|
Kodeks Moskiewski II
Kodeks Moskiewski II, łac. Codex Mosquensis II (Gregory-Aland no. V albo 031; Soden ε 75; sygnatura Państwowego Muzeum Historycznego w Moskwie: V.9, S.399)[1] – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu, paleograficznie datowany na IX wiek. Rękopis nie jest pełny, niektóre jego partie zostały utracone. Został przystosowany do czytań liturgicznych. Pochodzi z Athos i jest jednym z rękopisów sprowadzonych w 1655 do Moskwy. Tekst jest nisko oceniany przez współczesnych krytyków tekstu, dlatego krytyczne wydania Nowego Testamentu rzadko go cytują. OpisDo dnia dzisiejszego zachowało się 220 pergaminowych kart kodeksu (15,7 × 11,5 cm) z tekstem czterech Ewangelii[2][3]. Karty ułożone zostały in octavo (składka jest kwaternionem)[4]. Tekst pisany jest w jednej kolumnie na stronę. W każdej kolumnie znajduje się 28 linijek tekstu[3][5], stychometrycznie według rzadko stosowanego systemu przypominającego Codex Campianus[6]. Litery są małe i delikatne, stosowane są akcenty i punktacja (rzadko)[4]. Według oceny Matthaei, skryba pisał starannie i sumiennie[6]. Tekst pisany jest uncjałą do J 8,39, gdzie nagle urywa się. W XIII wieku brakujący tekst uzupełniony został tekstem minuskułowym[7]. Ponadto występują w nim luki (Mt 5,44-6,12; 9,18-10,1; 22,44-23,35; J 21,10-fin.). W roku 1783 nie zawierał tylko Mt 22,44-23,35; J 21,10-25. Karty z tekstem Mt 5,44-6,12; 9,18-10,1 utracone zostały później[4][6]. Zawiera Epistula ad Carpianum oraz tablice do Kanonów Euzebiusza, umieszczone na początku rękopisu, przed Ewangeliami. Przed każdą z Ewangelii znalazły się tablice κεφαλαία (spis treści), jakkolwiek sam tekst nie został podzielony według κεφαλαία (rozdziały), a tylko według krótszych Sekcji Ammoniusza, których numery umieszczono na marginesie bocznym, z odniesieniami do Kanonów Euzebiusza (pisanymi pod numerami Sekcji Ammoniusza). Na marginesie umieszczono również noty stosowane przez lekcjonarze, dzięki czemu rękopis został przystosowany do czytań liturgicznych[4]. Do tego samego rękopisu dołączony został fragment „Chronologii” Hipolita z Teb, z której zachowała się tylko jedna karta[4]. TekstGrecki tekst kodeksu reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną[7]. Liczba obcych naleciałości jest niewielka. Hermann von Soden uznał ją za wczesną formę tekstu bizantyńskiego i zaklasyfikował do rodziny tekstualnej K1[8][9], dzisiaj oznaczanej symbolem E[10]. Kurt Aland dał mu profil 1921 1011/2 82 17s, co oznacza, że kodeks wspiera tekst bizantyński przeciwko „oryginalnemu”[a] w 192 miejscach, współgra zarówno z tekstem bizantyńskim, jak i „oryginalnym” w 101 miejscach, wspiera tekst „oryginalny” przeciwko bizantyńskiemu w 8 miejscach. Ponadto kodeks posiada 17 sobie właściwych wariantów. W oparciu o ten profil tekst rękopisu został zaklasyfikowany do V kategorii Alanda[3]. Według Claremont Profile Method, tj. metody wielokrotnych wariantów, kodeks przekazuje standardowy tekst bizantyński, zgodny z rodziną tekstualną Kx. Metodą tą przebadano tylko trzy rozdziały Ewangelii Łukasza (1; 10; 20)[9]. Kx oznacza standardowy tekst bizantyński[11]. Rękopis nie zawiera tekstu Mt 16,2b–3 (znaki czasu)[8]. Historia Matthaei datował kodeks na VIII wiek[6]. Konstantin von Tischendorf[12], Gregory[4] i Aland[3] datowali go na IX wiek – jest to data, za którą opowiada się obecnie INTF[5]. Wczesna historia kodeksu jest nieznana. Wiadomo tylko, że w 1655 znajdował się w klasztorze Watopedi na górze Athos[7]. Z uwagi na zamiar przystąpienia do prac nad nowym przekładem Biblii, nazwanym później Biblią moskiewską[13][b], kodeks został w 1655 przywieziony przez mnicha Arseniusza Suchanowa do Moskwy (wraz z innymi rękopisami)[4] na prośbę patriarchy Nikona[13]. W 1724 rękopis został uwzględniony w katalogu Atanazego Schiady[4]. Przechowywany był w bibliotece Świętego Synodu (XCVIII)[4]. Od 1920 rękopis przechowywany jest w Państwowym Muzeum Historycznym w Moskwie (V.9, S.399)[14][3][5]. F.C. Gross dostarczył wybór niektórych wariantów dla Wettsteina. Wettstein wykorzystał je w swoim wydaniu Nowego Testamentu, oznaczając je symbolem 87[6]. Tekst rękopisu został skolacjonowany przez Matthaei w latach 1779 i 1783. Matthaei nadał mu też siglum V oraz opublikował pierwsze facsimile[15]. Konstantin von Tischendorf posłużył się dziełem Matthaei w swoim wydaniu Novum Testamentum[4]. Minuskułowy tekst Ewangelii Jana w przeszłości był klasyfikowany jako osobny rękopis. Griesbach umieścił go wśród minuskułów na pozycji 87. swojej listy[16], Scholz – na 250. Scrivener i Gregory włączyli go do kodeksu V (później 031)[6]. Gregory w 1908 dla całego rękopisu dał siglum 031[17]. William Hatch opublikował jego facsimile w 1939[15]. Rękopis badał Kurt Treu, który w 1966 sporządził opis rękopisu[15]. Krytyczne wydania Nowego Testamentu rzadko cytują Kodeks Moskiewski II. Jest cytowany przez UBS3[18], ale UBS4 już go pomija[19]. Nie jest cytowany w NA27[20] oraz NA28[21]. W zdigitalizowanej formie dostępny jest na stronie INTF; dostęp jednak jest ograniczony wyłącznie dla celów badań naukowych[5]. Zobacz teżUwagi
Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||
