|
Fei Xiaotong
Fei Xiaotong veya Fei Hsiao-tung (2 Kasım 1910 - 24 Nisan 2005),[1][2][3] Çinli sosyolog ve insanbilimci. Çin'deki etnik gruplar üzerine yaptığı araştırmalarla tanınmıştır. Çin'deki sosyolojik ve antropolojik çalışmalara iyi bir dayanak oluşturmasının yanı sıra Çin'in sosyal ve kültürel fenomenlerinin uluslararası topluluklarda tanınmasını sağladı. Ölümünden önce Pekin Üniversitesi'nde Sosyoloji Profesörü olarak görev yapmaktaydı.[4] İlk yıllarıFei Xiaotong, 2 Kasım 1910'da Jiangsu eyaletine bağlı Wu Jiang bölgesinde doğdu. Onun dünyası siyasal yozlaşma ve sefillikle dolu bir dünyaydı. Seçkin ancak zengin olmayan bir ailede büyüdü. Babası, Fei Pu'an (Çince: 费朴安) Çin klasik bilimleri üzerine eğitim gördü, Shengyuan memurluk derecesini kazandı, Japonya'da okudu ve bir ortaokul kurdu. Annesi Yang Renlan (Çince: 杨纫兰) Hristiyan bir resmi hükûmet görevlisinin kızıydı ve oldukça eğitimli bir kişiydi. Ayrıca Fei'nin de gittiği bir anaokulu kurmuştur. Kardeşleri arasında Çinli politikacı Yang Qianli (Hong Kong'lu yönetmen ve söz yazarı Evan Yang'ın babası), mimar Yang Xiliu, Çinli-Amerikalı animatör Cy Young ve girişimci Yang Xiren bulunmaktadır.[5] Akademik Kariyeri 1933'te Yenching Üniversitesi (şimdiki adı Pekin Üniversitesi) sosyoloji lisans programını bitirdi. 1935'te Tsinghua Üniversitesi'nden Sosyoloji yüksek lisans derecesi aldı. 1936'da İngiltere'ye geldi ve Londra Ekonomi Okulu'nda Bronisław Malinowski'nin öğrencisi oldu. Fei bir topluluğun çeşitli "parçalarının" karşılıklı olarak kurduğu fonksiyonel ilişkiye ve o toplumun üyeleri için kültürün anlamı üzerine odaklandı. Yapısal işlevselciliği birleştiren araştırma yöntemleri tasarladı. Fei 1938'deki doktora tezini Çin'in Kaixiangong köyündeki saha çalışmalarına bağlı olarak yazdı; 1939'da "Peasant Life in China" (Çinli Köylülerin Yaşamı) adıyla yayımladı ve antropoloji doktoru oldu. Görüşleri iki ana başlıkta incelenebilir: Kırsal Kalkınma GörüşüFei'ye göre Çin'in nüfusunun çokluğuna ters orantılı biçimde arazisi azdı. Buna paralel olarak köylerdeki nüfusta çok fazlaydı. Köylerdeki nüfusun kentlere göç ettirilmesi görüşüne karşı olarak kırsal kalkınmayı savunmuştur. Ona göre kırsal kesimlerde sanayileşme artar ve ekonomik durum iyileştirilirse işsizlik ve fakirlik sorunu daha iyi şekilde çözülecekti. Sonraki yıllarda bu görüşlerine yönelik öz eleştiride bulunmuştur.[6] Etnik AraştırmasıÇinli tarihçi Gu Jiegang, Çin'de yaşayan herkesin Çin milleti olduğunu savunuyordu. Ona göre Çin'in yaşayış tarzı olarak farklı olan halklarını da dahil etmek üzere herkes Çin milleti adı altında birleştirilmeliydi. Fei Xiaotong bu görüşe karşı çıkmıştır. Ona göre bir milleti oluşturan etmenler kültür ve kan bağı idi. Çin'de çok farklı halkların bir arada yaşadığını, bu halkları birleştirmek amacıyla farklı kültürleri yok etmeye gerek olmadığını savunuyordu. Bunun yerine halklar arasındaki siyasi ve sosyal eşitsizlikleri ortaya çıkaran faktörleri ortadan kaldırmayı savunmuştur. Çin Komünist Partisi'nin iktidara gelmesi sonrası bu görüşleri değişmiş; Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki azınlıklar ve milliyetler sosyolojisi üzerine araştırmalar yapmıştır. Bu süreçte Çin'deki farklı azınlıkların kültürü, dili, yaşam tarzı hakkında bilgi sahibi olmuştur.[6] Sonraki Yaşamı1950'ler ve 1960'lar: Politik Baskılar1949'da Çin'in kurulmasının ardından Fei, ulusal entelektüel ve ideolojik yaşamda önemli bir rol oynadı ve kısa zamanda siyasi görevleri artmaya başladı. 1951'de Pekin'de bulunan "Merkezi Milliyetler Enstitüsü" (bugün Merkezi Milletler Üniversitesi) başkan yardımcılığına getirildi. 1954'te Milliyet İşleri Komisyonu üyesi olarak 1. Ulusal Halk Kongresi'ne katıldı. Ne var ki, çok geçmeden sosyoloji bölümü burjuva bilimi olduğu gerekçesiyle kapatıldı. Fei, artık ders veremiyor ve yayımları gitgide azalıyordu. 