|
Kamienica Rynek-Ratusz 13 we Wrocławiu
Kamienica Rynek-Ratusz 13 zwana również jako "Pod Białym Niedźwiedziem"[2][3] – zabytkowa kamienica na wrocławskim Rynku, w północnej pierzei tretu[a] tzw. stronie rymarzy lub stronie złotników[5]. Większość kamienic znajdujących się w północnej pierzei tretu ma rodowód sięgający XV–XVII wieku[5]. Pierwotnie były to parterowe drewniane kramy, a następnie piętrowe murowane pomieszczenia mieszkalne przylegające do dwukondygnacyjnej murowanej ściany północnej smatruza. Z biegiem kolejnych lat pomieszczenia przekształcono w wielopiętrowe kamienice[6]. Po 1824 roku, kiedy to zlikwidowano smatruzy, właściciele kamienic z tej strony wykupili od miasta za kwotę 21 000 talarów, jej tereny i przedłużyli swoje budynki na południe. Zachowane z tego okresu zabudowania mają cechy architektury późnoklasycystycznej[5]. Działania wojenne podczas II wojny światowej częściowo zniszczyły pierzeję północną. Jej odbudowa została opracowana w 1954 roku przez profesora Edmunda Małachowicza w Pracowni Konserwacji Zabytków przy udziale prof. Stanisława Koziczuka, Jadwigi Hawrylak i Stefana Janusza Müllera[7]. Historia kamienicyPierwszy budynek miał fasadę w stylu barokowym[8]. Budynek w zbliżonej do obecnej formy powstał około roku 1730; w 1825 był przebudowywany. Była to wówczas pięciokondygnacyjna kamienica, sześcioosiowa o szerokości ok. 10,5 metra. Pomiędzy drugim a trzecim piętrem znajdował się dzielący gzyms. Według Olgierda Czernera fasada na wysokości pięter była podzielona pilastrami na dwie kondygnacje, połączonymi na zasadzie dwóch porządków nastawionych jeden po drugim[2]. Budynek przykryty był mansardowym, czterospadowym dachem z dwukondygnacyjną latarinią w kalenicy[3]. Na parterze, po lewej stronie, znajdowało się przejście przez cały tret oraz schody na pierwsze piętro dawnych Smatruz[5]. W budynku od 1794 roku znajdował się sklep Braci Somme oferujący wyroby jubilerskie. W 1825 roku kamienica była przebudowywana[9]. Po 1945W wyniku działań wojennych w 1945 roku kamienica została doszczętnie zniszczona. Budynek odbudowano ok. 1954 roku według projektu Anny Fus-Zaorskiej jako czterokondygnacyjną kamienicę o czterech oknach na szerokości fasady[3]. Budynek zamknięto jednokondygnacyjnym dachem i dwukondygnacyjnym szczytem z trzema oknami w osi środkowej, zakończonym otwartym tympanonem. Jak utrzymuje prof. Czerner "forma fasady budynku nie ma podstaw w źródłach dotyczących kamienicy"[5]. Przypisy
UwagiBibliografia
|
||||||||||||||||||||||||
