Renkli Devrimler, 2000'lerin başında eski Sovyet ülkelerinde ve Balkanlarda gerçekleşen toplumsal hareketleri tanımlamak için uluslararası basın tarafından kullanılan bir tabir.[1] Daha sonra kapsamı genişletilerek başta Orta Doğu'da gerçekleşen devrimler olmak üzere pek çok devrimi tanımlamak için kullanılmaya başlandı. Bazı gözlemciler, bu devrim dalgasının adının çıkış noktasının, 1986'da Filipinler'de meydana gelen ve "Sarı Devrim" olarak da bilinen İnsanların Gücü Devrimi olduğunu belirttiler.
Renkli Devrimler'e katılanlar çoğunlukla sivil direniş olarak da bilinen şiddetsiz direnişi kullandılar. Gösteriler grevlerden, demokrasiyi korumak için bozuk veya otoriter hükûmete karşı yapılan protesto eylemlerinden oluştu ve bu hareketler yöneticilerin değişmesi için ağır bir baskı ortaya çıkardı. Devrimlerin çoğunda özel bir renk veya çiçek sembol olarak kullanıldı. Renkli Devrimler'de sivil toplum kuruluşlarının ve özellikle öğrenci aktivistleri önemli rol oynadı.
Yugoslavya'daki Buldozer Devrimi (2000), Gürcistan'daki Gül Devrimi (2003) ve Ukrayna'daki Turuncu Devrim (2004) dahil olmak üzere bu tür devrimler başarıyla sonuçlandı. Renkli Devrimler'in pek çoğu tartışmalı seçimlerin ardından muhalefetin çağrısıyla halkın sokağa dökülerek adil seçim istemesiyle patlak verdi. Böylece otoriter yöneticiler istifa ettirildi ya da devrildi. Lübnan'daki Sedir Devrimi (2005) ve Kuveyt'teki Mavi Devrim (2005) gibi, bu tanımların dışında kalan, hatta bazı temel özellikleri farklı olan hareketler de Renkli Devrimler kapsamında değerlendirildi.
Rusya'nın Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov gibi çeşitli hükûmet üyeleri Renkli Devrimler'i savaş durumunun yeni bir biçimi olarak tanımlayıp suçladılar.[2][3] Rusya Devlet Başkanı Putin, 2014 yılındaki bir konuşmasında, Renkli Devrimler'in önlenmesi gerektiğine dikkat çekerek "Biz Renkli Devrimler'in trajik sonuçlarını görüyoruz. Bu tür girişimlerin Rusya’da olmasını engellemek için ne gerekiyorsa yapmalıyız. Bu bizim için bir uyarı ve ders." şeklinde konuştu.[4]
Renkli Devrimlerin Ortak Özellikleri
Michael McFaul, başarılı renkli devrimlerin arkasındaki 7 aşamayı şöyle tanımlamıştır:[5][6][7][8]
Tam otokratik bir rejimden ziyade yarı otokratik bir rejim
Popüler olmayan bir iktidar
Birleşik ve örgütlü bir muhalefet
Seçim sonuçlarında hile yapıldığını hızlı bir şekilde ortaya çıkarabilme
Vatandaşları geçersiz oylar hakkında bilgilendirmek için yeterli sayıda bağımsız medya
Seçim hilelerini protesto etmek için on binlerce veya daha fazla göstericiyi harekete geçirebilen bir siyasi muhalefet
^Gorenburg, Dmitry, "Countering Color Revolutions: Russia’s New Security Strategy and its Implications for U.S. Policy", Russian Military Reform 20 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 15 Eylül 2014
Beissinger, Mark R. (2007). "Structure and Example in Modular Political Phenomena: The Diffusion of Bulldozer/Rose/Orange/Tulip Revolutions". Perspectives on Politics. 5 (2). ss. 259-276. doi:10.1017/S1537592707070776.
Valerie J. Bunce and Sharon L. Wolchik: Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries. Cambridge University Press, 2011
Pavol Demes and Joerg Forbrig (eds.). Reclaiming Democracy: Civil Society and Electoral Change in Central and Eastern Europe. German Marshall Fund, 2007.
Joerg Fobrig (Ed.): Revisiting Youth Political Participation: Challenges for research and democratic practice in Europe. Council of Europe, Publishing Division, Strasbourg 2005, ISBN 92-871-5654-9
Landry, Tristan (2011). "The Colour Revolutions in the Rearview Mirror: Closer Than They Appear". Canadian Slavonic Papers. 53 (1). ss. 1-24. ISSN0008-5006.