แอ็กตอร์ แบร์ลีโยซ แอ็กตอร์ แบร์ลีโยซ (ฝรั่งเศส : Hector Berlioz , ออกเสียง: [ɛktɔʁ bɛʁljoːz] ) เป็นคีตกวี นักเขียน และนักวิจารณ์ชาวฝรั่งเศส เกิดเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม ค.ศ. 1803 ที่เมืองลาโกตแซ็งต็องเดร จังหวัดอีแซร์ เสียชีวิตเมื่อวันที่ 8 มีนาคม ค.ศ. 1869 ที่กรุงปารีส
เขาเป็นหนึ่งในคีตกวีคนสำคัญในยุคโรแมนติก ของทวีปยุโรป
เขาสนใจวิถีชีวิตของชาวปารีสมาตั้งแต่เริ่มแรก ในช่วงสมัยการฟื้นฟูราชวงศ์บูร์บง ซึ่งมีการเคลื่อนไหวทางวัฒนธรรมครั้งใหญ่และมีนักปรัชญาเกิดขึ้นจำนวนมาก
ในปี ค.ศ. 1823 เขาได้ศึกษาการประพันธ์เพลงที่วิทยาลัยดนตรีและนาฏศิลป์ชั้นสูงแห่งชาติ ณ กรุงปารีส ร่วมกับฌ็อง-ฟร็องซัว เลอ ซุเออร์ คีตกวีประจำสถาบันซึ่งมีรูปแบบอลังการ และได้รอดจากอุปสรรคในยุคต่าง ๆ มาได้ รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองต่าง ๆ ตั้งแต่การปฏิวัติฝรั่งเศส จนกระทั่งการฟื้นฟูระบอบกษัตริย์
เขาได้พบคาร์ล มารีอา ฟอน เวเบอร์ (ซึ่งต่อมาได้ใช้เทคนิคของเวเบอร์ในการประพันธ์ แซ็งฟอนี ฟ็องตัสติก ) และได้ประพันธ์ Messe solennelle ในปี ค.ศ. 1824
ถึงแม้เขาหัดเล่นดนตรีเอง โดยหัดเล่นกีตาร์ และปี่แตร และแม้ว่าเขาจะไม่ประสบผลสำเร็จในการประกวดดนตรีที่กรุงโรม ในปี ค.ศ. 1826 เขาก็ได้เข้าศึกษาดนตรีที่วิทยาลัยดนตรี (ผู้อำนวยการในสมัยนั้นได้แก่ลุยจิ เชรูบินิ ) และได้เรียนกับปรมาจารย์อันทอน ไรคา ที่สอนเขาเกี่ยวกันฟิวก์ และเคาน์เตอร์พ้อยท์ รวมทั้งเรียนการเรียบเรียงเสียงประสานกับเลอซุเออร์ด้วย
ในปี ค.ศ. 1827 เขาเข้ารอบการประกวดดนตรีที่กรุงโรม แต่บทเพลงคันทาทา ของเขาที่มีชื่อว่า ลามอร์ดอร์เฟ ได้รับการตัดสินจากคณะกรรมการว่าไม่สามารถจะเอามาบรรเลงจริง ๆ ได้ ในระหว่างการแสดงละครเวทีเรื่องแฮมเล็ต เขาได้อ่านงานของวิลเลียม เชกสเปียร์ และตกหลุมรักแฮเรียต นักแสดงสาวชาวไอริชที่แสดงในละครเรื่องแฮมเล็ต ซึ่งต่อมาเขาได้สมรสกับเธอในปี ค.ศ. 1833
เขาค้นพบวรรณกรรมของเกอเทอ เรื่องเฟาสท์ เจราร์ด เดอ แนร์วาล ชื่อว่าแปดฉากจากเรื่องเฟาสท์ (ค.ศ. 1828 ) และอุปรากรโศกนาฏกรรมเรื่อง คำสาปของเฟาสท์ ในปี ค.ศ. 1843
เขารู้สึกประทับใจเป็นอย่างมาก เมื่อวิทยาลัยดนตรีและนาฏศิลป์ชั้นสูงแห่งชาติ ณ กรุงปารีส ภายใต้การอำนวยการของฟร็องซัว-อ็องตวน อาเบอแน็ก ได้จัดแสดงซิมโฟนีทุกบทของเบโธเฟน ในปี ค.ศ. 1828
Grand traité d'instrumentation et d'orchestration moderne (1860 ) ;Mémoires , éditions Fayard ;Correspondance générale , éditions Fayard ;Les soirées de l'orchestre , (1852 ) ;Le voyage musical en Allemagne et en Italie ;À travers champs ;Les Grotesques de la musique ;Cauchemars et passion ; Son œuvre critique est actuellement regroupée et rééditée : Critique musicale , sous la dir. de H. Robert Cohen et d'Yves Gérard, Paris : Buchet-Chastel, 1997- , en cours (4 vol. parus).
