้วยสารบัญแฟ้ม กอร์โดบาดวร์ชมุสเทอรุง (580,000 ดวง) ริเริ่มโดย จอห์น เอ็ม. โธม ในปี 1892 ที่อาร์เจนตินา ครอบคลุมเดคลิเนชั่น -22 ถึง -90 สุดท้ายจึงผนวกด้วยสารบัญแฟ้ม เคปโฟโตกราฟิกดวร์ชมุสเทอรุง (450,000 ดวง ทำในปี 1896) จัดทำที่แอฟริกาใต้ ครอบคลุมเดคลิเนชัน -18 ถึง -90
เป็นสารบัญแฟ้มออนไลน์ สร้างขึ้นเพื่อระบุตำแหน่งที่แน่นอน และกำหนดดาวฤกษ์ที่มีคุณสมบัติควรเป็น "ดาวฤกษ์นำทาง" (guide star) ภายใต้โครงการกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล สารบัญแฟ้มชุดแรกสร้างขึ้นในช่วงปลายทศวรรษ 1980 มีจำนวนดาวราว 20 ล้านดวง โดยแสดงระดับความสว่างลงไปถึงแม็กนิจูด 15 สำหรับสารบัญแฟ้มชุดนี้ในเวอร์ชันล่าสุดมีดาวฤกษ์ 945,592,683 ดวง แสดงถึงความสว่างระดับ 21 โดยอ้างอิงตำแหน่งดาวที่แม่นยำจากกล้องฮับเบิล สารบัญแฟ้มพิเศษ
แหล่งข้อมูลอื่น
|
![[icon]](%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small}