1956-1957 yılları arasındaki Yüz Çiçek Kampanyası sırasında tekrar, sosyolojinin restorasyonunu temkinli bir şekilde öneren konuşmalar yaptı. Ancak bu atmosfer 1957'de aniden Sağcı Karşıtı Hareket ile değişti. Bu süreçte sağcı olarak fişlenenler arasında yer aldı ve dışlandı. Fei, "halka karşı suçlarını" itiraf etmesi için sayısız toplantıda ayakta ve başı öne eğik biçimde durdu. Yüzlerce makale ile meslektaşları da dahil olmak üzere ona saldırıyor ve bu saldırılar acımasızca ve dürüst olmayan şekilde yapılıyordu. Fei, toplumdan dışlanmış, aşağılanmış, izole edilmiş; öğretmekten, araştırmaktan ve bunları yayımlamaktan aciz bir hale düşmüştü. Bu dışlanma ve baskı Çin Kültür Devrimi sırasında zirveye ulaştı. Kızıl Muhafızlar tarafından fiziki saldırılara uğradı, tuvalet temizlemeye zorlandı ve intiharı dahi düşündü. Hayatının en verimli yılları basit bir ifadeyle kaybolup gidiyordu. 1970'ler ve 1980'ler: Bir "İkinci Hayat"1970'lere gelindiğinde Uluslararası alanda tanınan Fei, yabancı misafirler ağırlamaya başladı ve Mao'nun ölümünden sonra Çin sosyolojisinin restorasyonunu yönetmesi istendi. Amerika Birleşik Devletlerini tekrar ziyaret etti ve yeni Çinli sosyologlar yetiştirmesi için Amerikalı sosyal bilimcilerin Çin'e gelmesini sağladı. 1980'de resmen itibarı iade edildi. Dörtlü Çete'nin televizyonda naklen yayınlanan yargılamasında yargıçlardan birisiydi. _and_Professor_Maurice_Bloch,_1986_(3982884269).jpg) "İkinci Hayatı", önemli makam sahipleri ve politika belirleyicileriyle temasları her kamu entelektüelleri gibi daha fazla olduğu bir dönemdi. Onun hızlı yükselişinin etkisi, özellikle yüz milyonlarca köylünün ekonomik olarak iyileşmesini sağlayan kırsal kalkınmayı teşvik etmesi için hükûmeti ikna etmesinde hissedildi. 1990'larda neredeyse her hafta adı gazetelerde anılıyor ve yüzü televizyonlarda gözüküyordu. Çin'in tamamını gezdi; Amerika, Kanada, Avrupa, Japonya, Avustralya ve daha birçok yere yurt dışı ziyaretlerinde bulundu. Uluslararası alanda ödül yağmuruna tutuldu. Uygulamalı Antropoloji Derneği (SFAA) Malinowski Ödülü; Kraliyet Antropoloji Enstitüsü (RAI) Huxley Memorial Madalyası;[7] Hong Kong Üniversitesi fahri doktorası; Japonya, Filipinler ve Kanada gibi ülkelerde onursal ödüllere layık görüldü. Fei, aynı zamanda, Lewis H. Morgan'ın aşamacı evrimsel görüşünü takip eden, Çin tarihindeki etnik gruplar üzerine etkili teorileriyle de tanınır. Hong Kong'daki Tanner Konferansındaki "Çin Milliyetinin Yapılandırılmasında Çoğulluk ve Birliktelik" çalışması bunun temsili bir örneğidir. Fei'ye göre Huaxia kavramı Çin Hanedanı döneminde etkili olmuş gerçek bir etnik grup Han Ulusuyla ortaya çıkmıştır. Daha sonrasında Han, Çin'in kuzey sınırındaki Qiang gibi etnik göçebeleri cezbeden ve asilime eden tarım toplumuyla "Öz Merkezcil Kuvvet" haline gelmiştir.[8] Fei, Çinliliği bir kartopuna benzetmektedir.[9] 1990'lar ve 2000'lerHer şeyden önce Fei, "ikinci hayat"ında yazarlıkta ilerleme kaydetmişti. Çoğu eski kitabı bu dönemde tekrar basıldı ve büyük kemiyette yeni kitaplar ve makaleler yayımladı. Defaatle Çin modernleşmesinin başarılı olmasında sosyoloji ve antropolojiyi savundu. Köydeki saha çalışmasını, öğrencilerini ve öğretmenlerini hatırladı. Kırsal kalkınma, kasabalar, ulusal azınlıklar ve gelişmekte olan sınır bölgeleri hakkında kitapları ve makaleleri vardı. Entelektüellerin tarafını tuttu. Yurt dışı gezilerinde öğrendiklerini anlattı ve İngilizce'den yeni çeviriler yaptı. Küçük şiir kitapları da vardı. Yeni yazılarının öncekilerden bir farkı vardı: siyasal ihtiyat. Zira Fei son zamanlarında ateşle oynamayı göze alamayacak kadar az bir zamanı vardı. 24 Nisan 2004 tarihinde 94 yaşında öldüğü sırasında Pekin Üniversitesinde Sosyoloji Profesörü olarak görev yapıyordu. 80'lerden beri ders verdiği ve yönettiği Sosyoloji Bölümü tarafından kendisine anma töreni yapıldı.[10] Bunların yanında siyasi görevler alan Fei Xiaotong; 1987-1996 yılları arasında Çin Demokratik Birliği başkanlığı da yapmıştır. Kariyer NoktasıBaşlıca Çalışmaları
Ödülleri
Siyasi Pozisyonları
Ayrıca BakınızKonuyla ilgili yayınlar
Kaynakça
Information related to Fei Xiaotong |
|||||||||||||||||||||||||||