รายชื่อผลงานทั้งหมดได้ถูกตีพิมพ์โดย D. Kern Holoman ในแค็ตตาล็อกของเขา :
Dallas Kern Holoman, Catalogue of the Works of Hector Berlioz , Cassel : Bärenreiter, 1987.
Ouvertures : Le roi Lear , Carnaval romain , Le corsaire , Waverley , Rob Roy ;
la Symphonie fantastique op. 141830 ) ;
Harold en Italie symphonie à programme avec alto principal (1834 ) ;Roméo et Juliette mezzo-soprano , ténor , basse , chœur et orchestre (1839) ;la Grande symphonie funèbre et triomphale (1840 ) ;
Rêverie et caprice , pour violon et orchestre (1841 ).
La Messe solennelle (1824 , retrouvée en 1992 alors que Berlioz prétendait qu'il l'avait détruite) ;
Lélio ou le retour à la vie, op. 14b (1827 ) ;Grand requiem ou Grande messe des morts (1837 ) ;La damnation de Faust , légende dramatique (1846 ) ;Te Deum 1849 - 1855 ) ;L'enfance du Christ , trilogie sacrée (1850 - 1854 ) ;La Mort d'Orphée ;Le 5 mai ;Le ballet des ombres ;Tristia ;Herminie , cantate ;La mort de Cléopâtre ; Les nuits d'été .
La Symphonie fantastique , Orchestre symphonique de San Francisco ou Orchestre philharmonique de Vienne , dirigé par Pierre Monteux ;
la Symphonie fantastique , Orchestre du Concertgebouw d'Amsterdam dirigé par Colin Davis ;
la Symphonie fantastique , Orchestre symphonique de Boston dirigé par Charles Münch ;
la Symphonie fantastique , Orchestre philharmonique de New York dirigé par Dimitri Mitopoulos ;
la Symphonie fantastique , Orchestre symphonique de Detroit dirigé par Paul Paray ;
Te Deum , Orchestre symphonique de Londres dirigé par Claudio Abbado ;Les Nuits d'été , Régine Crespin , Orchestre de la Suisse Romande dirigé par Ernest Ansermet ;Benvenuto Cellini Covent Garden , Orchestre symphonique de la BBC dirigé par Colin Davis ;Benvenuto Cellini Les Troyens , Chœur et Orchestre de Covent Garden, direction Colin Davis (premier enregistrement mondial de l'œuvre) ;Ouvertures : Carnaval romain , Le corsaire , Les francs-juges , Le Roi Lear Waverley , Orchestre symphonique de Londres , dir. Colin Davis ;
Messe Solennelle . Choeur et Orchestre de la Philharmonie Nationale de Cracovie, direction Jean-Paul Penin . Premier enregistrement mondial, Radio-France / France Télévision , 5 octobre 1993.Harold en Italie , William Primrose , Orchestre philharmonique royal, dirigé par sir Thomas Beecham ;Roméo et Juliette Boston , direction Seiji Ozawa ;Grand requiem , Orchestre de la radio de Bavière dirigé par Charles Münch ;Grande symphonie funèbre et triomphale , Orchestre de la BBC dirigé par Colin Davis ;La Damnation de Faust , chœur et Orchestre symphonique de Londres, dir. Colin Davis ;L'enfance du Christ , chœurs John Alldis, Orchestre symphonique de Londres dirigé par Colin Davis.
Hector Berlioz, Mémoires , Flammarion; (première édition: 1991) ISBN 2-08-212539-4
David Cairns, Berlioz , éditions Fayard (1991 ) ;
Claude Ballif, Berlioz , collection "Solfèges" au Seuil ;
Dictionnaire Berlioz , sous la dir. de Pierre Citron et de Cécile Reynaud, Paris, Fayard, 2003 ;Berlioz, la voix du romantisme , catalogue d'exposition à la Bibliothèque nationale de France , 2003-2004, Paris, BnF / Fayard, 2003.
![[icon]](%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B9%8C:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small}