|
Kortessem
   Kortessem (Limburgs: Kotsoeve) is sinds 1 januari 2025 een deelgemeente in de Belgische provincie Limburg in stad Hasselt. Tot en met 31 december 2024 voor de fusie behoorde Kortessem tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Borgloon. Geografisch en landschappelijk behoort het tot de Haspengouwse Fruitstreek. Kortessem telt ruim 8.000 inwoners. EtymologieDe oudste schriftelijke vermelding (741) spreekt van Curtricias, en in 1150 sprak men van Cortesem. Het is een samenvoeging van het Latijnse curtis (hof) en het Germaanse -heim (woonplaats). GeschiedenisOpgravingen, uitgevoerd in 1959, 1989 en 1993 leverden Romeinse overblijfselen op, maar duidden niet op uitgebreide bewoning. Het dorp ontstond als een driehoekige nederzetting, geflankeerd door de Heerbaan van Hasselt naar Tongeren (tegenwoordig: Mersenhovenstraat), de Klokkenhofsteeg en de (huidige) Dorpsstraat. Van belang is de weg van Hasselt naar Tongeren, welke omstreeks 1740 werd aangelegd (zie: Steenweg op Luik). De doorgaande weg van Borgloon naar Diepenbeek kruist deze weg ter hoogte van de dorpskom. Later ontstond lintbebouwing langs de doorgaande wegen, en weer later werd de wijk Hachen aangelegd, ten noordwesten van de dorpskom. In de middeleeuwen was Kortessem een Loons leen met de titel van baronie. De heren van Kortessem stamden achtereenvolgens uit de geslachten:
Naast deze heerlijkheid bestond er binnen Kortessem nog de vrije heerlijkheid Printhagen. Telgen uit het -vanouds in het land van Altena zetelende- geslacht Van Altena, hebben diverse bezittingen van de Abdij van Sint-Truiden, waaronder Son, Strijp, Nuenen en Gerwen, vermoedelijk van de Abdij geroofd of anderszins wederrechtelijk verkregen. Zij zijn waarschijnlijk door familiebanden in bezit van de heerlijkheid Kortessem gekomen. Het was de latere Dirk III van Altena (ongeveer 1180-1240), die in 1225 het kapittel van Kortessem stichtte, naar verluidt uit dankbaarheid, omdat hij van ziekte zou genezen zijn tijdens een bedevaart in 1211 naar Santiago de Compostella. Het kapittel verwierf het patronaatsrecht en een deel van het tiendrecht van de parochies van Son, Strijp, Nuenen en Gerwen, en bovendien soortgelijke rechten van Kortessem, Wintershoven en Kuttekoven. In 1238 werd het kapittel kanoniek opgericht. Het bestond uit een proost en zes kanunniken. Willem II van Horne, heer van Kortessem, verwierf het recht om de kanunniken aan te stellen. Dit bleef zo tot 1798, toen het kapittel (en de heerlijkheid) werd opgeheven. Kortessem kende in de loop van de geschiedenis diverse plunderingen, zoals door de troepen van Karel de Stoute (1468), die van Maximiliaan van Oostenrijk (1482), troepen van Willem van Oranje (1568) en muitende Spaanse soldaten (1579). Ook de Successieoorlogen in de 18e eeuw eisten hun tol. In 1830 wist het Nederlandse regeringsleger tot Kortessem door te dringen, waar het opstandige Belgische Maasleger zich verzameld had. Het werd teruggedrongen, mede door toedoen van de troepen van Saksen-Weimar. GeografieSinds de fusie van steden en gemeenten in 1977 bestaat de gemeente Kortessem uit vijf deelgemeenten Deelgemeenten
Overige kernenVanouds kende Kortessem drie gehuchten: Daaleinde, Herbroek en Opeinde. Deze zijn tegenwoordig goeddeels aan de dorpskern vastgebouwd, evenals het gehucht Mersenhoven dat gelegen is op het grondgebied van de deelgemeenten Guigoven en Wintershoven. In de deelgemeente Vliermaal bevinden zich eveneens de gehuchten Eggertingen, Grimmertingen en Hullertingen en het kerkdorp Zammelen. Nabijgelegen kernenWellen, Wimmertingen (Hasselt), Diepenbeek Aangrenzende gemeenten
DemografieDemografische ontwikkeling voor de fusie
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeenteAlle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977. 
PolitiekStructuurDe gemeente Kortessem ligt in het kieskanton Borgloon en het provinciedistrict Sint-Truiden, het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik (identiek aan de kieskring Limburg). Geschiedenis(Voormalige) Burgemeesters
Legislatuur 2007 - 2012In maart 2007 werd de reeds benoemde burgemeester Hugo Philtjens uit zijn functie ontheven vanwege het overtreden van propagandaregels gedurende de campagne voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2006. Philtjens ging tegen zijn schorsing als gemeenteraadslid in beroep bij De Raad van State. De Raad van State vernietigde in juni 2007 het besluit van de Vlaamse Controlecommissie voor de Verkiezingsuitgaven en maakte de schorsing ongedaan, zodat Philtjens zijn functie van burgemeester terug kon uitoefenen. Legislatuur 2013-2018Burgemeester is Tom Thijsen (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 12 op 19 zetels. Legislatuur 2019-2024Burgemeester is Tom Thijsen (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 11 op 19 zetels (zoals te lezen staat op de gemeentelijke website). Er wordt besloten om op 1 januari 2025 met Hasselt te fuseren. Resultaten gemeenteraadsverkiezingen van 1976 tot 2018
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij staat in kleur. Bezienswaardigheden  
Natuur en landschapKortessem is gelegen in Vochtig-Haspengouw, nabij het dal van de Mombeek en de Winterbeek. De hoogte bedraagt 38 tot 67 meter. Een deel van het grondgebied wordt ingenomen door de fruitteelt. Langs de Mombeek vindt men gras- en hooilanden en populierenplantages. Omdat veel hiervan niet meer als zodanig in gebruik is, gaat het geleidelijk over in meer begroeid terrein, zoals broekbossen. Ten zuiden van de kom van Kortessem bevindt zich, deels op het grondgebied van Gors-Opleeuw, het Bellevuebos. CultuurVerenigingen
Evenementen
EconomieVanouds was Kortessem een landbouwdorp. Tegenwoordig speelt ook de fruitteelt een belangrijke rol. Tot de nijverheid behoorden diverse watermolens en rosmolens, drie brouwerijen (1833), een jeneverstokerij, een dakpannenbakkerij en een zandgroeve. Tegenwoordig is er een bedrijventerrein en vinden veel inwoners werk buiten de gemeente. Kortessem kende twee tramlijnen: Een van Hasselt via Kortessem naar Oerle (1899-1949) en een van Kortessem naar Tongeren (1904-1949). Bekende KortessemenarenGeboren in Kortessem
Woonachtig in Kortessem
Externe linksBronnen, noten en/of referenties
 Zie de categorie Kortessem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
  ·  ·   .svg){kind=small} · · .svg){kind=small}
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
